MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının davalı işyeri nezdinde 17/12/1997 tarihinden itibaren 2007/09. ayına kadar geçen kesintisiz hizmetinin tespiti istemlerine ilişkindir.
Mahkemece, hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/8. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/8. maddelerine göre Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların Mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır. Yasa"da yer alan 5 yıllık süre hak düşürücü olup Mahkeme tarafından kendiliğinden nazara alınması gerektiği gibi davacının aynı işyerinde çalışmasını sürdürmesinin veya 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde tekrar aynı işyerine girerek çalışmasının, hak düşürücü sürenin işlemesine engel olmayacağı ve hak düşürücü sürenin, kesilmesi ve durmasının mümkün bulunmadığı hukuksal gerçeği de ortadadır.
İşverenin, çalıştırmış olduğu sigortalılara ait hangi belgeleri Kurum"a vermesi gerektiği Kanun"un 79/1.maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan ... Sigorta İşlemleri Yönetmeliği"nin dördüncü kısmında işverence verilecek belgeler düzenlenmiştir. Bunlar, aylık sigorta primleri bildirgesi (SSİYön.Madde16), dört aylık sigorta primleri bordrosu (SSİ.Yön.Madde 17), sigortalı hesap fişi (SSİY. Yön. Madde 18)vs. dir. Yönetmelikte sayılan bu belgelerden birisinin dahi verilmiş olması halinde artık Kanun"un 79/10 (eski 8) maddesinde yer alan hak düşürücü süreden söz edilemez. Yargıtay uygulamasında anılan maddenin yorumu geniş tutulmakta; eğer sayılan belgelerden birisi işveren tarafından verilmişse burada Kurum"un işçinin çalışmasından haberdar olduğu ve artık hizmet tespiti davası için hak düşürücü sürenin varlığından söz edilemeyeceği kabul edilmektedir.
Maddede belirtildiği üzere Yönetmelikle tespit edilen belgelerin (işe giriş bildirgesi) verilmesi durumunda hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi çalışmaların sigorta müfettiş raporu ile saptanması durumunda da hak düşürücü sürenin geçtiğinden sözedilemeyeceği açıktır. Bir sigortalının askere gitmeden önce çalıştığı işyerini askerliğe müteakip girmesi durumunda hizmet akdi mecburi hizmet nedeniyle kesilmiş olduğundan artık hak düşürücü sürenin oluştuğundan bahsedilemez. Davacıya ödenen ücretten sigorta primi kesilen hallerde, davacının iş ve ... sigorta mevzuatının öngördüğü sigorta hak ve yükümlülüklerini yerine getirmesi nedeniyle Kurum"un Yasa"dan kaynaklanan denetim ve inceleme görevini yapmaması karşısında hak düşürücü sürenin işlemeyeceği kabul edilmelidir.
Davacının sigortalı çalışmalarının Kurum"a kısmen bildirildiği hallerde, eksik bildirimlere yönelik olarak açılan davada hak düşürücü süre işlemeyecektir. (Hukuk Genel Kurulunun 23.06.2004 gün ve 2004/21-369 E, 2004/371 K. sayılı kararı )
Dosyadaki kayıt ve belgelerin incelenmesinden; 17/12/1997 tarihli işe giriş bildirgesinin ... Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğünce düzenlenmiş olup Kurum kayıtlarına 09/01/1998 tarihinde intikal ettiği, 18/10/2001 tarihli işe giriş bildirgesi ile 30/06/2008 tarihli işyerinden yarılış bidirgesinin davalı işyerince düzenlendiği ve Kurum kayıtlarına intikal ettiği, 18.10.2001- 2007/9 dönemine kadar davalı 1039004 sicil no lu işyeri tarafından 30 günden eksik olarak hizmet bildiriminde bulunulduğu, 1997-2007 yılları arası dönem bordrolarının dosyaya sunulduğu, 01/10/1998 tarihinden itibaren davalı işyerinin Kanun kapsamında olduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davacı adına davalı işyeri tarafından 18.10.2001 tarihinden 2007/9. dönemi arasında Kurum"a kısmî hizmet bildirimlerinin yapılmış olduğu, davacı tarafından eldeki davanın eksik bildirilen hizmet sürelerinin tespitine yönelik açılmış olduğunun anlaşılmasına göre Mahkemece hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddine dair hüküm kurulması hatalı olmuştur.
Yapılacak iş; davacıya ait 17/12/1997 tarihli ilk işe giriş bildirgesinin ... Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü"nce düzenlenmiş olup Kurum"a bildirilmiş olduğu ve bildirge üzerinde “çırak” ibaresinin yer almadığı hususu göz önünde bulundurularak burada geçen çalışmalarının mahiyetini belirlemek, davacı ile işyeri sahibi arasında çıraklık sözleşmesinin olup olmadığını, davacının çalışmasının üretime yönelik mi yoksa bir mesleğin öğrenilmesine yönelik mi olduğunu aydınlatmak, eğer çıraklık şeklinde geçen hizmeti söz konusu ise bu sürelerin bitimi şayet tespit edilir ise davalı işyerinde geçen fiili çalışmalarının 18/10/2001 tarihi itibariyle Kurum"a bildirilmiş olan hizmeti ile kesintisiz-blok çalışma olduğunun kabulü ile bu süreler yönünden de hak düşürücü sürenin söz konusu olamayacağını dikkate alıp davacının davalı işyerinde ihtilaf konusu dönem içerisinde geçtiği iddia olunan sürekli ve kesintisiz, fiili çalışmalarına ilişkin olarak dosyadaki dönem bordrolarından bordro tanıklarını resen tespit edip bu yönde beyanlarını almak, gerekirse Kurum, vergi idaresi, belediye ve emniyet müdürlüğü gibi kamu kurumları aracılığıyla tespit edilecek komşu işyerlerinin işverenleri veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlarının beyanlarına başvurmak ve davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek tüm deliller birlikte değerlendirilip sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 30/03/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.