21. Hukuk Dairesi 2014/2555 E. , 2015/4690 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davacı ile davalılardan Kurum ve ... vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Davacı vekili temyiz harcını süresinde yatırmadığından davacı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine,
2-Davacı, 2007–2009 yılları arasında ... Kaymakamlığı ... Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına bağlı olarak ... Camii"nde temizlik işçisi olarak çalıştığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, Diyanet İşleri Başkanlığına karşı açılan davanın pasif dava ehliyeti ( husumet) yokluğundan reddine, davalılardan ... ve ... bakımından davanın kabulü ile; davacının davalı vakıfta 01/04/2007 - 06/07/2009 tarihleri arasında kesintisiz ve sürekli olarak asgari ücret ile çalıştığının tespitine karar verilmiş ise de mahkeme kararı eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
506 sayılı Yasanın 2. maddesinde bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanlar sigortalı sayılmışlardır. Hizmet akdi, öğretide kabul edildiği gibi iş görme, bağımlılık ve ücret unsurlarından oluşmaktadır. Burada söz konusu olan iş, ekonomik bakımdan iş olarak değerlendirilebilen her türlü çalışmayı ifade etmektedir.
Mahkemece, öncelikle, vakıf tarafından maddi yardım adı altında yapılan ödemelerin, bir hizmet karşılığında yani, bağımlılık ilişkisi içinde gerçekleşip gerçekleşmediği, bu sırada vakfın, yapmış olduğu yardım karşılığında davacıyı çalışmaya sevk edip etmediği araştırılmalı; aksi halde, anılan ödemenin ... yardım niteliğini ortadan kaldıracağı ve davacının söz konusu çalışmalarının karşılığını oluşturacağı gözetilmelidir.
Bu durumda yapılacak değerlendirmede, 3294 sayılı ... Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu"nun 7. maddesinde de belirtildiği üzere, vakfın tabii başkanı olan mülki idare amirinin, 4857 sayılı İş Kanunu"nun 7. maddesinde düzenlenen geçici iş ilişkisi kavramı içerisinde, davacıyı davalı işyerlerine iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devredip devretmediği anılan düzenlemede yer alan, "...Geçici işi ilişkisi altı ayı geçmemek üzere yazılı olarak yapılır, gerektiğinde en fazla iki defa yenilenebilir..." hükmü ile aynı maddede yer alan geçici iş ilişkisinin kurulabilmesi için, işçinin "devir sırasında yazılı rızasını alma" koşullarının bulunmamasının vakıf ile sigortalı arasında devam eden varsayımsal (farazi) bağımlılık sebebiyle sigortalılık haklarını etkilemeyeceği düşünülerek, davacının iş görme edimini başkasına sunmasının anılan bağımlılık ilişkisine zarar verebilecek yoğunluğa ulaşıp ulaşmadığı incelenmeli ve farazi bağımlılık ilişkisinin varlığını koruduğu sürece, davacının vakıfa bağlı sigortalılığının süreceği gözetilmelidir.
Sonuç olarak, mahkemece, işveren sıfatının ve geçici iş ilişkisinin bulunup bulunmadığı araştırılmalı, geçici iş ilişkisinin varlığının saptanması halinde ..."nın da diğer davalılar ile müteselsilen ve müştereken sorumlu olduğu hususu gözönünde bulundurulmalı,davacının ... Camii"nde tam gün mü part time mı çalıştığı hususu açıklığa kavuşturulmalı,cami eşrafı ile cami çevresindeki ... varsa cami derneğindekiler ve başkaca cami çalışanları dinlenmeli, gerekirse, hizmet tespiti davalarının niteliği gereği resen delil araştırması yapılmalı ve çalışıldığı iddia edilen süreler yönünden kuşkuya yer verilmeyecek şekilde hüküm oluşturulmalıdır.
Yukarıda açıklanan maddî ve hukuki esaslar gözetilmeden, eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı biçimde karar verilmesi, usul ve yasaya aykın olup, bozma nedenidir.
O hâlde, bir kısım davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 10.03.2015 günü oybirliği ile karar verildi.