BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ :Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞE İADE

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı ile davalılardan ... vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi Y. Balcıtarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle müvekkilinin maden işletme ruhsatının TTK Genel Müdürlüğüne ait olan ve rödovans sözleşmesi ile işlettirilmek üzere davalı şirkete verilen işyerinde çalışmakta iken iş aktinin 25/06/2016 tarihinde haksız ve ihbar önellerine uyulmaksızın olarak feshedildiğini, davalılar arasındaki asıl-alt işveren ilişkisinin muavazaalı olduğunu ileri sürerek müvekkilinin başlangıçtan beri davalı TTK Genel Müdürlüğü işçisi olduğuna, feshin geçersizliğine, geçersiz fesih sebebi ile müvekkilinin işe iadesine, ileri sürerek işe iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar Cevabının Özeti:
Davalı TTK vekili cevap dilekçesinde ve aşamalarda özetle; davacının kurumları işçisi olmadığını, kurumlarında hiç bir kaydı bulunmadığını, davacı diğer davalı şirketin işçisi olup,diğer davalı tarafından sözleşmesinin sona erdirildiğini, ayrı bir işyeri olan rödovanslı sahalarda rödovans usulü işletmecilik yapan firmalarla kurumları arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığı , özellikle Maden Kanununun Ek 7. maddesinde 2010 tarihinde yapılan değişiklik ile İş Kanununun İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili idari, mali, hukuki sorumlulukları rödovansçıya yüklemesi göz önüne alınarak haksız davanın müvekkili kurum yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Şirket,cevabında feshin fiili imkansızlık,çalışacak yer olmaması nedeniyle geçerli nedenle feshedildiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Davalı işverenin; davacının işten çıkartılmasına ilişkin fesih bildirimini yazılı yaptığı, fakat fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmediği,4857 sayılı yasanın 20.maddesi gereğince feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğünün işverene ait olduğu, davalı ... Madencilik Şirketi tarafından, davacının iş aktinin fesih sebebi açık ve kesin bir şekilde belirtilmediği, bu nedenle davalı şirket tarafından yapılan fesih işlemi 4857 sayılı Kanunun 21/1.maddesi ve istikrar kazanmış Yargıtay içtihatları gereği geçersiz fesih olarak kabul edilmesi gerektiği; 3213 sayılı Maden Kanununun Ek 1. Maddesinde "...taşkömürlerini işletmeye ve hukuku uhdesinde kalmak şartıyla işlettirmeye Türkiye Taşkömürü Kurumu yetkilidir." denildiği,ayrıca Ek 7. Maddesinde "Maden ruhsat sahiplerinin, ruhsat sahalarının bir kısmında veya tamamında üçüncü kişilerle yapmış oldukları rödövans sözleşmelerinde, bu alanlarda yapılacak madencilik faaliyetlerinden doğacak İş Kanunu, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili idari, mali ve hukuki sorumlulukların rödövansçıya ait” olduğunun belirtildiği;3213 sayılı Maden kanununa dayanılarak düzenlenen Rödovans sözleşmeleri ile mülkiyeti devlete ait olan madenlerin işletme ve arama hakkını alan TTK"nın bu işletme hakkını 3.kişilere devretmesi söz konusu olup burada alt işveren yönetmeliğine göre bir asıl-alt işveren ilişkisi kurulmamakta olduğu, Davalı TTK"nın rödovans sözleşmesi ile sahayı Deka Madencilik Şirketine devrettiği,taraflar arasındaki rödovans ilişkisinin de yasaya ve hukuka uygun bulunduğu;davacının Maden Kanununda 24/06/2010 tarihinde yapılan değişiklik sonrası 25/06/2016 tarihinde işten çıkartılması nedeniyle işe iade ve tazminatlar yönünden TTK Genel Müdürlüğünün sorumlu olmadığının ve husumetin TTK"ya düşmediği gerekçesi ile davanın davalı TTK yönünden husumet yokluğu nedeni ile reddine, diğer davalı şirket yönünden kabulüne karar verilmiştir .
İstinaf:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Davalı ... şirketi ile davalı TTK arasında yapılan Karadon 10 Nolu Maden Sahasının Rödövans Karşılığı DEKA Madencilik Şirketine İşletmeye Verilmesine Ait Sözleşme hükümleri incelendiğinde davalılar arasındaki ilişkinin asıl işveren -alt işveren ilişkisi olduğu ancak,dosya kapsamı ve dinlenen tanık beyanları ile davacının muvazaa iddiasının ispatlanamadığı,bu nedenle davada TTK Genel Müdürlüğünün işe iadenin mali sonuçlarından sorumlu olması nedeniyle taraf sıfatının bulunduğu belirlendiğinden, davanın kabulüne, feshin geçersizliğine, davacının DEKA şirketindeki işine iadesine, işe iadenin mali sonuçlarından birlikte (müteselsil) sorumlu tutulmalarına karar verilmiş; HMK 353/1-b.2 maddesi uyarınca ilk derece mahkemesinin kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulmuş; davacının, davalı işyerinde çalışmasına 04.04.2007 tarihinde başlamış olup fesih tarihi itibariyle 9 yıl kıdemi bulunduğundan işe başlatmama tazminatı 4 ay yerine 5 ay olarak düzeltilmiştir.
Temyiz:
Bölge Adliye Mahkemesi kararını taraf vekilleri temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Somut olayda, davalı kurum TTK ile diğer davalı ... Madencilik Tur.Oto.İnş.San ve Tic.Ltd. Şti arasında Karadon 10 Nolu Maden Sahasının Rödovans Karşılığı DEKA Madencilik Şirketine İşletmeye Verilmesine İlişkin Sözleşme imzalandığı,davacının davalı ... Madencilik Şirketinde işçi olarak belirsiz süreli hizmet aktiyle çalıştığı ve iş aktinin şirket tarafından feshedildiği, ancak davalı şirketçe açık ve kesin bir fesih gerekçesi belirtilmediği anlaşılmıştır. TTK Genel Müdürlüğü ile rödovans karşılığı maden sahası işleten şirketler arasında yapılan kira kontratlarında kiralanan şeylerin bina, arsa, prefabrik bina, yurt binası olduğu ve kullanım amaçlarının makine parkı, misafirhane, kuyu yeri gibi genel olarak idari hizmetlere yönelik olduğu görülmüştür. TTK ile rödovanslı saha üretim alanlarına ait olan kesit görünümlü haritaların incelenmesi sonucunda TTK ile rödovansçıların ayrı sahalarda çalıştıkları maden sahalarının mevcut olduğu, ancak çalışılan kotların birbirinden tamamen bağımsız olduğu, gerek aynı sahalarda gerekse de ayrı sahalarda çalışılan maden sahalarının ocak girişlerinin birbirinden tamamen bağımsız olduğu hususları tespit edilmiştir.
Dinlenen tanık beyanlarından, dosyaya sunulan belgelerden şirket işçileri üzerindeki yönetim hakkının TTK tarafından kullanılmadığı, TTK tarafından kiraya verilenlerin yapılan işte kullanılan araç gereçler olmadığı, idari hizmetlere yönelik binaların veya arsaların kiralandığı ve TTK tarafından yapılan denetimlerin sürekli olmadığı ve bu itibarla yapılan üretime yönelik bir denetim olmasının mümkün olmadığı, tanınan yetkilerin denetim ve koordinasyon sınırlarını aşmadığı anlaşılmaktadır. Sözleşmenin içeriğine ve uygulamasına bakılarak yapılan açıklamalar karşısında davalılar arasında rödovans sözleşmesi olduğunun kabulü ile sonuca gidilmesi gerekmektedir.
Sonuç:
Belirtilen sebeplerle, 4857 sayılı Kanun’un 20. maddesinin 3. fıkrası uyarınca, Bölge Adliye Mahkemesi hükmünün bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması ve aşağıdaki gibi karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçe ile;
1-... Bölge Adliye Mahkemesi 7.Hukuk Dairesi’nin 2017/3792 Esas ve 2017/2799 Karar sayılı kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-Davanın davalılardan TTK açısından husumetten reddine,
3-İşverence yapılan FESHİN GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının davalı ... Madencilik Tur.Oto.İnş.San ve Tic.Ltd. Şti "deki İŞE İADESİNE,
4-Davacının yasal sürede işe başvurusuna rağmen iş verenin süresi içerisinde işe başlatmaması halinde davalı ... Madencilik Tur.Oto.İnş.San ve Tic.Ltd. Şti tarafından ödenmesi gereken tazminatın takdiren 5 aylık brüt ücret olarak belirlenmesine,
5-Davacı işçinin işe iadesi için işverene süresi içerisinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aylık boşta geçen ücret ve diğer haklarının davalı ... Madencilik Tur.Oto.İnş.San ve Tic.Ltd. Şti’den tahsili ile ödenmesi gerektiğinin belirlenmesine, işe başlatılma halinde ödenen ihbar ve kıdem tazminatının bu alacaktan mahsubuna.
6- Davacı taraf kendisini vekille temsil ettirmiş olduğundan karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi davanın niteliğine göre 2.180,00 TL vekalet ücretinin davalı şirketten alınarak davacıya verilmesine,
7- Hüküm tarihine göre alınması gerekli 71,80 TL harcın davalı ... Madencilik’ten alınarak hazineye irad kaydına,
8- Davacı tarafından yapılan 6,50 TL yargılama giderinin davalı ...


Madencilikten alınarak hazineye verilmesine,
9-Davalı ... Madencilik tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
10-Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, karardan bir örneğin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11-Taraflarca yatırılan gider avanslarından varsa kullanılmayan bakiyelerinin ilgili tarafa iadesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgililere iadesine, 09.05.2018 tarihinde oybirliği ile kesin olarak karar verildi.