MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 28.07.2006 gününde verilen dilekçe ile mera tahsis komisyonu kararının ipt... ve tahsis talebi üzerine yapılan muhakeme sonunda; davanın ve birleştirilen davaların reddine dair verilen 28.11.2014 günlü hükmün Yargıtayca, duruşmalı olarak incelenmesi davacı ... Dizar, ... ve ... tarafından duruşmasız olarak temyizi ise davacılar... vekili ve diğer davacılar ... ve ... tarafından istenilmekle, tayin olunan 19.12.2017 günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden dahili davacılar ..., ..., ... ile karşı taraftan davacılar ... ile ... ve davalı Hazine vekili Av.... . geldiler. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelenlerin sözlü açıklamaları dinlendi duruşmanın bittiği bildirildi. İş karara bırakıldı. Bilahare dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
KA R A R
Davacı ... ... Kadastro Mahkemesine verdiği 28/07/2006 tarihli  dilekçesinde; (Davalılar ... ve ... İl Md.ğünü temsilen M...ye Hazinesi) ... ilçesi ... Köyü hudutları köyü içindeki...nın Şubat 1317 Tarih 1 Nolu, Şubat 1322 Tarih 21 Nolu ve Nisan 1323 Tarih 5 Nolu tapu kayıtları ile ... ... oğlu .... bini ..."ın iken irsen ve teselsülen kendilerine intikal ettiğini, tapu kayıtlarında m...k olarak görünen . ... oğlu .... bini ..."ın babası ..."nin dedesi olduğunu, mirasçılık belgesi almak için .... Sulh Hukuk Mahkemesinde dava açtığını, tapulu arazisinin mera olarak tespitini kabul etmediğini ve itiraz ettiğini, bu nedenlerle tapulu arazilerine ait mera tespit komisyonu kararının ipt...ni, mümkün olmadığı takdirde, yaylada hakkı bulunan kişilere tahsis edilmesini istemiştir.
Davalı Hazine vekili  4342 sayılı Mera Kanununun 7, 13 maddeleri gereği, mera komisyonu kararına 30 günlük askı ilan süresi içinde Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılması gerektiğini, yine usul kanunundaki düzenlemeye göre de davacının dilekçesinde delillerini bildirerek kendilerine tebliğ ettirmesi gerektiğini, öncelikle davacılara ait olduğu iddia edilen tapuların, komisyonca tahsisi yapılan meraları kapsamadığını, açılan davanın süre ve görevsizlik nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini; ayrıca, davacıların mülkiyet iddia ettiği ... ilçesindeki ... ve...ndaki yaylaların tahsisli olduğunu, köy ve belediye tüzel kişilerinin davaya dahil edilmesi gerektiğini, 18.1.1959 tarihli Toprak Tevzi Komisyonunun tahsis kararına karşı davacıların zilyetlik ve mülkiyet iddiasının dinlenemeyeceğini, taşınmazların kadim mera olduğunu ileri sürerek usul ve esas yönünden davanın reddini savunmuştur. 
Tarafları ve konusu aynı olan  2007/49, 2007/46, 2007/47, 2007/48, 2007/51, 2007/50 E. sayılı davalar, görülmekte olan dava ile birleştirilmiştir.
Mahkemece 16/10/2014 tarihinde dava konusu meraların bulunduğu ...ve .. ...  keşif yapılmış, ... .. yapılan keşifte dinlenen mahalli bilirkişiler ve tanıklardan;  ... .., ....., ..., .. ., ..., ..., ..., İmetullah ..., ...,  dinlenmiş " biz buraları dedelerimizin tapulu arazisi biliyorduk, hatta elimizde ...e ...apuları vardır " şeklinde beyanda bulunmuşlardır.
... bilirkişinin 20/10/2014  tarihli raporunda, dava konusu ... ve ....4342 sayılı Kanun kapsamında olduğu, ancak kadimden beri meralarda insanların yaşadıkları, ... yaptıkları, devletin bu yaşam alanlarına elektrik ağı kurduğunu, bu hususun meralarda yaşam alanlarının bulunduğuna işaret ettiğini, taşınmaz üzerinde cami ve çok eski mezarlar bulunduğunu, yine insanların buralarda hayvan besledikleri, tarla ...ı yaptıkları ve yaşadıklarının anlaşıldığını belirtmiştir.
Fen bilirkişi  24/10/2014 havale tarihli raporunda,... içerisinde yayla evlerinin bulunduğunu, evlerinin etrafında patates, lahana ve v.b ürünleri yetiştirmek için bahçelerinin bulunduğunu ve bir kısmının da çayır olarak hayvan otlatmak amacı ile kullanıldığını,... için de aynı hususların gözlemlendiğini belirtmiştir.
4342 sayılı Mera Kanununda her ne kadar aktif husumet ehliyeti hakkında bir değerlendirme yok ise de davacıların hukuki yararlarının olduğu varsayılmış, esas ve birleştirilen dosyalar bakımından mahkememizce Yargıtay’ın yerleşik içtihatları  ve Dairemizin uygulamaları göz önünde bulundurularak, mera uyuşmazlıklarında husumetin yararına tahsis işlemi yapılan köy veya belediyelere düştüğü bu nedenle davanın ... ile ... İl Müdürlüğü’nü temsilen M...ye hazinesine açılmaması gerekirken davanın yanlış hasımlara yöneltilmiş olması karşısında  taraf teşkili dava şartlarından olup, yargılamanın her aşamasında resen gözetilebileceğinden dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine dair karar vermek gerekmiş; her ne kadar usul ekonomisi gereğince davacı vekili ile davacılara HMK’nın 114/2 maddesi gereğince süre verilmesi imkanı düşünülebilirse de somut olayda dava şartının noksanlığının değil, yanlışlığının söz konusu olduğu bu durumda  HMK’nın 124. maddesi gereğince de davada taraf teşkili sağlanabileceğinin akla geldiği fakat bu yönde davacılar bakımından bir talebin bulunmadığı  anlaşılmakla esas ve birleştirilen dava dosyaları hakkında usulden davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davacı ..., ..., ... ve davacı... vekili ve davacılar  ..., ... temyiz etmiştir.
Taşınmazlara ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde en önemli delillerden biri olan keşif; re’sen veya taraflardan birinin talebi üzerine davanın her aşamasında çekişmeli taşınmazda gerekli inceleme ve araştırmaların yapılması demektir.
Keşfin nasıl yapılacağına ilişkin düzenlemelere ise 6100 sayılı HMK’nun 288 ve devamındaki hükümlerinde yer verilmiştir. Keşif, taraflara keşif gün ve saatini bildirir usulüne uygun şekilde davetiye çıkarıldıktan sonra tarafların huzurunda, davete icabet etmedikleri takdirde yokluklarında yapılabilir. Keşif yapılmasına ilişkin ara kararında, keşif giderlerinin neler olduğu ve bu giderlerin hangi tarafça karşılanması gerektiği, keşifte bilirkişi incelemesi yapılacak veya tanık dinlenecek ise bu hususların açıkça yazılması gerekir. Keşif gün ve saati duruşmada taraflara bildirilmiş ise artık taraflara ayrıca davetiye gönderilmesine gerek yoktur. Bilirkişi ve tanıkların keşif mahalline çağrılması hakkında HMK’nun 243. ve 244. maddelerinde belirtilen mahkemeye çağırmaya ilişkin hükümler uygulanır. Taraflar, kendilerine davetiye tebliğ edilmeden de göstermiş oldukları tanıkları keşifte hazır bulundurabilir. Fakat buna zorlanamazlar. Bilirkişi ve tanıkların davetiye masrafları ile tespit edilecek yollukları ilgililerden tahsil edilerek, keşif gün ve saati ile keşif mahalli keşif gününden makul bir süre önce kendilerine bildirilmelidir. Bu kuralın dışına çıkılarak, “tarafların, tanıklarını bizzat keşifte hazır bulundurmaları” şeklinde verilecek ara kararı tarafların savunma hakkını kısıtlayacağından usul hükümlerine aykırıdır.
Uygulamada yararlanmak üzere komşu taşınmazların tapu kayıtları getirtilmeli, keşifte yöreyi iyi bilen mahalli bilirkişiler ve konularında uzman olan teknik bilirkişiler aracılığı ile uygulama yapılmalı, kayıtlardaki her sınır bilirkişilere sorularak arazi üzerinde tespit ettirilmeli, dava konusu yeri kapsayıp kapsamadığı duraksamasız belirlenmeli, saptanan sınırlar teknik bilirkişinin çizeceği krokide işaret ettirilmeli, diğer yandan mahalli bilirkişilerin söylediklerinin denetimi açısından komşu taşınmaz revizyon tapu veya vergi kayıtlarının nizalı taşınmaz yönünü ne şekilde nitelendirdiği üzerinde durulmalıdır.
Dava konusu taşınmazın tapu kaydı harita ve krokisi mevcut ise, bu tapu kaydına Türk Medeni Kanununun 719, 3402 sayılı Kadastro Kanununun 20.maddeleri uyarınca kapsam belirleneceği kuşkusuzdur. Taşınmazın harita ve krokisi yoksa veya bunlar uygulama niteliğinden yoksunsa, tapu kaydı ilk tesisinden itibaren getirtilmeli, gitti kayıtlarının yüzölçümlerine ve sınırlarına bakılmalı, bir değişiklik varsa bunun dayandığı belgeler incelenmeli, doğru ve yasal bir nedeni olup olmadığı araştırılmalı, doğru esasa dayanmıyorsa ilk tesisindeki sınırlara itibar edilmelidir.
Ayrıca, karşı tarafın dayanak belgeleri ile savunmasında ileri sürdükleri kayıtların da tüm geldiler ile birlikte merciinden getirtilerek aynı şekilde mahallinde uygulanması gerekir. Bilirkişi ve tanıklar keşif mahallinde dinlenir ve keşfin tamamlanmasından sonra da buna ilişkin bir tutanak düzenlenir.
4342 sayılı Mera Kanununun 6. maddesi hükmüne göre, mera, yaylak ve kışlakların tespit, tahdit ve tahsisi işlemlerini ... ve Köy işleri Bakanlığı yapar. Mera komisyonları ise illerde V...nin görevlendireceği bir v... yardımcısı başkanlığında yasada sayılan kişilerden meydana gelir. Mera Komisyonlarının tüzel kişiliği yoktur. Bu nedenledir ki mera komisyonu kararına karşı açılacak davalarda husumet komisyona veya İl ... ve Hayvancılık Müdürlüğüne değil mera komisyonunun yararına iş ve işlem yaptığı köy veya belediye tüzel kişilerine düşer.
Öte yandan, meraların çıplak mülkiyeti Hazineye yararlanma hakkı ilgili köy veya belediyeye aittir. Bu nedenle Hazine ile yararlanma hakkı olan köy tüzel kişilikleri ve belediyelerin pasif dava ehliyeti mevcuttur.
Somut olayda; mera komisyonu kararının ipt... istendiğine göre husumet .... V...liğine değil çıplak mülkiyet sahibi Hazineye düşer. Bu nedenle davalı ... V...liğinin pasif dava ehliyeti olmadığından hakkındaki davanın husumet yokluğundan reddi doğrudur. Ancak mera komisyon kararlarının ipt...ne ilişkin davalarda husumet tahsis yapılan köy ve belediyeye karşı yöneltilmesi gerektiğinden, mahkemece öncelikle ipt... istenen mera komisyonu kararında lehine tahsis işlemi yapılan köy ve belediyelere davanın yöneltilmesi sağlanarak, bu konuda usul ekonomisi gereğince davacı tarafa süre verilerek taraf teşkili yerine getirilmelidir. Bundan sonra 24.10.2014 tarihli kadastro fen bilirkişisinin rapor ve krokisinde belirtilen 20, 6 ve 2 no"lu ve 101 ada 62 parsel sayılı taşınmazın kadastro tutanakları varsa dayanak kayıtları ve mera komisyonu işlem dosyası belgeleriyle davacı tarafın ileri sürdükleri tapu kayıtlarının tüm geldileriyle birlikte merciinden getirtilip davacıların dayanak tapu kayıt m...kleri ile davacılık sıfatının araştırılması yönünden veraset ilamları temin edilerek bu şekilde keşfe hazır olması sağlandıktan sonra yukarıdaki ilkelere ve yöntemine uygun biçimde yerinde yeniden keşif yapılıp kayıtlar uygulanarak, denetime elverişli uzman bilirkişi raporu ve krokisi alındıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek ulaşılacak sonuca göre davacıların birinci kademedeki talepleri değerlendirilmeli, mümkün olmadığı takdirde dava konusu yaylada hakkı bulunan kişilere tahsis edilmesine ilişkin ikinci kademedeki talepleri 4342 sayılı Mera Kanununun belirttiği kıstaslara göre incelenerek bir karar verilmelidir.
Eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek h...nde yatıranlara iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19.12.2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi.