MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R

Dava, davacının ... ve davalı .... arasındaki sözleşme gereği açılan halı atölyelerinde, 1996-2010 yılları arasında usta öğretici olarak ...ndeki çalışmalarının haricindeki tüm boşluklarda geçen ve davalı ... tarafından davalı Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davacının davalı .... Unvanlı iş yerinde 17.05.1996-30.09.1996,31.05.1997-08.02.1998,01.08.1998-13.09.1998,
01.12.1998-10.01.1999,31.07.1999-12.12.1999,02.07.2000-10.10.2000, 01.05.2001-19.03.2002,25.10.2002-30.04.2003,30.08.2003-05.11.2003, 29.05.2004-12.12.2004,18.06.2005-13.11.2005,01.06.2006-07.12.2006, 30.06.2007-11.09.2007,19.04.2008-10.06.2008,27.12.2008-09.02.2009, 11.09.2009-16.11.2009, 08.07.2010-03.08.2010 tarihleri arasında asgari ücreti hak eder şekilde çalıştığı, bu çalışmalarının davalı kuruma bildirilmediğin tespitine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının 09.12.1988 tarihinden itibaren 2010 yılına kadar bir kısım çalışmaların kısmi ve kesintili olarak ... sicil numaralı ... ..., ... sicil numaralı ... ... ve ... sicil numaralı ...lerinden davalı Kuruma bildirildiği, davalı ...."nin beyanlarından, ... ile arasında 18.11.1994 tarihinde halıcılık ve kilimcilik kursları ile ilgili protokol düzenlendiği söz konusu protokolun dosyada bulunmadığı, yine davalının beyanlarında kursiyerler ile ilgili yükümlülüklerin (dokuyucu ücreti, araç-gereç temini gibi) ... Halı Genel Müdürlüğüne, usta öğreticiler ile ilgili
yükümlülüklerin de ... Müdürlüklerine yüklendiği, ... Halı Genel Müdürlüğü tarafından tek taraflı olarak imzalanan protokolde; Bakanlığın ödeneğinin bitmesi halinde ücretlerin genel müdürlük tarafından ödeneceğinin belirtildiğini bildirdiği, davalı Kurumun davalı ... işyerinde 01.01.2005-2010 dönemi bakımından kayıt inceleme tutanağının bir kısmının davalı tarafından ibraz edildiği, buna göre davacıya davalı ... tarafından 18.06.2005-18.11.2005 tarihleri arasında her ay 301,80 TL; 01.07.2007-01.08.2007 tarihleri için 326,96; 19.04.2008-19.05.2008 ve 01.01.2009-31.01.2009 tarihleri arasında 402,41 TL ve 01.02.2009-15.02.2009 tarihleri için 201,20 TL ödeme yapıldığı anlaşılmaktadır.
Görülmekte olan bir davada, husumet dava şartı olup mahkemece kendiliğinden gözetilir.
Hizmet akdinin unsurları; 1-Hizmetin belirli veya belirli olmayan bir zaman içinde görülmesi, 2-Hizmet akdinin konusu olan edimin işverene ait işyerinde yerine getirilmesi 3-Edimin ifası sırasında işverenin denetim ve gözetimi altında bulunması 4-Edimin ücret karşılığında yapılması ve ücretin zaman esası üzerinden saptanmasıdır. Ücret zaman itibariyle olmayıp yapılan işe göre verildiği takdirde dahi belirli ya da belirli olmayan bir zaman için alınmış veya çalışılmış oldukça hizmet akdi yine mevcuttur. Baskın olan bilimsel ve yargısal görüşlere göre "zaman" ve "bağımlılık" unsurları hizmet aktinin ayırıcı ve belirleyici özellikleridir. Çalışan kişi "zaman" ve "bağımlılık" unsurlarını gerçekleştirecek biçimde çalışmaktaysa aradaki çalışma ilişkisi hizmet aktine dayanıyor demektir. Bilindiği gibi zaman unsuru çalışanın iş gücünü belirli ya da belirli olmayan bir süre içinde işverenin buyruğunda bulundurmasını kapsar. Hiç kuşkusuz çalışan bu süre içinde işveren veya vekilinin buyruğu ve gözetimi altında (bağımlı olarak) edimini yerine getirecektir.
Somut olayda, davacının ...lerindeki çalışmalarında kesinti olarak görülen dönemlerdeki çalışmaların davalı .... bünyesinde geçtiğinin tespitini talep ettiği, dosya içinde bulunmasa da davalı yanın beyanlarından anlaşıldığı üzere davacının davalı işyerinde usta öğretici olarak geçtiğini iddia ettiği çalışmalarının ... ile davalı işveren arasında düzenlenen protokole dayandığı buna rağmen; “davacının davalı ... . bünyesinde geçen çalışmaları ile ilgili görevlendirmesinin kim tarafından yapıldığı, dava konusu dönemde davacının işini yaparken emir ve talimatları kimden aldığı, davacının izin, sevk gibi işlemlerinin kim tarafından yapıldığı, davalı işverenin davacının çalışma yapacağı iş ve çalışma şekli ile ilgili tasarrufta bulunma yetkisi olup olmadığı, davalı işveren ile ... arasında asıl-alt işverenlik ilişkisi veya vekalet ilişkisi olup olmadığı hususlarında yeterince araştırma yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş, söz konusu protokol ve ekleri ile kayıt inceleme tutanağının tamamının getirtilmesi, davacının davalı işyerindeki görevlendirmesinin kim tarafından yapıldığı, davacıya emir ve talimat verme yetkisinin kimde olduğu, davacının izin, sevk gibi işlemlerinin kim tarafından yapıldığı, davalı işverenin davacının çalışma yapacağı iş ve çalışma şekli ile ilgili tasarrufta bulunma yetkisi olup olmadığı, davalı işveren ile ... arasında asıl-alt işverenlik ilişkisi veya vekalet ilişkisi olup olmadığı hususlarında araştırma yapılması ve davacının davalı işyerinde geçen çalışmalarının hangi işverene bağlı olarak geçtiği hususunun tespit edilerek, gerektiği takdirde ...nı davaya dahil etmesi için davacıya süre vererek taraf teşkili sağlandıktan sonra karar verilmesinden ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın  eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılardan ...."ne iadesine, 16/02/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.