21. Hukuk Dairesi 2015/698 E. , 2015/5904 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, murisinin 08/11/2005 tarihinde geçirdiği kazanın iş kazası olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme bozmya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılardan kurum ve ... vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı ... ve davalı ... vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
Dava, 08.11.2005 tarihinde vuku bulan ve davacı murisi ..."nun vefatı ile neticelenen zararlandırıcı olayın iş kazası olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilamına uyulup davanın kısmen kabulü ile davacı murisi ..."nun ölümü ile sonuçlanan 08/11/2005 tarihinde iş veren davalı ... nezdinde meydana gelen trafik kazasının iş kazası olduğunun tespitine karar verilmişse de varılan sonuç hatalı olmuştur.
Uyuşmazlık, davacı murisi ile davalı ... arasında hizmet akti ilişkisinin bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Kaza tarihinde yürürlükte olan 506 Sayılı Yasanın 2.maddesine hükmüne göre , bir hizmet aktine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanlar bu kanuna göre sigortalı sayılırlar. Hizmet aktinin unsurları, hizmetin belirli veya belirli olmayan bir zaman içerisinde görülmesi, hizmet aktinin konusu olan edimin işverene ait işyerinde yerine getirilmesi , edimin ifasında işverenin denetimi ve gözetimi altında bulunması, edimin ücret karşılığında yapılması ve ücretin zaman esası üzerinden saptanmasıdır. Yani hizmet akdi, ücret, bağımlılık ve zaman unsurlarını taşımalıdır. Sigortalılığın oluşumu yönünden gerekli olan zaman unsuru, iş görecek kişinin belli bir zaman dilimi içerisinde, hizmetini işverenin emrine hasretmesidir. Bu zaman dilimi günün tüm süresini kapsayabileceği gibi, günün veya haftanın belli saatlerine de hasredilebilir. Haftanın veya ayın belli gün ve saatlerinde dahi çalışma söz konusu olabilir. Sigortalı sayılabilme yönünden gerek ücretin kendisi, gerekse
-ödenme biçim ve yöntemi zorunlu bulunmamaktadır. Son olarak hizmet akdinin bağımlılık unsuru ise çalışanın, hizmetini belli bir zaman dilimi içerisinde, işverenin emrinde ve onun vereceği direktif doğrultusunda gerçekleştirmesidir. İşverence gösterilen işlerin, çalışan tarafından, işveren emir ve direktiflerine uygun olarak görülmesi gerekir. Bağımlılık, her an ve durumda çalışanı denetleme veya buyruğuna göre edimini yaptırma olanağını işverene tanıyan, çalışanın edimi ile ilgili buyruklar dışında, çalışma olanağı bulamayacağı nitelikte bir çalışmadır.
Somut olayda, davalı .... Bakımından davanın reddine karar verilmesi doğru olmakla birlikte diğer davalı ... ile davacı murisi arasında hizmet akti ilişkisinin bulunduğu gerekçesi ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuştur.
Şöyle ki; dinlenen tanık beyanları ile tüm dosya kapsamından anlaşıldığı üzere davacı murisi ... günlük işlerde yevmiye usulü çalışan birisidir. Davalı ... ise beton dökme işi ile uğraşan, bir iş çıktığında piyasa denilen ve yevmiyeci olarak çalışmak isteyenlerin beklediği yerden işçileri toplayan, kendisi de topladığı bu işçiler ile birlikte yapılacak işte yevmiye usulü günlük ücretle çalışan birisidir. Bu hali ile davalı ... ile davacı murisi arasında hizmet aktinin ve giderek 506 sayılı yasa kapsamında sigortalılığın varlığı için gerekli olan “bağımlılık” ve “zaman” unsurlarının gerçekleşmediği, 08.11.2005 tarihi zararlandırıcı olayın(haksız fiilin) iş kazası niteliğinde olmadığı, buna göre de davalı ..."in somut olaydaki sıfatının işverenlik değil günlük işlerde çalışacakları bulup bunları çalışma alanına götüren ekip lideri olduğu ortadadır.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulduğunda; davanın tamamen reddi gerekirken Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı ... ile davalı ... vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden ..."a iadesine
23.03.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.