MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


Davacı, kesilen yetim aylığının yeniden bağlanmasına, Kuruma borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.



K A R A R

Dava; 5510 sayılı Yasa"nın 56/2.fıkrası uyarınca davacının boşandığı eşi ile birlikte yaşadığının tespit edilmesi nedeni ile ölüm aylığının kesilmesine ilişkin davalı Kurum işleminin iptali ile yetim aylığının bağlanmasına ve davacının davalı kuruma borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm, davalı Kurum vekilince temyiz edilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerin incelenmesinden; davacı ..."ın eşi ..."den 12.05.2010 tarihinde boşandığı, 13.02.2002 tarihinde vefat eden babasından dolayı hak sahibi olarak 01.06.2010 tarihinden itibaren yetim aylığı aldığı, ... Denetmeni tarafından düzenlenen 05/04/2012 tarihli ve AK/28 sayılı rapora göre davacı ve boşandığı eşinin birlikte yaşadıklarının tespit edildiği, bu rapora dayanılarak davacının aylığının kesilerek, Kurumca 01/06/2010 tarihi itibariyle ödenen aylıkların borç çıkarıldığı, borç dönemi ve miktara ilişkin dosyada bilgi olmadığı, anlaşılmıştır.
Davanın, yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 56. maddesinin ikinci fıkrasıdır. Fıkrada: “Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96. madde hükümlerine göre geri alınır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Düzenleme ile ölen sigortalının kız çocuğu veya dul eşi yönünden, boşanılan eşle boşanma sonrasında fiilen birlikte olma durumunda, ölüm aylığının kesilmesi ve ödenmiş aylıkların geri alınması öngörülmektedir. Buna göre, daha önce sosyal güvenlik kanunlarında yer almayan, boşanılan eşle fiilen birlikte yaşama olgusu, gelir veya aylık kesme nedeni ve bağlama engeli olarak benimsenmiştir.
./..
Anılan maddenin gerekçesinde de açıklandığı üzere, düzenleme ile hakkın kötüye kullanımının olası uygulamaları engellenmek istenmiş ve bu amacın gerçekleştirilebilmesi için kötüye kullanımın varlığı belirlendiği takdirde ilgiliyi haktan yararlandırmama; hakkın kötüye kullanılması durumunda hak sahipliğinin ortadan kalkması ve dolayısıyla gelir veya aylıktan yararlandırılmama yöntemi benimsenmiştir.
5510 sayılı Yasa"nın 56. maddesinde oldukça yalın olarak; "eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen" ibareleri yer almakta olup kanun koyucu tarafından örneğin; "sosyal güvenlik kanunları kapsamında ölüm aylığına hak kazanmak amacıyla eşinden boşanan", " hak sahibi sıfatını haksız yere elde etme amacıyla eşinden boşanan", "gerçek boşanma iradesi söz konusu olmaksızın (muvazaalı olarak) eşinden boşanan" veya bunlara benzer ifadelere yer verilmemiş, sade olarak kaleme alınan metinle uygulama alanı genişletilmiştir. Maddede, boşanma amacına/saikine yönelik herhangi bir düzenlemeye yer verilmediğinden, gerek Kurum"ca, gerekse yargı organlarınca uygulama yapılırken, eşlerin boşanma iradelerinin gerçekliğinin/samimiliğinin araştırılıp ortaya konulması söz konusu olmamalı, boşanmanın muvazaalı olup olmadığına ilişkin herhangi bir araştırma/irdeleme ve boşanma yönündeki kesinleşmiş yargı kararının geçerliliğinin sorgulaması yapılmamalı, özellikle kesinleşmiş yargı organının verdiği karara dayanan "boşanma" hukuki durum ve sonucunun, eşlerin gerçek iradelerine dayanıp dayanmadığının araştırılmasının bir başka organın yetki ve görevi içerisinde yer almadığı, kaldı ki, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda "anlaşmalı boşanma" adı altında hukuki bir düzenlemenin de bulunduğu dikkate alınmalıdır. Şu durumda sonuç olarak vurgulanmalıdır ki, boşanma tarihi itibariyle gerçek/samimi boşanma iradelerine sahip olan (evlilik birliği temelinden sarsılan) veya olmayan tüm eşlerin, maddenin yürürlük tarihi olan 01.10.2008 tarihinden itibaren her ne sebeple olursa olsun eylemli olarak birlikte yaşadıklarının saptanması durumunda gelirin/aylığın kesilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
Somut olayda; 05/04/2012 tarihli ve ... sayılı denetmen raporunda; ... adresinde mahalle sakinleri ile yapılan görüşmelerde yazılı ifade vermek istemedikleri, fakat sözlü beyanlarında özetle; ..."nin mahallede kahveci Bayram olarak anıldığını, eşi ... ile beraber yaşadıklarını resmi boşanmadan haberdar olmadıklarını, denetmenin söylemesi ile yeni ögrenmiş olduklarını, ifade ettikleri, ... mahalle muhtarı...’in beyanında: " Mahallemde ikamet eden ... ve eşi Yüksel hanım birlikte yaşıyor ve yaşamaya devam ediyor. Bunlarin resmi ayrıldıklarını bilmiyorum. Bu kişiler ... arkasındaki evde oturmaktadır.” dediği, ancak Mahkemede gerekçesiz olarak beyanını değiştirdiği, kimlik paylaşım sisteminden yapılan sorgulamada davacının adresinin “...” olduğu , boşandığı eşi ..." nin adresinin ise ... . olduğunun tespit edildiği, Kurumun ... takip sistemindeki sorgulamada davacının periyodik olarak ... ilçesinde bulunan ... Hastanesinden sağlık hizmeti aldığı ve ilaçlarını da ... ilçesindeki eczanelerden temin ettiği ,yine 12.05.2010 tarihinde eşi ... " den boşanan davacının tahsis talebindeki yazışma adresine boşandığı eşinin adresini yazdığı, ayrıca 01.06.2010 tarihinde bağlanan aylıklarını... ilçesindeki postane aracılığı ile aldığının tespit edildiği, denetmence birlikte yaşadıkları kanaatine varıldığı, görülmüştür.
./..




... tarafından tanzim edilen raporun içeriği, denetim sırasında alınan muhtar ...’in ikamet adresini tarif edecek kadar net beyanı, davacının Kahramanmaraşta adres bildirmesine rağmen kurum yazışmalarında eşinin ...’daki adresini beyan etmesi, ... takip sistemindeki sorgulamada...ilçesindeki hastane ve eczanelerden hizmet aldığının tespit edilmesi ile tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde davacı ve eşinin boşandıktan sonra birlikte yaşamaya devam ettikleri sabit olup 5510 sayılı yasanın 59/2. maddesi gereğince Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurları tarafından düzenlenen tutanak içeriğinin de aksi ispat edilemediğinden, davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesi isabetsiz olmuştur.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 30/11/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.


...