Y A R G I T A Y İ L A M I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ARABAN ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ : 25/03/2015
NUMARASI : 2014/37-2015/102
Taraflar arasındaki menfi tespit davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı, tarımsal sulama abonesi olduğunu, davalı tarafından kaçak elektrik kullanıldığı belirtilerek, tutanak düzenlenip 2009/10 dönemi için 26.154,80 TL ile 2010/10 dönemi için 27.707 TL tahakkuk yapıldığını, kaçak elektrik kullanmadığını, ayrıca 2008/10 döneminde 24.207,50 TL otomatik dönem tahakkuku yapıldığını, talebin haksız olduğunu öne sürerek, davalıya toplamda 78.069,30 TL borçlu bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece; davanın kısmen kabulü ile davacının davalıya 21.089,03 TL borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş, Dairemizin 19.12.2013 tarihli 2013/15388 Esas 2013/18330 Karar sayılı kararı ile "....Mahkemece bilirkişi incelemesi yaptırılmış, elektrik mühendisi tarafından düzenlenen raporda, borcundan dolayı kesilmiş elektriği kurumun bilgisi dışında açarak kullanan davacı eyleminin kaçak elektrik kullanımı olmayıp usulsüz kullanım olduğu açıklanmış, kullanılan elektrik bedeli normal tarife uygulanarak hesaplanmıştır. Mahkemece bu rapor benimsenerek yazılı şekilde karar verilmiştir. Borcundan dolayı kesilmiş elektriği kurumun bilgisi dışında açarak kullanan davacı eyleminin kaçak elektrik enerjisi tüketimi olduğu ve anılan yönetmelik hükümlerine göre kaçak elektrik bedeli hesabı yapılması gerektiği..." gerekçesi ile karar bozulmuş, mahkemece, bozma kararına uyulması neticesinde yapılan yargılama sonucu, davacının davalı kuruma 30.457,90 TL borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlık, davacı abone hakkında davalı kurum tarafından düzenlenen kaçak elektrik tespit tutanakları ve bu tutanaklar doğrultusunda tahakkuk ettirilen kaçak elektrik bedelleri yönünden, davacının borçlu olmadığının tespitine ilişkindir.
Mahkemece, Dairemizin bozma ilamına uyulmasına karar verildiğine göre bozma ilamında gösterildiği şekilde işlem yapılarak sonucu dairesinde hüküm kurulmalıdır. Mahkemece bozma kararına uyulduğu halde gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir.
Dairemizce verilen ve yukarıda anılan bozma ilamında; davacının dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin ilgili mevzuata uygun olarak kestiği elektrik enerjisini, yükümlülüklerini yerine getirmeden dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin izni dışında açarak elektrik enerjisi tüketmesinin, kaçak elektrik enerjisi tüketimi olduğu ve Elektrik Tarifeleri Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 13-(1)-b maddesi hükmüne göre hesaplama yapılması gerektiğinin kuşkusuz olduğu, talep edilen kaçak elektrik bedelinin yönetmelik ve kurul kararlarında açıklanan yöntemle hesaplanması konusunda denetime elverişli rapor alınması gerektiği, açıkça belirtilmiştir.
Bozma ilamı sonrasında, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi heyeti raporunda ise;kaçak tespit yapılan tarihlerde ekili bitkinin türü ve bitki için gerekli sezon sulama süresi gibi zirai veriler dikkate alınarak tüketilebilecek elektrik miktarı hesaplanmış tüketim ekstreleri ile karşılaştırılarak kaçak elektrik kullanılmadığı ve yapılan tüketimlerin sayaçtan geçtiği belirtilerek 06.10.2009 tarihli ve 06.10.2010 tarihli kaçak tutanakları dönemine ilişkin normal tüketim bedeli hesaplanmıştır.Mahkemece alınan bu hesaplama şekli benimsenerek yazılı şekilde karar verilmiştir.
Dairemizin bozma ilamına aykırı olarak davacının kaçak elektrik kullanmadığı görüş ve kanaatiyle, normal elektrik tarifesi üzerinden davaya konu bedel hesaplanmıştır.
Kaçak elektrik tespit tutanakları aksi sabit oluncaya kadar geçerli olan resmi belgelerden olup, aksi de ispat edilmedikçe, doğru olduğunun kabulü gerekir.
Hal böyle olunca; mahkemece, hükmüne uyulan bozma kararı gözönüne alınmalı ve bozma ilamı doğrultusunda, önceki bilirkişiler dışında oluşturulacak üç kişilik uzman bilirkişi kuruluna verilerek talep edilen kaçak elektrik bedelinin yönetmelik ve kurul kararlarında açıklanan yöntemle hesaplanması konusunda denetime elverişli rapor alınması gerekirken, bozma ilamında belirtilen gerekçeleri karşılamayan, yetersiz bilirkişi heyeti raporuna dayanılarak, yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya uygun görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir
Ayrıca,bozma öncesi kararda, davacının 21.089,03 TL borçlu olmadığı tespit edilmiş, bozma sonrası kararda ise, 30.457,90 TL borçlu olmadığı tespit edilmiştir.
Mahkemenin, Yargıtay’ın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir.
Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme, kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur.
04.02.1959 tarih 13/5 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında vurgulandığı üzere bozma kararına mahkemece uyulmuş olması taraflardan biri lehine usuli kazanılmış hak meydana getirir. Bu hakkı ne mahkeme ne de temyiz mahkemesi halele uğratabilir. Çünkü, müktesep hakkın tanınması kamu düzeni düşüncesiyle kabul edilmiştir.
Bu ilkeler ışığında somut olaya bakacak olursak, davacının ilk kararı temyiz etmemesi ve bozma kararına uyulması ile davalı taraf lehine usuli kazanılmış hak doğmuştur.
Usuli kazanılmış hak kuralı bir yana bırakılarak temyiz eden davalı aleyhine olacak şekilde daha önce hükmedilen 21.089,03 TL borçlu bulunmadığının tespiti kararını aşan şekilde, 30.457,90 TL borçlu bulunmadığının tespitine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Ayrıca bozma ilamı öncesinde hükme esas alının raporda 24.207,50 TL otomatik dönem tahakkukunda hata olmadığı bildirilmiş mahkemece bu bedel yönünden davacının borçlu olduğunun tespitine karar verilmiş mahkemece usuli kazanılmış hak kuralına dikkat edilmeden temyiz eden davalı aleyhine olacak şekilde 2008/10 dönemine ilişkin normal tahakkuk bedeli hususunda yeniden inceleme yaptırılarak 20.184,10 TL olarak hükme esas alınması da doğru görülmemiştir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 21.12.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.