Danıştay Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2015/3947 Esas 2017/6225 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ON BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2015/3947
Karar No : 2017/6225


Davacı :
Vekili :
Davalılar : 1-
Vekili : I. Hukuk Müşaviri Yrd.
2-
Vekili : I. Hukuk Müşaviri

Davanın Özeti : 17.04.2015 tarih ve 29329 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "Net Gelir" tanımının; davacı Federasyon tarafından net gelirin genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine ve bilimsel esaslara göre hesaplandığı, Yönetmelikte yapılan net gelir tanımında ise genel muhasebe ilkelerine, iktisadi kavramlara ve bilimselliğe aykırı düzenleme yapıldığı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nda yer alan net gelir ifadesinden elde edilen kârın amaçlandığı ve ayrıntı niteliğinde olacağından Kanunda net gelir tanımının yapılmadığı, yapılan tanım ile Federasyon hesabında kalan payın azalacağı hatta yok olacağı, Kanunun, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu olan Federasyon’a sabit ve düzenli gelir sağlayacak sistemin kurulup işletilmesini öngördüğü, Federasyon'un elde ettiği gelirin paylaşımında Federasyon aleyhine hatalı düzenleme yapıldığı, adil olmayan sonuçlar doğacağı, ayrıca düzenlemenin 2918 sayılı Kanunun amacına da aykırılık teşkil ettiği ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Davalı 'nın Savunmasının Özeti : Maliye Bakanlığı Muhasebat Uzmanları tarafından 2918 sayılı Kanunun 131. maddesinde yer alan net gelirin tutarının tam olarak hesaplanarak yatırılıp yatırılmadığı hususunun incelenmesi sonucu sunulan raporlar ile Bakanlığa yatırılan payın eksik hesaplandığının tespiti üzerine hazine alacağının tahsili için dava açıldığı, raporlarda Federasyon'un gösterdiği giderlerin tamamının basılı evrak ve kağıtların giderlerinden oluşmadığı, herhangi bir ihtilafa yer vermemek için mevzuatta net gelir kavramının daha açık düzenlenmesi gerektiğinin belirtildiği, davacı Federasyon'un brüt geliri sürekli artmasına rağmen faaliyet giderlerinin artış göstermesi nedeniyle Bakanlığa yatırılan payda azalma olduğu, dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Davalı 'nın Savunmasının Özeti : 2918 sayılı Kanunda verilen düzenleme yetkisi kapsamında tanım yapıldığı, dava konusu tanımda üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Düşüncesi : Dava konusu Yönetmelik maddesinde muhasebe ilkeleri ve üst hukuk normları gözetilerek 2918 sayılı Kanunun 131. maddesinin 3. fıkrasında yer alan net gelir ifadesinin tanımına yer verildiği görüldüğünden davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi : Dava, 17.04.2015 tarih ve 29329 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 1. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "Net Gelir" tanımının iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 131. Maddesinde," Trafik şube veya bürolarında ve Milli Eğitim Bakanlığınca açılma izni verilmiş motorlu taşıt sürücüleri kurslarında iş sahipleri ve kursiyerlerce verilmesi ve kullanılması lüzumlu basılı kağıtlarla plakaların cins ve nevileri ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca tespit edilir. Basılı kağıtlar ile plakalar nca bastırılır ve maliyetleri nazari itibara alınmak suretiyle ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca birlikte tespit edilecek bedel mukabilinde il merkezlerinde veya kuruluşu bulunan ilçelerde,adı geçen Federasyonca nın tespit edeceği esaslara göre verilir.(Değişik: 21/2/2001 - 4629/6 md.) Basılı kağıtlar ve plakaların tespit edilen bedel üzerinden satışının federasyona sağladığı net gelirin %60’ı, her yıl Şubat ayı sonuna kadar Merkez Saymanlığı hesabına yatırılır. Yatırılan bu miktarlar, Emniyet Genel Müdürlüğü hizmetlerinde kullanılmak üzere, Maliye Bakanlığınca bir yandan bütçeye özel gelir, diğer yandan Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesinde mevcut tertiplere ödenek ya da açılacak özel tertiplere özel ödenek kaydedilir. Gelirin kalanı Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonuna aittir. Özel ödenek kaydedilen tutarlardan harcanmayan miktarlar ertesi yıl bütçesine devren gelir ve ödenek kaydedilir. Ad ve/veya soyad veya tescil edilmiş ticari unvan ihtiva eden plaka satışlarından elde edilen gelirler ile emniyet hizmetleri karşılığında tahsil edilmeleri Maliye Bakanlığınca uygun görülen diğer hizmet gelirleri hakkında da bu fıkra hükümleri uygulanır. Basılı kağıtlardan, 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu kapsamına giren sürücü belgeleri Maliye ve Gümrük Bakanlığının görüşü alınarak Emniyet Genel Müdürlüğünce bastırılır. Sürücü belgelerinin değerli kağıt bedeli Emniyet Genel Müdürlüğünce Maliye ve Gümrük Bakanlığına ödenir. Sürücü belgelerinin bedeli dışında kalan hizmet ve malzemenin karşılığı olan ücretler ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca birlikte tespit edilir. Sürücü belgelerinin verilmesi ve yenilenmesi hizmetlerinden elde edilen gelirin tamamı Türk Polis Teşkilatı Güçlendirme Vakfına aittir. Buna dair usul ve esas ile diğer hususlar nca belirlenir. (Ek fıkra: 3/10/2016-KHK-676/21 md.) Basılı kâğıtlar ve tescil plakalarının yetkilendirilenler dışında basımını veya dağıtımını yapanlara 10.000 Türk Lirası idari para cezası verilir. Ayrıca bu kişiler Türk Ceza Kanununun 204 üncü maddesi hükmüne göre cezalandırılır." hükmü yer almaktadır.
Söz konusu madde hükmünden, anılan maddede basılı kağıt ve plakalara ilişkin maliyetler gözönüne alınarak ücret belirlenmesi gerektiği kurala bağlandığına göre, bu kalemlere isabet eden net gelirin belirlenmesinde de, yine ücret belirlenirken esas alınan maliyet bedelinin düşülmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.
Söz konusu madde hükmünde yer alan net gelir tanımına açıklık getirmek amacıyla daha önce Karayolları Trafik yönetmeliğinde yer almayan net gelir tanımı, dava konusu yönetmelik değişikliğiyle yönetmeliğe eklenmiştir.
17.04.2015 tarih ve 29329 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. Maddesinde "18/7/1997 tarihli ve 23053 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine 21 numaralı alt bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki
(22), (23), (24) ve (25) numaralı alt bentler eklenmiş, aynı fıkranın (c) bendinin (1), (3), (8), (9) ve (10) numaralı alt bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı bendin (14) numaralı alt bendinde yer alan “cankurtaran (SC)” ibaresi “ambulans (SC)” olarak değiştirilmiş ve aynı bendin (2) numaralı alt bendi yürürlükten kaldırılmıştır.
“23) Net gelir: Basılı kağıt ve plakaların, Karayolları Trafik Kanununun 131 inci maddesi kapsamında oluşturulan komisyonca tespit edilen satış fiyatı üzerinden Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun elde ettiği brüt gelirden, basılı kağıtlar için malzeme ve basım giderleri, bir çift plaka için malzeme (alüminyum levha, boya, reflektif malzeme, şablon ve atölye giderleri), işçilik, taşıma giderleri ile %18 oranında hesaplanan KDV tutarı düşüldükten sonra kalan tutarı ifade eder.”düzenlemesine yer verilmiştir.
Davacı, net gelirin hesabında sadece basılı kağıt ve plaka için yapılan giderlerin düşülerek hesaplanmasında hukuka uyarlık görülmediği ileri sürülerek "net gelir "tanımının iptali istemiyle bu davayı açmıştır.
Uyuşmazlık 2918 sayılı yasada yer alan net gelirin nasıl hesaplanması gerektiği noktasından kaynaklanmaktadır.
2918 sayılı Yasanın 131. Maddesinde yer alan hüküm incelendiğinde, Söz konusu madde hükmünde yer alan basılı kağıt ve plakaların nca bastırılacağı, satış bedelinin bastırma maliyeti nazara alınarak ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca birlikte tespit edileceği , bu kalemlerin satışından elde edilen net gelirin tespiti ve bunun da % 60 ının na verileceği yolundaki düzenlemeden; basılı kağıtlar ve plaka gelirinden, yalnızca bunların elde edilmesi için yapılan masrafların düşülmesinden sonra pay ayrılacak olan net gelirin bulunması gerektiği; diğer bir ifadeyle, basılı kağıtlar ve plaka satışından elde edilen gelirden yine bunlar için yapılan harcamaların düşülmesi suretiyle net gelirin tespiti ve bulunan miktar üzerinden de % 60 payın ayrılması gerektiği sonucuna ulaşılmış olup, yasa hükmüne uygun düzenleme getirdiği anlaşılan dava konusu yönetmelik hükmünde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu bağlamda, yasanın açık hükmünde bu kalemlere ilişkin maliyetler gözönüne alınarak ücret belirlendiğine göre, bu kalemlere isabet eden net gelirinde , ücretin belirlenmesinde göz önüne alınan maliyet bedeli düşüldükten sonra kalan miktar olması tabiidir. Aksi düşünceyle Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun yaptığı bütün faaliyetlerine isabet eden her türlü harcamanın iptali istenilen maddede tanımlanan net gelirin hesabında dikkate alınması ise yasa maddesinin amacını aşar nitelikte görüldüğünden davacının bu yöndeki iddiası yerinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi yolunda karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce, tetkik hakiminin açıklamaları dinlenildikten sonra gereği görüşüldü:
Dava, 17.04.2015 tarih ve 29329 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "Net Gelir" tanımının iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Kağıtların ve plakaların basım ve dağıtımı ile ilgili gelirden pay ayrılması" başlıklı 131. maddesinin 1. fıkrasında; trafik şube veya bürolarında ve Milli Eğitim Bakanlığınca açılma izni verilmiş motorlu taşıt sürücüleri kurslarında iş sahipleri ve kursiyerlerce verilmesi ve kullanılması lüzumlu basılı kağıtlarla plakaların cins ve nevilerinin ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca tespit edileceği, 2. fıkrasında; basılı kağıtlar ile plakaların nca bastırılacağı ve maliyetleri nazari itibara alınmak suretiyle ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca birlikte tespit edilecek bedel mukabilinde il merkezlerinde veya kuruluşu bulunan ilçelerde, adı geçen Federasyonca nın tespit edeceği esaslara göre verileceği, 3. fıkrasında ise; basılı kağıtlar ve plakaların tespit edilen bedel üzerinden satışının federasyona sağladığı net gelirin %60’ının, her yıl Şubat ayı sonuna kadar Merkez Saymanlığı hesabına yatırılacağı, yatırılan bu miktarların, Emniyet Genel Müdürlüğü hizmetlerinde kullanılmak üzere, Maliye Bakanlığınca bir yandan bütçeye özel gelir, diğer yandan Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesinde mevcut tertiplere ödenek ya da açılacak özel tertiplere özel ödenek kaydedileceği, gelirin kalanının Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonuna ait olduğu hüküm altına alınmıştır.
Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin "Tanımlar" başlıklı 2918 sayılı Kanunda ve bu Yönetmelikte kullanılan terimlerin tanımlarnı gösteren 3. maddesinin "Genel Tanımlar" başlıklı (a) bendine 23. alt bent olarak 17.04.2015 tarih ve 29329 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan değişiklikle 2918 sayılı Kanunun 131. maddesinin 3. fıkrasında yer alan net gelir ifadesinin tanımı eklenmiştir:
"23)(Ek:RG-17/4/2015-29329) Net gelir: Basılı kağıt ve plakaların, Karayolları Trafik Kanununun 131 inci maddesi kapsamında oluşturulan komisyonca tespit edilen satış fiyatı üzerinden Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun elde ettiği brüt gelirden, basılı kağıtlar için malzeme ve basım giderleri, bir çift plaka için malzeme (alüminyum levha, boya, reflektif malzeme, şablon ve atölye giderleri), işçilik, taşıma giderleri ile %18 oranında hesaplanan KDV tutarı düşüldükten sonra kalan tutarı ifade eder."
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu değişiklikten önce 2918 sayılı Kanunda net gelire işaret edilmekle birlikte anılan Kanunda ve Yönetmelikte net gelirin hesabına ilişkin bir düzenleme bulunmadığı, Kanun hükmü uyarınca basılı kağıt ve plakaların satışından elde ettiği net gelirin %60'ını Merkez Saymanlığı'na yatırmakla yükümlü olan davacı tarafından genel muhasebe ilkeleri doğrultusunda net gelir hesaplanarak Bakanlığın payının hesaba yatırıldığı, ancak Maliye Bakanlığı Muhasebat Uzmanları ve Sayıştay Başkanlığınca yapılan denetimlerde 2004-2013 yıllarında (2009 yılı hariç) Bakanlığa yatırılan payın eksik hesaplandığı, ilgili yıllardaki eksik hazine alacağının tahsili amacıyla adli yargı yerlerinde davalar açıldığı, yapılan denetimler sonucu düzenlenen raporlar ve adli yargı yerlerine sunulan bilirkişi raporlarında özetle; Federasyonun basılı evrak ve kağıtların gideri ile ilgili olmamasına rağmen gider olarak gösterdiği kalemler nedeniyle Bakanlığa eksik ödeme yapıldığı, Federasyonun tüm giderlerini basılı evrak ve kağıtların gelirlerinden düştüğü, basılı evrak ve kağıtlarla ilgili olmayan örneğin öğrenci bursları, posta ve reklam giderleri, ikram ve eşantiyonlar gibi giderlerin de basılı evrak ve kağıtlarla ilgili imiş gibi gösterildiği ve bu nedenle elde edilen gelirden bu giderler düşüldükten sonra kalan net gelirin ve bu gelir üzerinden Bakanlığa ödenen payın azaldığı tespitleri ile net gelirin dağıtımında, Bakanlık ve davacı Federasyon arasında herhangi bir ihtilafa yer vermemek için mevzuatta net gelir kavramının daha açık düzenlenmesi gerektiği yönünde değerlendirmelere yer verildiği, Maliye Bakanlığı ve davacı Federasyonun da görüşleri alınarak dava konusu net gelir tanımının yapıldığı anlaşılmaktadır.
Yönetmelikte, davalı idarece ilgili kurumların görüşlerine de başvurmak suretiyle Anayasa’nın 160. maddesine göre merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevli olan Sayıştay ve ülkemizde maliye politikalarının hazırlanmasına yardımcı olmak, maliye politikasının uygulanması, uygulamanın takibi ve denetlenmesi hizmetlerini yapan Maliye Bakanlığı uzmanları tarafından sunulan raporlarda yer verilen tespit ve değerlendirmeler doğrultusunda dava konusu "net gelir" tanımının yapıldığı görülmektedir.
Bu durumda 2918 sayılı Kanunda işaret edilen ancak tanımlanmayan dava konusu net gelirin, bilimsel veriler, denetim raporları ve muhasebe ilkeleri gözetilerek tanımlandığı, bu nedenle dava konusu Yönetmeliğe eklenen 'net gelir' tanımında üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Ayrıca net gelir tanımının mevzuatta yer alması sayesinde yatırılan payın hesaplanma yöntemi açık olacağından doğabilecek ihtilafların da engelleneceği sonucuna varılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın REDDİNE, aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, bu karara karşı tebliğ tarihini izleyen otuz (30) gün içinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu nezdinde temyiz isteminde bulunulabileceğinin taraflara duyurulmasına, 01/11/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.