Taraflar arasındaki "kamulaştırmasız elatılan taşınmaz bedelinin tahsili" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Kartal Asliye 2. Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 10/06/2003 gün ve 2002/623-528 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 24/01/2006 gün ve 2005/14371-2006/267 sayılı ilamı ile; (...Dava, Kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.

Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş hüküm davalı idare vekilince temyiz edilmiştir.

Bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Alınan rapor yöntem bakımından, yasa hükümlerine uygundur. Arsa Niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırılması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.

Ancak;

Dava konusu taşınmaz imar planına dahil olmakla birlikte olduğu gibi bırakılan kadastro parselidir. Taşınmazın kamulaştırmasız el atmadan arta kalan bölümü ileride yapılacak imar uygulaması sırasında başka parsellerle şuyulandırılacağından bu bölümde değer azalışı olamayacağı gözetilmeden, değer azalışı kabul eden rapora göre fazla bedele hükmedilmesi, doğru görülmemiştir. ...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN : Davalı vekili

Hukuk Genel Kurulu"nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Dava, kamulaştırmasız elatılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.

Davacı vekili; müvekkilinin ½ oranında kayden malik olduğu dava konusu Kartal ilçesi 1063 Ada 166 parsel sayılı taşınmazın, bağlantı yolu ve üst geçit projesi kapsamında kalması nedeniyle davalı idarece yola kalbeldiğini ileri sürerek; dava ve ıslah dilekçelerinde toplam 65.875.000.000 TL kamulaştırmasız el koyma karşılığının yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, dava konusu taşınmazın müvekkili idarece kamulaştırılmış olmasına karşın, mal sahibi davacıya tebligat yapılamadığını, 4650 sayılı Kanunun geçici 1. maddesi uyarınca davacının dava hakkının bulunmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini cevaben bildirmiştir.

Mahkemenin, yargılama sırasında alınan bilirkişi kurulu raporunu benimsemek suretiyle ve "kamulaştırmasız el atmadan arta kalan kısım üçgen biçiminde olup, yapılaşma için uygun bulunmadığı, bu itibarla kamulaştırmasız el koyma nedeniyle işe yaramaz ve kullanılamaz hale gelen arta kalan bölüm bedeline de hükmedilmesi gerektiği" gerekçesiyle "davanın kabulüne" dair verdiği karar, Özel Dairece yukarıda yazılı gerekçeyle bozulmuş, Yerel Mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Davacının ½ pay maliki olduğu 527 m2 yüzölçümündeki 1063 ada 166 parsel sayılı taşınmazın 422 m2 lik bölümünün, Çamlıca Gebze Otoyolu Şamandıra Kartal bağlantı yolu ve üst geçit projesi kapsamında kalması nedeniyle davalı idarece üst geçit ve bağlantı yolu yapılarak el atıldığı, 43.42 m2 lik bölümün yine davalı idarece asfaltlanmış yol olarak kullanıldığı ve arta kalan 61.58 m2 lik bölümün ise, zeminde boş arazi durumunda bulunduğu Mahkemece keşfen tespit edilmiş olup, esasen bu konuda uyuşmazlık mevcut değildir.

Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; davalı idarece taşınmaza kısmen el konulması sebebiyle arta kalan bölümde değer azalışı meydana gelip gelmediği, bu bağlamda %100 değer kaybı bedeline de hükmedilmesinin gerekip gerekmediği noktalarında toplanmaktadır.

16.5.1956 gün 1/6 sayılı İçtihadı Birleştirme kararında da belirtildiği üzere, taşınmazına kamulaştırmasız el konulan kimse, değer karşılığının verilmesini isteyebileceği gibi, el atmanın önlenmesini de isteyebilir. Kamulaştırmasız el koyma nedeniyle tazminat davalarında taşınmaza değer biçmede, kıyasen Kamulaştırma Kanunu hükümleri uygulanmaktadır.

2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu"nun 11.maddesinin (g) bendi uyarınca arsanın değerinin, kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış bedelinin esas alınarak belirleneceği hükme bağlandıktan sonra; Kamulaştırma Kanunu"nun 12.maddesinde, taşınmaz malın kısmen kamulaştırılması halinde arta kalan kısımda hasıl olacak değişikliğin taşınmazın değerine etkisi düzenlenmiştir.

Anılan 12.maddenin (b) bendine göre, kısmi kamulaştırma nedeniyle kalan kısmın kıymetinde eksilme meydana geldiği takdirde, bu eksilen değer miktarı kamulaştırma bedeline eklenir.

Bu noktada, arta kalan kısımda değer kaybı belirlenirken, değer kaybının kamulaştırmadan kaynaklanması ve taşınmaz malın kamulaştırmadan önceki ve sonraki durumlarının bilirkişilerce gözönünde tutulması ve kamulaştırmanın menfi etkisinin oranının açıklanması gerekir.

Gerçekten de, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda, taşınmaz mala el atılması sebebiyle oluşan menfi etkiler ve oranı açıklanmış; "kamulaştırmasız el koyma nedeniyle arta kalan kısmın geometrik olarak üçgen şeklinde olduğu ve bu nedenle yapılaşma için uygun bulunmadığının tespit edildiği" belirtildikten sonra, "arta kalan bölümün, işe yaramaz ve kullanılamaz olmasından dolayı davalı idare tarafından alınması ve kamulaştırmasız el koyma karşılığının parselin tamamı üzerinden hesaplanması gerektiği" ifade edilmiştir.

Diğer taraftan, bu davada yer almayan diğer ½ pay maliki tarafından davalı idare aleyhine açılıp kesinleşen kamulaştırma bedelinin artırılması davasında da, arta kalan kısımda %100 değer azalışı kabul edilerek, taşınmazın tamamı üzerinden kamulaştırma bedel farkına hükmedilmiş olduğu anlaşılmakta, o davanın eldeki dava için güçlü delil teşkil ettiği açıktır.

Bu durum karşısında; kamulaştırmasız el atmadan arta kalan kısımda, kamulaştırmasız el atma nedeniyle değer azalışı kabul edilmesi gerektiğine ilişkin direnme kararı yerinde olduğu gibi; Yerel Mahkemece, geometrik olarak üçgen biçiminde olan ve yapılaşma olanağı bulunmayan arta kalan 61,58 m2 lik bölümün işe yaramaz ve kullanılamaz hale gelmesi nedeniyle %100 oranında değer azalışı kabulü ile, taşınmazın tamamı üzerinden hesaplanan kamulaştırmasız el koyma karşılığına hükmedilmiş olması doğrudur.

O halde, usul ve yasaya uygun bulunan direnme kararının onanması gerekir.

SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle ONANMASINA, 14/03/2007 gününde, onamada oybirliği, sebebinde oyçokluğu ile karar verildi.