BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ:9. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ: SENDİKA KANUNLARINDAN KAYNAKLANAN


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, davalılardan ... İşçileri Sendikasının talebi üzerine ... - ... adi ortaklığı tarafından hizmet alım ihalesi ile faaliyet yürütülen ... Devlet Hastanesi unvanlı işyerinde yürütülen işlerin girdiği işkolunun tespiti amacıyla davalı Bakanlığa başvuruda bulunulduğunu, faaliyet yürütülen işlerin girdiği işkolunun tespitine ilişkin 2015/78 sayılı işkolu tespit kararının Resmi Gazetede yayımlandığını, İşkolları Yönetmeliğinin 17 sıra numaralı “Sağlık ve Sosyal Hizmetler” işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, tespitin kanun, yönetmelik ve Yargıtay kararlarına uygun olmadığını, davalı şirket işçileri tarafından yapılan veri işleme, otomasyon, bilgisayar programlama ve danışmanlık faaliyetlerinin niteliği itibarıyla İşkolları Yönetmeliğinin 10 sıra numarasında yer alan “Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar” işkoluna girdiğini, sağlık işinin münhasıran doktor, hemşire, laborant, sağlık memuru vs. kişilerce gerçekleştirildiğini, Yargıtay yerleşik içtihatları gereğince veri hazırlama, yazılım destek, donanım ve kontrol işletmenliği işlerinin yönetmeliğin 10 sıra numarasında yer alan “Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar” işkoluna girdiğini ileri sürerek 2015/78 sayılı işkolu tespit kararının iptaline ve ... Devlet Hastanesinde ... - ... adi ortaklığı işçileri tarafından ağırlıklı olarak yapılan veri girişi, veri hazırlama, otomasyon, bilgisayar programlama ve bilgisayarlı danışmanlık vb. faaliyetlerin niteliği gereği İşkolları Yönetmeliğinin 10 sıra numarasında yer alan “Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar” işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:Davalılar, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu: İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı davacı vekili istinaf kanun yoluna başvurmuştur.Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz:Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı davacı vekili temyiz kanun yoluna başvurmuştur.Gerekçe:Taraflar arasındaki uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 4 ve 5. maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraza ilişkindir.
Türk toplu iş hukukundaki normatif düzenlemelerde işkolu kavramı önemli bir yer tutmaktadır. 6356 sayılı Kanun"un 3. maddesine göre, sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunurlar. İşkolunun belirlenmesi konusunu düzenleyen 6356 sayılı Kanun"un 5. maddesine göre, işkolu tespiti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılacaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılan tespit ile ilgili kararın Resmi Gazete"de yayımlanmasını müteakip, bu tespite karşı ilgililer, onbeş gün içinde dava açabilir. Belirtilen süre hak düşürücüdür.6356 sayılı Kanun"un 4. maddesinin birinci fıkrasına göre, işkolları, Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir. Maddenin ikinci fıkrasına göre ise, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır. Yine aynı maddede, bir işkoluna giren işlerin neler olacağının, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak, yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.
İşkolu kavramı sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öğedir. Birbirine benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır.İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak belirtilmiştir. İşyerinin sınırlarının saptanmasında “işyerine bağlı yerler” ile “eklentiler” ve “araçların” bir birim kapsamında oldukları belirtildikten sonra özellikle bir işyerinin mal ve hizmet üretimi için ayrı bir alanı da kullanması halinde bunların tek işyeri mi yoksa birbirinden bağımsız işyerleri mi sayılacağı konusunda “amaçta birlik”, aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile “yönetimde birlik”, aynı yönetim altında örgütlenmiş olma koşullarının aranacağı düzenlenmiştir.İşyerinin özelliğini veren temel öğe teknik amaçtır. Mal ve hizmetin kazanç amacıyla yahut başka bir amaçla üretilmesi arasında bir fark bulunmamaktadır. Başka bir anlatımla hizmet üretimi veya mal üretimi tek başına teknik bir amaç olabilir. Sonuç olarak işyeri, teknik bir amacı gerçekleştiren temelde örgütsel bir birlikteliktir. İşyeri sürelikli bir organizasyon içerisinde örgütlenmeyi gerektirir. Organizasyon, özünde maddi ve maddi olmayan öğelerin yanında emeğin varlığını da içinde barındırır. Aynı işverene ait iki üretim birimi aynı teknik amacı elde etmek için örgütlenmişse yahut bu yerlerde aynı teknik amacın farklı üretim amaçları gerçekleşiyorsa amaçta birlik sağlanmıştır. Farklı üretim birimlerinin tek bir işyeri sayılması için aynı arazi sınırları içinde bulunmaları gerekmemektedir. Fakat birimler arasındaki uzaklık işlerin tek elden yürütümünü engelleyecek boyutta olmamalı çünkü farklı birimler arasında amaçta birlik bulunsa dahi yönetimde birliğin sağlanmasının zorunluluğu tartışmasızdır.İşkolu tespit davalarında, her işverenin işyerinin bağımsız işyeri olarak kabul edilip, o işyerinde yapılan işlerin niteliği itibarıyle işkolu tespiti gerekir. Alt işverenin işkolu tespiti asıl işverenin yaptığı işe göre belirlenmez. Alt işverenin işkolu tespitinin, asıl işverenden ayrı olarak yapılması gerektiği gibi, alt işverene ait işyerinde yapılan işlerin, asıl işverene ait işyerinde yapılan işlere yardımcı iş olarak değerlendirilmesi de doğru olmaz. 6356 sayılı Kanun"un 4/2. maddesinde öngörülen, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılacağı kuralı, bir işyeri sınırları ve organizasyonu içerisinde yürütülen işler için önem taşır. Yoksa birbirinden ayrı işyerlerinde farklı işkoluna giren işler yapılıyorsa asıl iş yardımcı iş kavramı geçerli olmaz. Alt işveren işçileri ise, alt işverene ait bağımsız işyeri çalışanları olduklarından, bağlı bulundukları işkolunun, asıl işverenden ayrı olarak belirlenmesi gerekir. Nitekim 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 4. maddesinin gerekçesinde “Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu iş artık asıl işveren yönünden yardımcı iş olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl iş kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir” şeklinde anılan durum açık olarak belirtilmiştir.Bu genel açıklamalar ışığında temyiz itirazlarının değerlendirilmesi gerekmektedir.Somut olayda; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 23/07/2015 tarihli Resmi Gazete"de yayımlanan tespite göre, ... İnş. Gıda Elekt. Teks. Taş. Oto. San. Tic. Ltd. Şti. - ... İnsan Kaynakları Prodüksiyon Rekl. Turz. Taş. Tem. Tic. ve Paz. Ltd. Şti. adi ortaklığı tarafından ... Devlet Hastanesi işyerinde hizmet alımı yolu ile yürütülen hasta yönlendirme ve refakat işlerinin İşkolları Yönetmeliğinin 17 sıra numaralı “Sağlık ve sosyal hizmetler” işkolunda yer aldığına dair işkolu tespit kararı verilmiştir.İnceleme konusu davada, davalı ... ortaklığı tarafından ... Devlet Hastanesi"nde 01/02/2014-31/01/2016 tarihleri arasında yürütülecek hizmet alım işinin konusunun veri hazırlama ve hasta yönlendirme işi olduğu ve alt işveren işçilerinin belirtilen sözleşme kapsamında çalıştırıldığı anlaşılmıştır. Hizmet alım sözleşmesi, teknik şartname ve tüm dosya kapsamına göre de, alt işveren işçilerinin ağırlıklı olarak, hasta veri kayıt, hasta kayıt kabul, karşılama, yönlendirme gibi işleri yaptıkları anlaşılmıştır.Açıklanan maddi ve hukuki olgulara göre ve alt işveren işyerinde yapılan işlere dair işkolu tespitinin, asıl işveren işyerinden bağımsız olarak tespit edilmesi gerekliliği karşısında, alt işveren işçileri tarafından yürütülen işler, niteliği itibariyle İşkolları Yönetmeliği"nin 10 sıra numarasında yer alan “Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar” işkolunda yer almaktadır.Bu nedenle davanın kabulü ile işkolu tespit kararının iptaline ve dava konusu işyerinin îşkolları Yönetmeliği"nin 10 sıra numarasında yer alan “Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar” işkolunda yer aldığının tespitine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi hatalıdır.
Belirtilen sebeplerle, 6356 sayılı Kanun"un 5 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, hükümlerin bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması ve aşağıdaki gibi karar verilmesi gerekmiştir.HÜKÜM: Yukarıda belirtilen nedenlerle;
1-Yukarıda tarih ve sayısı belirtilen İlk Derece Mahkemesi kararı ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-Davanın KABULÜ ile 23/07/2015 tarih ve 29423 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı"nın 2015/78 sayılı işkolu tespit kararının, ... İnş. Gıda Elekt. Teks. Taş. Oto. San. Tic. Ltd. Şti. - ... Kaynakları Prodüksiyon Rekl. Turz. Taş. Tem. Tic. ve Paz. Ltd. Şti. adi ortaklığı tarafından hizmet alım sözleşmesi ile ... Devlet Hastanesi işyerinde yürütülen işlerin İşkolları Yönetmeliğinin 17 sıra numaralı “Sağlık ve sosyal hizmetler” işkoluna girdiğine ilişkin kısmının İPTALİNE,
3- ... İnş. Gıda Elekt. Teks. Taş. Oto. San. Tic. Ltd. Şti. - ... Kaynakları Prodüksiyon Rekl. Turz. Taş. Tem. Tic. ve Paz. Ltd. Şti. adi ortaklığı tarafından hizmet alım sözleşmesi ile Milas Devlet Hastanesi ünvanlı işyerinde yürütülen işlerin İşkolları Yönetmeliğinin 10 sıra numarasında yer alan “Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar” işkolunda yer aldığının TESPİTİNE,
4-Karar tarihi itibariyle alınması gerekli olan 54,40 TL karar ve ilam harcından, peşin alınan 27,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 26,70 TL karar ve ilam harcının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile hazineye irad kaydına, davacı tarafından peşin yatırılan 27,70 TL peşin harcın davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, davalı Bakanlık harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
5-Davacı vekille temsil edildiğinden, karar tarihinde yürürlükte olan tarifeye göre 3.400,00 TL vekâlet ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 6.480,28 TL yargılama giderinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7-Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, karardan bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,8-Peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 14/01/2020 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.