MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacılar tarafından, davalı aleyhine 05.11.2013 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 19.11.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı Hazine vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacılar, maliki oldukları 2275, 2276, 2277, 2278, 2279, 2280 ve 2281 parsel sayılı taşınmazları lehine, davalı ... hazinesine ait 2309 parselden geçit hakkı kurulmasını talep ve dava etmişlerdir.
Davalı Hazine vekili, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, "davanın kısmen kabulüne, davacı ... oğlu ..."nın davasının HMK"nin 114/1-h ve 115/2. maddeleri gereğince usulden reddine, davacılar Süleyman oğlu ..., ... ve ..."nın 2279 ve 2280 parsel sayılı taşınmazlara yönelik davalarının HMK"nin 114/1-d ve 115/2. maddeleri gereğince usulden reddine, 101 ada 2309 parsel sayılı taşınmaz içerisinde fen bilirkişisinin 01.06.2015 tarihli raporuna ekli krokide (A), (B), (C), (D), ve (G) harfleri ile gösterildiği şekilde 2276, 2277, 2278 ve 2281 parsel sayılı taşınmazlar lehine geçit hakkı kurulmasına" karar verilmiştir.
Hükmü, davalı ... vekili temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine "mutlak geçit ihtiyacı" veya "geçit yoksunluğu", ikincisine de "nispi geçit ihtiyacı" ya da "geçit yetersizliği" denilmektedir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit irtifakı kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Geçit irtifakı kurulurken aleyhine hüküm kurulan taşınmazın ekonomik değerini önemli ölçüde azaltacak şekilde irtifak kurulmasından kaçınılmalıdır.
Somut olaya gelince, davalı Hazine adına kayıtlı 2309 parsel sayılı taşınmazın ekonomik bütünlüğünü bozacak şekilde ortadan bölünmesi suretiyle geçit irtifakı kurulmuştur.
Mahkemece, başkaca alternatifler değerlendirilmek suretiyle esas hakkında karar verilmesi gerekirken eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06.12.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.