16. Hukuk Dairesi 2016/3792 E. , 2018/6722 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :... MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : ... TESPİTİNE İTİRAZ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
... sırasında ... İlçesi, .../.... Mahallesi çalışma alanında bulunan 196 ada 63 ve 64 parsel sayılı 6.127,84 ve 358,95 metrekare yüzölçümündeki taşınmazlar kadimden beri belediyenin arsası olarak kullanıldığı belirtilerek arsa vasfıyla .... Belediyesi adına tespit edilmiştir. Davacı ..., tapu kaydına, irsen intikal ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak dava açmıştır. Mahkemece usule ilişkin bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, çekişmeli 196 ada 63 parsel sayılı taşınmazın ... tespitinin iptali ile, 17.08.2015 tarihli fen bilirkişi raporuna ekli krokide (B) harfi ile gösterilen 6.069,97 metrekarelik kısmın ifrazı ile arsa vasfıyla tespit gibi tesciline, aynı raporda (A) harfi ile gösterilen 57,87 metrekarelik kısmın ifrazı ile arsa vasfıyla son ada ve parsel numarası verilmek suretiyle davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline; çekişmeli 196 ada 64 parsel sayılı taşınmazın ise tespit gibi tapuya tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili tarafından esasa ve vekalet ücretine ilişkin olarak temyiz edilmiştir.
Mahkemece, dava konusu 196 ada 63 parsel sayılı taşınmazın teknik bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen bölümü üzerinde davacı lehine zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilerek yazılı şekilde karar verilmiş ise de yapılan inceleme, araştırma ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Davacı, çekişmeli taşınmazın tapulu olduğunu, babasından kendisine intikal ettiğini ve zilyetliğinde bulunduğu iddiasına dayanarak dava açmıştır. Mahkemece yapılan keşfe çekişmeli taşınmaz bölümünün niteliğini belirleme yönünden ziraatçi ve inşaatçi bilirkişisi götürülmemiş; komşu parsellerin tespit tutanakları ve dayanakları getirilerek yöntemince uygulanmamış, dosya içinde bulunan 13.03.2002 tarihli Kaymakamlık men kararı, krokisiyle birlikte mahallinde uygulanarak dava konusu taşınmazı kapsayıp kapsamadığı belirlenmemiş; taşınmazın davacıya ne şekilde intikal ettiği açıklattırılmamış; mahalli bilirkişi ve tanıkların soyut, çelişkili ve yetersiz beyanlarına dayalı olarak karar verilmiştir. Böylesine eksik ve yetersiz incelemeye dayalı olarak karar verilemez. Hal böyle olunca, öncelikle davacıdan çekişmeli taşınmaz bölümünün babasından kendisine ne şekilde intikal ettiği hususunda açıklama istenmeli, taksim, bağış, satın alma vs. gibi nedenlerden birine dayanması durumunda, bu hususu kanıtlaması için süre ve imkan verilmeli; bu şekilde davacının aktif dava ehliyeti bulunduğu sonucuna varılması halinde, öncelikle davacının dayandığı tapu kaydının tesisinden itibaren tüm tedavülleri ve varsa haritaları ile birlikte mahalli Tapu Müdürlüğü ile Tapu ve ... Genel Müdürlüğü Tapu Arşiv Daire Başkanlığı’ndan getirtilerek dosyasına konulmalı, çekişmeli taşınmaza komşu taşınmazların tespit tutanakları ile varsa tüm dayanaklarıyla getirtilerek dosya tamamlanmalı, kayıt maliklerinin verasete esas nüfus kaydı yahut veraset ilamı getirtilerek davacı ile kayıt malikleri arasında varsa irs ilişkisi kurulmalıdır. Bundan sonra taşınmaz başında yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişi, taraf tanıklarının tümü, tespit bilirkişileri, fen, inşaat ve ziraat bilirkişisi hazır olduğu halde yeniden keşif yapılmalıdır. Yapılacak olan keşifte davacının dayandığı tapu kaydı tesisinden itibaren tedavülleriyle birlikte okunup hudutlar mahalli bilirkişilere zeminde tek tek göstertilmeli, bilirkişilerin gösteremediği hudutların tespiti için taraflara tanık dinletme imkanı sağlanmalı, dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmazın intikali ve tasarrufu ile kayıt malikleri ile davacı arasında varsa irsi veya akti ilişki hususunda maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmeli, daha sonra fen bilirkişisine uygulanan tapu kaydının kapsadığı alanı gösterir ve keşfi takibe imkan verir, yerel bilirkişi ve tanıkların gösterdiği hudutlar ile tapu kaydının kapsadığı beyan olunan bölüm farklı renklerle haritasında işaretlettirilerek kroki düzenlettirilmeli, çekişmeli taşınmaz bölümünün dayanılan tapu kaydının kapsamı dışında olduğunun anlaşılması halinde taşınmazın tespitteki niteliği dikkate alınarak araştırma yapılmalıdır. Bu kapsamda yerel bilirkişi ve tanıklardan; dava konusu taşınmaz bölümünün geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmaya başlandığı, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar ihyaya konu edilmiş ise ihyanın ne zaman başlayıp bitirildiği, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, davacının açıklayacağı dava sebebi de dikkate alınarak taşınmaz bölümünün paylaşım, satın alma, bağış ya da başka yolla davacıya geçip geçmediği hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; ziraat mühendisi ve inşaat bilirkişinden taşınmaz bölümünün niteliğini değerlendiren ve taşınmaz bölümünün değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; zilyetlikle kazanma şartlarının davacı lehine oluşup oluşmadığı, Kaymakamlık men kararının krokisi ile birlikte fen bilirkişi ve yerel bilirkişiler eliyle mahallinde uygulanmak suretiyle ve bu husus da göz önünde bulundurulmak suretiyle kesin olarak belirlenmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olduğu gibi, çekişmeli 196 ada 64 sayılı parselin tamamı ve aynı ada 63 sayılı parselin (B) bölümü yönünden dava esastan reddedildiği ve davalı ... kendisini vekille temsil ettirdiği halde lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi dahi isabetsiz olup, davalı vekilinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz eden davalıya iadesine, 15.11.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.