3. Hukuk Dairesi 2018/2611 E. , 2018/10041 K.
"İçtihat Metni".....
Taraflar arasında görülen menfi tespit davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı taraf dava dilekçesinde özetle; davacının ....işlettiğini, davalı şirket yetkililerinin elektrik sayacının değiştirilmesi gerektiğini söylemeleri üzerine davalıya sayacın değiştirilmesi için başvurulduğunu ve sayacın değiştirildiğini, 06.11.2013 tarihli ve..... numaralı fatura ile 41 günlük kullanım için 10.200,20 TL lik elektrik borcu tahakkuk ettirildiğini, davacının hiçbir dönem bu miktarda elektrik sarfiyatının bulunmadığını belirterek bu miktarda borcunun bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı taraf cevap dilekçesinde özetle; davacının başvurusu üzerine 04.08.2011 tarih ve .....seri numaralı Sayaç ve Ölçü trafoları Değiştirme Protokolü ile sayacın değiştirildiğini, 25.09.2011 tarihli sayaç ayar raporunda sayacın sağlam ve tüketilen enerjiyi kayıt eder olduğunun tespit edildiğini, aktif son endeks farkı 32.250 kwh ek tahakkukun tespiti ile 10.200,20 TL nin faturalara yansıtıldığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece bozma öncesi yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulü ile "Davacının 06/11/2013 tarih, 10.200,20 TL bedelli....numaralı faturanın 7.926,11 TL"lik kısmından borçlu olmadığının tespitine; fazlaya ilişkin istemin reddine" karar verilmiş, verilen bu kararın davalı tarafça temyiz edilmesi üzerine dairemiz 01/03/2016 tarih 2015/3057 esas, 2016/2905 karar sayılı ilamı ile mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının dosya kapsamına alınan tüketim ekstrelerinin ortalaması alınmak suretiyle kıyas yolu ile tüketim miktarının hesaplanması doğru görülmeyip önceki bilirkişi dışında alanında uzman 3"lü bilirkişi heyetine tevdi edilmesi suretiyle dosya kapsamında yer alan ....25.09.2011 tarihli sayaç kontrol raporu da nazara alınarak davacının sorumlu olduğu elektrik tüketim miktarının tutanak tarihinde yürürlükteki..... sayılı kurul kararına göre belirlenmesi gerekçesi ile karar bozulmuştur.
....
Mahkemece, bozma ilamına uyularak yeniden yapılan yargılama yapılmış üç adet bilirkişiden oluşan yeni bir heyetten bilirkişi raporu alınmış ve rapor doğrultusunda Davanın kısmen kabulü ile davacının davalıya 8.543,10 TL borçlu olmadığının tespitine, fazlaya ilişkin menfi tespit talebinin reddine karar verilmiş; hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Yargıtay"ın bozma kararına gerek iradi, gerekse kanuni şekilde uymuş olan yerel mahkeme, bozma kararı doğrultusunda inceleme yapmak ve hüküm kurmak zorundadır. Mahkeme, uyma kararını kaldırarak, direnme kararı veremeyeceği gibi; hükmün bozma kararı kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan bölümleri hakkında da yeni bir hüküm kuramaz. Bozmaya uyulmakla, bozma lehine olan taraf yararına usulü kazanılmış hak doğar.
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda ve Hukuk Muhakemeleri Kanununda “usuli kazanılmış hak” kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır.
Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Y.İ.B.K.).
Bu ilke, kamu düzeni ile ilgili olup; Yargıtay"ca kendiliğinden dikkate alınması gerekir. Hakimin değişmesi dahi açıklanan bu hukuki ilkeye etki yapamaz.(Aynı yönde HGK.nun 26.2.1986 gün ve 1986/1-50 E.-174 K.; 11.5.1994 gün ve 1994/8-252 E.-314 K.; 1.12.1999 gün ve 1999/18-1041 E.-1006 K.; 11.5.2005 gün ve 2005/2-315 E.-333 K.; 27.09.2006 gün ve 2006/19-635 E.-573 K. sayılı ilamları).
Somut olayda, bozma öncesi yargılama sırasında alınan bilirkişi raporunda davacının dosya kapsamına alınan tüketim ekstrelerinin ortalaması alınarak kıyas yoluyla tüketim miktarının hesaplanması doğru görülmeyerek dairemizce....kaçak elektrik tüketimine ilişkin 13/a maddesi ile 15. Maddesi yollamasıyla kaçak elektrik kullanım süresinin belirlenmesi ve tüketimin hesaplanmasında 29.12.2005 tarihli ve 622 sayılı kurul kararının esas alınması gerekmekle bilirkişi heyetinden tutanak tarihindeki .... ile 622 sayılı kurul kararına göre davacının sorumlu olduğu elektrik tüketim miktarının belirlenmesi için rapor aldırılması gerektiği belirtilerek hükmün bozulmasına karar verilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak bozma ilamı doğrultusunda yeni bilirkişi heyetinden rapor aldırılmıştır. Ancak bilirkişilerin bozma ilamı gereğince ...... nin atfı ile 622 sayılı .... kararını esas alarak hesaplama yapımaları gerekmesine rağmen söz konusu 25.09.2017 tarihli bilirkişi raporunda .... Yönetmeliğinin 19. Ve 20. Maddeleri uygulanarak hesaplama yapıldığı anlaşılmıştır. Yukarıdaki açıklamalar ışığında mahkemece bozma ilamına uyulması sonucunda bozma doğrultusunda inceleme yapılması gerekmekle bozma ilamına uygun olmayan bilirkişi raporuna dayanılarak karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
.....
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın davalı yararına HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalı tarafa iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 16.10.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
.....