MAHKEMESİ : BAKIRKÖY 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 29/06/2012
NUMARASI : 2011/347-2012/364

Taraflar arasında görülen tazminat davasının yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 2005 model aracını, özel eşyaları ile birlikte A.. D.. Acenteliğine ait A.. K.. isimli gemi ile 09.04.2007 tarihinde ABD"den deniz yolu ile Türkiye"ye gönderdiğini, konteyner içindeki araç ve özel eşyaların 16.05.2007 tarihinde Türkiye"de karaya çıkmasından sonra davalı M.. Liman İşletmeleri A.Ş.nin sorumluluğunda olan istif sahasında beklediğini, diğer davalı A.. İş. Mak. A.Ş."nin yaptığı operasyon sırasında işçisi M.. A.."un kullandığı vincin 15.06.2007 tarihinde çarpması nedeniyle konteynerin istif yerinden düştüğünü, konteyner içinde bulunan aracın ve eşyaların kullanılmaz halde zarar gördüğünü belirterek, 120.000 TL araç bedeli, 22.600 TL içindeki özel eşya bedeli, 2.727.72 TL ardiye bedeli, 5.550 TL iki aylık araç kiralama bedeli ve 354 TL eşya taşıma nakliye bedeli olmak üzere 153.828.72 TL maddi tazminat ile 10.000 TL manevi tazminatın davalılardan tahsilini talep etmiştir.
Davalı M..Liman İşl. A.Ş. vekili cevabında, meydana gelen hasarın diğer davalı A.. İş. Mak. Servis A.Ş.nin çalışanı tarafından getirilmesi nedeniyle sorumlu olmadıklarını beyan etmiştir.
Davalı A..İş. Mak. S.. A.Ş. vekili cevabında, aracın ABD"den G.. W.. C.. S.. Inc. ile gönderildiğini, aracın İstanbul"da alacaklısına teslim etmek için taşıyanın yardımcısı olan davalı M.. A.Ş.ne ait liman sahasında kazanın meydana gelmesi nedeniyle davalı M.. A.Ş.nin sorumlu olduğunu, kendilerinin adam çalıştıran sıfatı ile gerekli özeni gösterdiklerini beyan etmiştir.
Mahkemece; davacı ile davalı M..A.Ş. arasında akdi ilişki olmadığından bahisle davalı M.. A.Ş yönünden davanın husumetten reddine, diğer davalı A.. A.Ş yönünden ise davanın kısmen kabulü ile 30.877.72 TL tazminatın davalı A.. A.Ş"den tahsiline karar verilmiş, hükmü davacı vekili ve davalı A.. A.Ş vekili temyiz etmiştir.
Dava konusu olay ile ilgili tutulan 15.06.2007 tarihli tutanakta, M.. Batı Terminali Geçici Depolama yerinde istif sahasında, operasyon sırasında vincin çarpması sonucunda konteynerin düşmesi ile hasarın meydana geldiği açıklanmış, tutanağı Gümrük Ambar Memuru ile birlikte, davalılar Liman İşletmesi M.. A.Ş ve Arser A.Ş yetkililerinin imzaladığı anlaşılmaktadır.
Davada, davacının ABD"den deniz yolu ile Türkiye"ye getirdiği aracın ve özel eşyalarının henüz konteynerin içinde iken liman sahasında hasarlanması nedeniyle uğranılan maddi ve manevi zararın tazmini talep edilmektedir.
Davacı vekili tarafından yaptırılan tespit sonucunda alınan bilirkişi raporuna göre, konteynerin düşmesi ile içinde bulunan aracın tüm şase ve kaporta aksamının hasar gördüğü, pert olduğu, kaza tarihindeki değerinin 120.000 TL, içindeki eşyaların ise hasar bedelinin 22.600 TL olduğu açıklanmıştır.
Mahkemece; mahallinde yapılan keşif sonucu alınan bilirkişi raporunda ve dosya üzerinde inceleme yapılarak alınan 2.bilirkişi raporunda davalı M.. A.Ş ile davacı arasında akdi ilişki olmadığından bahisle sorumlu olmadığı belirtilmiştir.
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, taraf vekilinin sair temyiz itirazları yerinde değildir.
Ancak, davalı M.. A.Ş ile diğer davalı A.. A.Ş arasında imzalanan 01.01.2006 başlangıç tarihli ve 3 yıl süreli hizmet sözleşmesinin 1.maddesinde, A.. A.Ş.nin, M.. A.Ş"ye ait makinaların bakım ve onarımını, revizyonlarını vs. yapacağı, kendi personeli ve ekipmanı ile hizmet vereceği, Marport"un talepleri doğrultusunda makinaların kullanılması için görevlendirileceği, 27 ve 28. maddelerde 3.kişilere verilecek zararlardan birlikte sorumlu olacakları, 30.maddesinde ise M.. A.Ş"nin güvenlik önlemi almakla yükümlü olduğu ve sorumluluğun M.. A.Ş"ye ait olacağı kararlaştırılmıştır.
Ayrıca, olay nedeniyle düzenlenen S.. raporunda, aracın ABD"den gemiye 09.04.2007"de yüklendiği, İstanbul"da gemideki konteynerin M..t Limanına boşaltıldığı ve istiflendiği tarihin 16.05.2007 olduğu, M. tarafından konşimentonun imzalandığı 23.05.2007 tarihinden itibaren sahiplerin yüklerini gümrükten çekme başvurularının 45 gün olduğu ve kazanın bu süre dolmadan M.. A.Ş."ye ait Liman sahasında 15.06.2007 tarihinde meydana geldiği açıklanmıştır.
Bu durumda davalı M.. A.Ş.nin, TBK.nun 66 (BK.nun 55.) maddesinde yer alan "Adam çalıştıranın sorumluluğu" kapsamında sorumlu olup olmadığının irdelenmesi gerekir. TBK.nun 66/1.maddesine göre; "Adam çalıştıran, çalışanın, kendisine verilen işin yapılması sırasında başkalarına verdiği zararı gidermekle yükümlüdür". 3.fıkrada ise; "Bir işletmede adam çalıştıran, işletmenin çalışma düzeninin zararın doğmasını önlemeye elverişli olduğu ispat etmedikçe, o işletmenin faaliyetleri dolayısıyla sebep olunan zararı gidermekle yükümlüdür" hükmü getirilmiştir.
Adam çalıştıranın sorumluluğu bir kusursuz sorumluluk hali olup, surumluluk objektif özen yükümlülüğüne bağlanmıştır. TBK.nun 66/II.maddesinde özenin objektifliğini "gerekli özen" olarak ifade etmiştir. Adam çalıştıranın sorumluluğunun kaynağı, çalışma ilişkisinden kaynaklanan çalışanın kendisine bağlılığın sonucu olarak kanun tarafından kendisine yüklenen özen yükümlülüğünü yerine getirmeyerek, özen yükümlülüğüne aykırı davranmasına bağlanmıştır. Adam çalıştıran, çalışanın, kendisine verilen işin yapılması sırasında başkalarına verdiği zararı gidermekle yükümlüdür.
Davalı M..A.Ş ile davalı A.. A.Ş arasında düzenlenen 01.01.2006 tarihli hizmet sözleşmesi gereğince davalı A.. A.Ş"nin çalışanı tarafından vincin yanlış kullanılması sonucu davacıya ait araç ve eşyanın bulunduğu konteynerin düşürülmesi sonucunda uğranılan zarardan davalı M.. A.Ş.nin de sorumlu olduğu anlaşıldığından bu davalı yönünden davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Diğer bir husus, hasara uğrayan dava konusu aracın mülkiyeti ile ilgilidir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun (KTK) 3.maddesinde; araç sahibinin tanımı yapılmıştır. KTK.nun 3.maddesinde; "Araç için adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya sahiplik veya satış belgesi düzenlenmiş kişidir" denilmektedir. İşleten ise, motorlu bir aracın işletilmesinin tehlike ve masrafını üstlenen ve aynı zamanda araç üzerinde fiilen ve doğrudan tasarruf yetkisine sahip olan kişidir.
5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun"un 21.maddesinde; "Taşınır mallardaki mülkiyet hakkının işlem anında malların bulunduğu ülke hukukuna tabi olacağı", 22.maddesinde; "Hava, deniz ve raylı taşıma araçları üzerindeki ayni hakların, menşe ülke hukukuna tabi olacağı" hükmü getirilmiş, aynı kanunun "Eşyanın taşınmasına ilişkin sözleşmeler" başlıklı 29.maddesinde ise; "Eşyanın taşınmasına ilişkin sözleşmeler tarafların seçtikleri hukuka tabidir. Tarafların hukuk seçimi yapmamış olmaları halinde, sözleşmenin kuruluşu sırasında taşıyıcının esas işyerinin bulunduğu ülke aynı zamanda yüklemenin veya boşaltmanın yapıldığı ülke veya gönderenin esas işyerinin bulunduğu ülke ise bu ülkenin sözleşmeyle en sıkı ilişkili olduğu kabul edilir ve sözleşmeye bu ülkenin hukuku uygulanır. Tek taraflı carter sözleşmeleri ve esas konusu eşya taşıma olan diğer sözleşmeler de bu madde hükümlerine tabidir. Halin bütün şartlarına göre eşyanın taşınmasına ilişkin sözleşmeyle daha sıkı ilişkili bir hukukun bulunması halinde sözleşmeye bu hukuk uygulanır" hükmü bulunmaktadır.
Dosyada bulunan 21.04.2007 tarihli, 007-2007 sayılı faturada aracın maliki G..M.. Inc tarafından davacıya 63.000 USD"ye teslim edildiği anlaşıldığına göre, gerek 21.04.2007 tarihli faturaya göre gerekse yukarıda açıklanan kanun hükümleri gereğince davacının hasara uğrayan aracın maliki olup olmayacağı tartışılmadan davacının aracın maliki olmadığından bahisle, araç ile ilgili hasar bedeli yönünden davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Başka bir hususda, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 46.maddesinde; "Gümrüğe sunulan eşyanın denizyolu ile gelen eşya için özet beyan verildiği tarihten itibaren kırkbeş gün içinde işlemlerin tamamlanacağı", 47.maddesinde; "geçici depolanan eşya statüsünde bulunduğu", 178.maddesinde ise; teslim alınmayan eşyaların tasfiye edileceği, Tasfiye Tüzüğünün 4.maddesine göre nasıl tasfiye edileceği açıklanmıştır. Buna göre halen davalı M.. A.Ş.nin sorumluluğunda bulunan gümrük sahasında bekleyen araç için tasfiye ile ilgili araştırma yapılmaması ve yine, davacının özel eşyalarının bulunduğu konteynerin devrilmesi sonucu zarar gören eşyaların özellikle kırılmaya müsait cam ve seramik eşyaların gerekli ve korunaklı ambalaj yapılmaması nedeniyle uğranılan zarardan davacının da kusuru olup olmadığı araştırılmadan, kusuru ve ihmalinin olduğu anlaşılması halinde kusur nispetinde indirim yapılmadan zararın tamamına hükmedilmesi de bozmayı gerektirmiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 25.03.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.