MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


Davacı, murisi 19/11/1990-02/06/1998 tarihleri arasında ... ... sigortalısı olduğunun tespitine, ölüm aylığı almaya hak kazandığına karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.

K A R A R

1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının eşi olan muris ..."ın 19/11/1990-02/06/1998 tarihleri arası 1479 sayılı Yasa kapsamında sigortalı olduğunun tespiti ile davacıya ölüm aylığı bağlanması istemine ilişkindir.
Mahkemece, 1479 sayılı Yasanın geçici 18. maddesine dayanılarak davanın reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacı murisinin Haziran/1991 tarihli bildirge ile geriye yönelik 19/11/1990 tarihi itibariyle tescil edildiği, murisin 19/11/1990-31/12/1990 tarihleri arası vergi, 1991-1996 arası oda ve 1991-02/06/1998 tarihleri arasıda ... sicil kaydının bulunduğu, yine muris tarafından verilen ve her ne kadar oda ile ... sicil kaydı bulunsada kendi nam ve hesabına çalışmadığını içeren 02/06/1998 tarihli işi bırakma formu üzerine, Kurum tarafından tescilin 04/06/1991 tarihinden sonraki dönemin iptal edildiği, murisin sadece vergi kaydı dönemi olan 19/11/1990-31/12/1990 tarihleri arası sigortalı olarak kabul edildiği anlaşılmaktadır.
01.04.1972 tarihinde yürürlüğe giren 1479 sayılı Yasa"nın 24. maddesinde zorunlu ... sigortalılığı için ... sicili veya kanunla kurulu meslek kuruluşu kaydı aranırken 04.05.1979 tarihinde yürürlüğe giren 2229 sayılı Yasa ile 1479 sayılı Yasa"nın 24. maddesinin öngördüğü meslek kuruluşlarına kayıtlı olma koşulu kaldırılmış sadece yasanın temel ilkesi olan kendi ad ve hesabına çalışma koşulu getirilmiş, 20.04.1982 tarihinde yürürlüğe giren 2654 sayılı Yasa ile 1479 sayılı Yasa"nın 24. maddesi değiştirilecek zorunlu ... sigortalılığı için gelir vergisi mükellefi olması şartı getirilmiş ancak gelir vergisinden muaf olanlar için meslek kuruluşuna kayıtlı olma yeterli görülmüş, 22.03.1985 tarihinde yürürlüğe giren 3165 sayılı Yasa ile 24. madde değiştirilerek zorunlu ... sigortalılığı için vergi kaydı veya ... sicil kaydı veya oda kaydının bulunması yeterli görülmüş, 02.08.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4956 sayılı Yasa ile 24. madde değiştirilerek zorunlu ... sigortalılığı için gelir vergisi mükellefi olma şartı getirilmiş ancak gelir vergisinden muaf olanlar için ... sicil kaydı ve oda kaydının bir arada bulunması yeterli görülmüştür.
Öte yandan, 1479 sayılı Yasa"nın 26. maddesinde, sigortalı olmak hak ve yükümlülüğünden vazgeçilemeyeceği ve kaçınılamayacağı düzenlenmiştir.
Yasakoyucu tarafından ... sigortalısı olabilmek için kimi zaman vergi mükellefi olmak, kimi zaman ... sicili veya kanunla kurulu meslek kuruluşu kaydı aranırken, kimi zaman da hepsinin birden olması aranmış ise de, bu kayıtlar sigortalı olarak kabul edilebilmenin karinesidir. ... sigortalısı olmanın hiç bir zaman değişmeyen temel şartı kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmanın varlığıdır.
Somut olayda, mahkemece 1479 sayılı Yasanın geçici 18 maddesine dayanılarak istemin reddine karar verilmiş ise de, uyuşmazlığa geçici 18. maddenin uygulanması mümkün değildir. Çünkü geçici 18. madde sigortalılık niteliği taşıdığı halde 04/10/2000 tarihine kadar tescil edilmeyenlerin durumunu düzenlemektedir. Murisin ise, bu tarihten önce tescil edildiği görülmektedir. Öte yandan talep edilen dönemde, davacı murisinin kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmasının devam edip etmediği araştırılmadan yazılı şekilde sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Yapılacak iş, talep edilen dönemde, davacı murisinin hangi adreslerde faaliyet gösterdiğini belirlemek, ilgili Belediyeden işlettiği işyerinin ruhsatını istemek, işyerini kiralamış ise, kira dönemi tespit etmek, su, elektrik, telefon aboneliklerini getirtmek, emniyet müdürlüğü, vergi idaresi, meslek odası aracılığıyla kendi nam ve hesabına çalışıp çalışmadığını araştırmak, işyeri varsa bu işyerinde faaliyette bulunup bulunmadığı hususunda gerekirse resen tespit edilecek komşu işyeri tanıklarının beyanlarına başvurup, tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine
23/03/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.