Danıştay Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2017/598 Esas 2017/3769 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONBEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/598
Karar No : 2017/3769

Temyiz Eden (Davalı) :
Vekili :
Karşı Taraf (Davacı) :
Vekili :
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…; K:… sayılı kararının hukuka uygun olmadığı ileri sürülerek temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi :
Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce, tetkik hakiminin açıklamaları dinlenip, dosyadaki belgeler incelenerek gereği görüşüldü:
Dava; ... İli, ... İlçesi, ... Köyü’nde ikamet etmekte olan davacıya ait 750 adet küçükbaş hayvanın 25/08/1997 tarihinde terör örgütü mensuplarınca kaçırıldığı iddiasıyla 5233 sayılı Kanun kapsamında zararlarının karşılanması talebiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin ... Zarar Tespit Komisyonu Başkanlığı'nın 13/12/2010 tarih ve 2010/3-304 sayılı işleminin iptali ile 30.000,00 TL tazminatın komisyona başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
... İdare Mahkemesince; ... İlçesi, ... Köyü'nde 25/08/1997 tarihinde terör örgütü üyelerince 750 adet küçükbaş hayvanının kaçırılması olayına ilişkin olarak, olaydan hemen sonra … Jandarma Üsteğmeni, uzman çavuşu ve eri tarafından düzenlenen 25/08/1997 tarihli tutanağın ve köy muhtarının beyanına dayanan 25/06/2008 tarihli jandarma araştırma tutanağının ibraz edildiği, davacının söz konusu terör olayı nedeniyle 5233 sayılı Kanun kapsamında tazmini gereken bir zarara uğradığının somut belgelere dayalı olarak ortaya konulduğu, bu nedenle davacının tazminat isteminin reddi yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali ile dava konusu işlemin iptali üzerine, küçükbaş hayvanların kaçırılması nedeniyle oluşan zarar konusunda davalı idarece gerekli araştırma ve hesaplama yapılıp davacının uğradığı zararın miktarı net olarak belirleneceğinden, bu aşamada tazminat isteminin incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle davacının 30.000,00-TL tazminat ödenmesi istemi yönünden davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Davalı idare tarafından mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkındaki Kanunun "Amaç" başlıklı 1. maddesinde: "Bu Kanunun amacı, terör eylemleri veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle maddî zarara uğrayan kişilerin, bu zararlarının karşılanmasına ilişkin esas ve usulleri belirlemektir." hükmüne, "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde; "Bu Kanun, 3713 sayılı Kanunun 1 inci, 3 üncü, 4 üncü maddeleri kapsamına giren eylemler veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle zarar gören gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerinin maddî zararlarının sulhen karşılanması hakkındaki esas ve usullere ilişkin hükümleri kapsar." hükmüne, 5. maddesinde; "zarar görenin veya mirasçılarının başvurusu halinde bu Kanun kapsamına giren bir zararın bulunup bulunmadığını tespit etmek" komisyonun görevleri arasında sayılmıştır. Ayrıca Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkındaki Yönetmeliğin 1. ve 2.maddelerinde de benzer düzenlemelere yer verildiği, 10. maddesinde; "Komisyon ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından başvuru konusu ile ilgili her türlü bilgi, belge ve yardım isteyebileceği gibi, adli ve askeri teşkilat ile kolluk kuvvetleri dışında kalan diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanları bilirkişi olarak da görevlendirebilir. Komisyon, gerekli gördüğü uzmanları çalıştırabilir veya bunlardan görüş alabilir. Komisyon tarafından görevlendirilen kamu görevlileri öncelikli olarak komisyon tarafından verilen görevleri yerine getirirler." hükmüne, 11. maddesinde; "Komisyon gerek görmesi halinde keşif yapabilir." hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen Kanun ve Yönetmelik hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; terör eylemleri veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle Kanun kapsamında karşılanabilecek nitelikte maddi zarara uğradığını iddia eden kişilerin bu zararlarının tazmini amacıyla başvurmaları halinde kurulacak Zarar Tespit Komisyonlarının, bu Kanun kapsamına giren bir zararın bulunup bulunmadığı ve bulunması halinde miktarının ne olduğunu tespit etmek amacıyla ilgili yerlerden her türlü bilgi ve belge istemek, bilirkişi görevlendirmek ve gerektiğinde keşif yapmak gibi kapsamlı bir araştırma-inceleme görevi ve yetkisi ile donatıldığı anlaşılmaktadır.
Şu halde, Zarar Tespit Komisyonları tarafından, Kanun kapsamında tazmini gereken bir zararın bulunup bulunmadığını tespit etmek amacıyla; malvarlığında meydana gelen zararlarda; kişinin terör veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetlerden dolayı zarar gören mal varlığı bulunup bulunmadığı, şayet böyle bir malvarlığı var ise niteliği ve kapsamı gibi hususların, Kanun ve Yönetmelik tarafından gerekli araştırma ve incelemeleri yapmak üzere kendisine tanınan vasıtalardan da yararlanmak suretiyle tespit edilmesi ve Kanun kapsamında tazmini gereken gerçek zarar miktarının ortaya konulması gerekmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; ... İdare Mahkemesi'nin … tarih, E…., K…. Sayılı ilk kararıyla, 'nın 22/08/2011 tarihli ve … Jandarma Komutanlığı'nın 25/09/2011 tutanaklarında, 25/08/1997 tarihinde meydana geldiği belirtilen ... Köyü'ne baskın düzenlenmesi ve köylülere ait hayvanların çalınması olayına ilişkin Komutanlık kayıtlarının detaylı olarak incelendiği ancak olayla ilgili bir bilgi ve belge bulunmadığı, davacı tarafından, olayın derhal kanuni mercilere intikal ettirilmesi gerekirken, olayın akabinde herhangi bir şikayette ya da suç duyurusunda bulunulmadığı, olayın gerçekleştiğini ortaya koymak adına olaydan çok sonra tutulan 02/02/2005 tarihli köy muhtarı ve azalarca düzenlenen tutanağın ve köy muhtarının beyanına ilişkin 25/06/2008 tarihli Jandarma araştırma tutanağının ibraz edildiği, başkaca hiç bir bilgi ve belge sunulmadığı, olayın gerçekleştiğinin ortaya konulamadığı gibi, davacının olay tarihinde hayvanı bulunduğuna ilişkin veteriner sağlık kontrol belgesi v.s. sunulmayarak uyuşmazlık konusu olay tarihinde uğradığını iddia ettiği zararın da ortaya konulamadığı, bu nedenle kesin nitelikte olmayan bir zararın 5233 sayılı Kanun hükümleri uyarınca tazmininin mümkün olmadığı belirtilerek dava konusu işlemde hukuka aykırılık olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği görülmüştür.
Söz konusu idare mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmiş, Dairemizin … tarih, E:…, K:… sayılı kararı ile idare mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir. Davacı, onama kararından sonra ancak onama kararı kendisine tebliğ edilmeden önce Dairemize sunduğu 30/10/2013 tarihli dilekçesi ile 750 küçükbaş hayvanın kaçırılmasına ilişkin olay yeri tespit tutanağını sunmuş, buna göre mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.( Danıştay Genel Yazı İşleri Müd. 30/10/2013 tarih, 2012/9247 Kayıt No.)
Onama kararı 03/02/2014'de davalıya, 04/02/2014'de de davacıya tebliğ edilmiş, her iki tarafın karar düzeltme yoluna başvurmaması sonucu 20/02/2014 tarihinde kesinleşmiştir.
Bunun akabinde, davacı 11/11/2014 tarihli dava dilekçesi ile dava ile ilgili belgelerin tüm yazışmalara rağmen elde edilemediği, ölüm ve yaralanma olayı olmadığından ... Jandarma Karakolu tarafından, 'na ya da ... Cumhuriyet Başsavcılığı'na olayın intikal ettirilmediği, ... Jandarma Karakolu tarafından arşivde gerekli araştırmanın yapılmadığı, İYUK md.53-a uyarınca zorlayıcı sebepler olduğu, anılan belgelerin dilekçe tarihinden 20 gün önce temin edildiğini belirtilerek yargılanmanın yenilenmesi talebinde bulunmuştur. ... İdare Mahkemesi'nin 09/12/2015 tarihli ara kararı ile davacının yargılanmanın yenilenmesi isteminin kabulüne karar verilmiştir.
Dava dosyasındaki belgelerin incelenmesinden; 02/02/2005 tarihli Köy muhtarı ve 3 aza imzalı tutanakta; 25/08/1997 tarihi, saat 09.00'da köye baskın yapıldığı ve 'ın 750 koyununun kaçırıldığı, ve 'nın ise evlerine el bombası atılması sonucu 2 evin harap olduğu, olay sonrası ... Jandarma Karakolu'ndan gelen emir ve talimat üzerine köydeki korucular ile komşu … Köyü'nün korucularının ...'lıları bir süre takip ettiği, ertesi güne kadar takibin sürdüğü, ... Alay Komutanlığı tarafından helikopterler ile hava destekli operasyon yapıldığı, olaydan İlçe Jandarma Komutanlığı ve ... Jandarma Komutanlığı'na bilgi verildiği, kaçırılan koyunların geri alınamadığı belirtilmiştir.
25/06/2008 tarihli Jandarma araştırma tutanağında ise olayla ilgili belge bulunmadığı ancak 25/08/1997'de yapılan baskın sonucunda, 'a ait 750 koyunun ... tarafından gasp edildiği hususunun köy muhtarı tarafından ifade edildiği belirtilmektedir.
Mahkemenin ara kararıyla 750 küçükbaş hayvanın kaçırılması ile ilgili belge olup olmadığı sorması üzerine; ... Jandarma Komutanlığı'nın 22/08/2011 tarihli tutanağı ve ... Jandarma Komutanlığı'nın 25/09/2011 tutanağı ile Komutanlık kayıtlarının detaylı olarak incelendiği ancak olayla ilgili bir bilgi ve belge bulunamadığı belirtilmiştir.
Daha sonra idare mahkemesinin 21/11/2014 ve 29/05/2015 tarihli ara kararlarıyla, davacı tarafından yargılanmanın yenilenmesi dilekçesine eklenen 25/08/1997 tarihli olay yeri tespit tutanağının ve krokinin onaylı örneğinin gönderilmesinin istenilmesi üzerine, ... Jandarma Komutanlığı'nın 20/04/2015 tarihli tutanağında arşiv kayıtlarında olayla ilgili belge bulunmadığı, ... Başsavcılığı'nın 29/07/2015 sayılı yazısında ise olayla ilgili soruşturma kaydı olmadığı belirtilmiştir. Davacı vekilince İdare Mahkemesine yazılan 12/10/2015 tarih kayıtlı dilekçede, evrağın arşiv kayıtlarında olduğundan bahisle evrağın onaylı suretini alabilmeleri için elden takipli bir müzekkere yazılarak taraflarına verilmesi talep edilmiş, akabinde davacı vekillerinin ... Jandarma Komutanlığı'na vermiş oldukları 01/10/2015 tarihli dilekçe ile Komutanlıkları arşivinde bulunan ve ekte sundukları olay yeri tespit tutanağı ve krokisinin onaylı bir suretinin ... İdare Mahkemesi'nin 2014/1216E. Sayılı dosyasına gönderilmesi talep edilmiş, bu dilekçe üzerine 'nın Mahkemeye hitaben yazılan 26/11/2015 tarihli yazısı ile Komutanlık arşivlerinde olaya ait tahkikatın tamamının bulunmadığı, sadece olay yeri tespit tutanağı ile olay krokisi fotokopilerinin mevcut olduğu ile onaylı suretlerinin gönderildiği belirtilmiştir.
... Jandarma Komutanlığı'nın İdare Mahkemesi'ne göndermiş olduğu 25/08/1997 tarih saat 18.30'da yazılan olay yeri tespit tutanağında, 25/08/1997 tarihi saat 09.10 sıralarında GKK 'nın köylerinin basıldığını, evine ve bir komşusunun evine el bombası atıldığını ... Jandarma Karakoluna ihbar ettiği, bunun üzerine derhal Merkez Jandarma Komutanlığı ve ... İl Alay Komutanlığı'na bilgi verildiği, olay yeri olan … Köyü'ne gidildiği, ... ve … GKK'larının … Mevkiine kadar terör örgütü mensuplarını takip ettiği, ancak herhangi bir çatışmaya girilmediği, terör örgütü mensuplarının kaçarken 'a ait 750 civarında küçükbaş hayvanı da yanlarına alarak Irak ülkesi sınırına geçip kaçtıkları anlaşıldığından takibe son verildiği belirtilmiştir.
Ancak 750 adet küçükbaş hayvanın kaçırılmasına ilişkin olarak; davacının ... İdare Mahkemesi'nin … tarih, E:…, K:… Sayılı ilk kararının temyiz aşamasında, 30/10/2013 tarihli dilekçesi ile Dairemize sunduğu aynı tarih ve saatli olay yeri tespit tutanağında, diğer hususlar bire bir aynı olmakla, ".. mensupları kaçarken 'a ait 750 civarında küçükbaş hayvanı da yanlarına alarak Irak ülkesi sınırına geçip kaçtıkları anlaşıldığından" ifadesinin olduğu yerde "... mensupları kaçarken köy halkına ait yaklaşık 700-800 küçükbaş hayvanı da yanlarına alarak Irak ülkesi sınırına geçip kaçtıkları anlaşıldığından" ifadesinin yer aldığı görülmüştür.
Tüm bu bilgiler ve dava dosyalarındaki bilgi ve belgeler bir bütün olarak değerlendirildiğinde; aynı tarih ve saatte düzenlenmiş iki farklı olay yeri tespit tutanağının olduğu, olay yeri tespit tutanaklarından hangisinin doğru olduğunun belirlenmesi amacıyla olay yeri tespit tutanağı aslının …'ndan istenerek; olay yeri tespit tutanaklarının 02/02/2005 tarihli Köy muhtarı ve 3 aza imzalı tutanakla birlikte değerlendirilmesi, buna göre olayın gerçekleşip gerçekleşmediği hususunun ortaya konularak, gerçekleşmişse davacının kaçırıldığı iddia edilen hayvanların tamamına mı yoksa bir kısmına mı sahip olduğunun belirlenmesi ve temyiz aşamasında sunulan olay yeri tespit tutanağının doğru olması halinde 2577 sayılı Kanunun 53-a maddesinde, "Zorlayıcı sebepler dolayısıyla veya lehine karar verilen tarafın eyleminden doğan bir sebeple elde edilemeyen bir belgenin kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması" ve 53-3. Maddesinde belirtilen "yargılamanın yenilenmesi süresinin dayanılan sebebin istemde bulunan yönünden gerçekleştiği tarihi izleyen günden başlatılarak altmış gün olması" şartlarını taşımadığından davacının yargılanmanın yenilenmesi talebinin reddine karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…; K:… sayılı kararının BOZULMASINA, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun 18.06.2014 gün ve 6545 sayılı Kanunla eklenen Geçici 8. maddesinin 1. fıkrası ve 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 15/06/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.