MAHKEMESİ : KAHRAMANMARAŞ 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ : 12/09/2013
NUMARASI : 2011/668-2013/461

Taraflar arasında görülen alacak davasının yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hükmün temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması davalı tarafından istenilmekle; taraflara yapılan tebligat üzerine duruşma için tayin olunan günde temyiz eden davalı vek.Av. G.. Ş.. geldi. Aleyhine temyiz olunan davacı ve vekili gelmedi. Gelen vekilin sözlü açıklamaları dinlendikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için saat 14.00"e bırakılması uygun görüldüğünden, belli gün ve saatte dosyadaki bütün kağıtlar okunarak, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlenip, gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili dilekçesinde; müvekkili olan davacının davalı hazineden bir taşınmaz satın aldığını, bedel olarak da 28.188 TL ödediğini ve davacı adına taşınmazın tescil edildiğini, ancak davalı hazine aleyhine açılan tapu iptal davası neticesinde taşınmazın davacıdan alınarak hazineye verildiğini beyan ederek, ödenen satış bedelinin güncellenerek şimdilik 15.000 TL alacağın dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı savunmasında; dava konusu taşınmazın el değiştirme aşamalarından ve yargı safhalarından davacının haberdar olduğunu, bu nedenle de iyiniyetli kabul edilemeyeceğini, ödediği satış bedelinin geri alma sürecinin uzamasına kendisinin sebebiyet verdiğini, beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece; ödenen satış bedelinin dava tarihi itibariyle güncellenmiş değeri esas alınarak, davanın kabulüne ve 242.000 TL."nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Dava konusu uyuşmazlık, davacı tarafından davalıya ödenen satış bedelinin, taşınmazın davacıdan alınması neticesinde karşılıksız kalması esasına dayanan ve sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan alacağın tahsili talebine ilişkindir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından dava konusu taşınmazın ihale yolu ile davalı hazineden satın alındığı, 05.09.2000 tarihinde davacı adına tapuya tescil edildiği, ihaleye girmek isteyen 3. kişinin idare mahkemesine başvurması sonucu idare mahkemesi tarafından ihalenin iptal edildiği, davacının idare mahkemesindeki davaya müdahil olmak istediği, ancak mahkemece bu talebinin reddedildiği, idare mahkemesindeki yargılama sırasında, davacının taşınmazı dava dışı H.."e sattığı, el değiştirmeler sonucunda, taşınmazı en son satın alan 3.kişinin 13.08.2008 tarihinde taşınmazı tekrar davacıya sattığı, davalı hazine tarafından davacı aleyhine açılan tapu iptal ve tescil davası neticesinde, taşınmazın davacıdan alınarak davalı hazine adına tescil edildiği anlaşılmıştır.
Somut olayda; davacı davalı hazineden ihale yolu ile taşınmazı satın almış, ancak 3.kişinin idare mahkemesinde açtığı dava neticesinde, Gaziantep İdare Mahkemesinin 18.04.2001 tarih, 2000/1130 E. ve 2001/452 K. sayılı dosyası ile iptal edilmiş olup, bu karar Danıştay 10. Dairesi tarafından onanmak suretiyle kesinleşmiştir.
İdare mahkemesinin kesinleşen bu kararı ile, ihale iptal edilmiş olduğundan davacıya davalı tarafından yapılan satışın dayanağı kalmamıştır. Davacı tarafından bundan sonraki yapılan satışlar, idare mahkemesi kararının sonucunu etkisiz kılmak ve mahkeme kararının uygulanmasına engel olmak amacı ile yapıldığı aşikardır. Bu durumda, davacının kötü niyetli olduğunun kabulü gerekir. Ne var ki; davacı böyle davranarak, ödediği satış bedelinin iadesini geciktirmiş ise de, taşınmazı satın almak için davalıya ödediği satış bedeli de karşılıksız kalmıştır. Sebepsiz zenginleşme kurallarına göre, davalı tahsil ettiği bedeli iade etmesi gerekecektir.
Mahkeme tarafından ödenen bedel, güncellenmek suretiyle denkleştirici adalet ilkesine göre iade edilmiştir. Geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerlerin eksiksiz iadesi denkleştirici adalet düşüncesine dayanır. Denkleştirici adalet ilkesi ise, haklı bir sebep olmaksızın başkasının mal varlığından istifade ederek kendi mal varlığını artıran kişinin elde ettiği bu kazanımı geri verme zorunda olduğunu ve gerçek bir eski hale getirme yükümlülüğü bulunduğunu ifade eder.
Bilindiği gibi ülkemizde yaşanan enflasyon uzun yıllar boyu yüksek oranlarda seyretmiş ve paramızın değeri (alım gücü) de bununla ters orantılı olarak devamlı düşmüştür. Belli bir miktar paranın verildiği tarihteki alım gücü ile aynı miktar paranın aradan geçen zamana bağlı olarak iade günündeki alım gücünün farklı ve çok daha az olduğu bir gerçektir.
Bugüne kadar uygulanan kurallara göre geçersiz sözleşme gereğince; alıcının akit tarihinde verdiği paranın aynı miktarda iadesine karar verilmesi, gerçek hayatta büyük sarsıntılara, tutarsızlıklara, adalete karşı var olması gereken güvenin sarsılmasına neden olmuş, kamu vicdanında haklı eleştiri konusu yapılmıştır. Böyle bir durumun varlığı halinde, denkleştirici adalet ilkesine göre iadeye karar vermek isabetlidir.
Mahkeme tarafından da bu ilkelerden hareketle denkleştirici adalet ilkesi doğrultusunda işlem yapılarak ve davacının davalı tarafa ödediği satış bedeli bu şekilde güncellenerek bedelin iadesine karar verilmiştir.
Ancak, dava konusu olayda, davacı taraf yukarıda da izah edildiği üzere, kötü niyetle hareket etmiş ve ödediği satış bedelinin kendisine geç ödenmesine sebebiyet vermiş bulunduğundan, artık denkleştirici adalet ilkesinin olayda uygulama yeri bulunmamaktadır.
Öyle ise, mahkemece davacı tarafından davalıya taşınmazın alımı esnasında ödenen satış bedelinin aynen iadesine karar verilmesi gerekirken, denkleştirici adalet ilkesi gereği, hesap yapılmak suretiyle, davanın kabulüne karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, Yargıtay duruşmasında vekille temsil edilen davalı taraf için duruşma tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümlerine göre takdir edilen 1.100 TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalı tarafa verilmesine, 11.03.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.