MAHKEMESİ : ...İş Mahkemesi

Davacı, murisinin ... neden olan olayın iş kazası olduğunun tespitiyle ölüm aylığı bağlanılmasına karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.

K A R A R

Dava, davacıların murisi ...lının yurt dışı ... geçirdiği kaza neticesi meydana gelen ölüm olayının iş kazası olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
İş kazasının tespiti istemine ilişkin bu tür davalar 506 sayılı Yasa"nın 11. maddesinden ( 5510 sayılı Yasa"nın 13.maddesinden ) kaynaklanmaktadır. Anılan maddeye göre iş kazası; a) ...lının işyerinde bulunduğu sırada, b) işveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, c) ...lının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) ...lıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında ...lıyı hemen veya daha sonra bedence veya ruhça arızaya uğratan olaylardır. Zararlandırıcı ... olayının iş kazası sayılması için, 1) ... olayına maruz kalan kişinin ...lı olması, 2) ... olayının maddede sayılı sınırlı olarak belirtilen hal ve durumlardan birinde meydana gelmesi koşuldur.
Başka bir anlatımla, ... olayının, iş kazası sayılabilmesi için iki koşulun birlikte gerçekleşmesi zorunlu olup iş kazası tespiti davaları bakımından özel olarak belirlenmiş bir ispat yöntemi de yoktur. Bu davaların her türlü delille ispatı mümkündür.
Olayın iş kazası sayılması gerektiğinin tespitine ilişkin davanın asıl amacı, 506 ve 5510 sayılı Yasa gereğince hak sahiplerine iş kazası ... kolundan gelir bağlanmasının teminine yöneliktir. Diğer yandan bir ... ... olayının iş kazası sayılıp sayılmaması işverenin dahi hak alanını ilgilendirir. Zira işveren kusurlu ve olay da iş kazası ise, Kurum bağladığı gelirin peşin değerini işverenden isteyebilecektir.
Öte yandan, Kamu hukuku alanına giren ... güvenlik hukukunun hizmet akdiyle çalışanlar yönünden başlıca kaynağını oluşturan 506 sayılı Yasa ... ...lar Kurumu’na yükümlülükler getiren bir ... güvenlik sözleşmesi veya topluluk ...sı bulunmadığı takdirde kural olarak Türk Milli sınırları içerisinde ve Türkiye’de tescilli işyerleri ve işverenler ile yasa kapsamındaki işçiler için uygulanabilir. Başka bir anlatımla, 506 sayılı Yasa"nın uygulama alanı devletin hükümranlık sahası ile sınırlı olup, ülke sınırları dışında uygulanamaz.
506 sayılı Yasa"nın ülke dışında meydana gelen ... olaylarında uygulanabilmesi işçinin önceden ...lısı olduğu işveren tarafından geçici bir görev ile yurtdışındaki işyerine götürülmesi veya ... ...lar Kurumu’na yükümlülükler getiren ... güvenlik sözleşmesi veya kısa vadeli ... kollarını da kapsayan topluluk ...ları bulunması halinde mümkün olabilir.
506 sayılı Yasa"nın 86.maddesine göre, Kurum 2 nci ve 3 üncü maddelere göre ...lı durumunda bulunmayanların ... ... Bakanlığınca onanacak genel şartlarla (İş kazalariyle meslek hastalıkları), (... ... , (... ... ... ) ...larından birine, birkaçına veya hepsine toplu olarak tabi tutulmaları için, işverenlerle veya dernek, birlik, sendika ve başka teşekküllerle sözleşmeler yapabilir.(Ek fıkra: 29/07/2003 - 4958 S.K./40. md.) Malullük, yaşlılık ve ölüm ...larına tabi olanların malullük, yaşlılık ve ölüm ...sı primi, bu Kanunun 78 inci maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt ve üst sınırı arasında olmak şartıyla kendilerinin belirleyeceği miktarın % 30"udur.Ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenmeyen primler için bu tarihten başlanarak 80 inci madde hükmüne göre gecikme zammı uygulanır.(Ek fıkra: 29/07/2003 - 4958 S.K./40. md.) ... güvenlik sözleşmesi imzalanmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerin yurt dışındaki iş yerlerinde çalışmak üzere giden Türk işçilerine istekleri halinde 85 inci madde hükümleri uygulanır.
506 sayılı Yasa"nın 7.maddesinde yer alan " İşveren tarafından geçici görevle yabancı ülkelere gönderilen ...lıların bu Kanun"da yazılı hak ve yükümleri bu görevi yaptıkları sürece de devam eder” hükmü yer almaktadır. 506 sayılı Yasa nın 7. maddesi ile aynı yönde düzenleme getiren 5510 sayılı Kanunun 5’inci maddesinin g bendinde ise; “... ile ... güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinin 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında ...lı sayılacağı, bunlar hakkında kısa vadeli ... kolları ile genel sağlık ...sı hükümlerinin uygulanacağı, bu ...lıların uzun vadeli ... kollarına tabi olmak istemeleri halinde, 50 nci maddenin ikinci fıkrasındaki Türkiye"de yasal olarak ikamet etme şartı ile aynı fıkranın (a) bendinde belirtilen şartlar aranmaksızın haklarında isteğe bağlı ... hükümlerinin uygulanacağı, bu kapsamda, isteğe bağlı ... hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık ...sı priminin alınmayacağı, bu bent kapsamında yurt dışındaki işyerlerinde çalışan ...lıların, bu sürede ödedikleri isteğe bağlı ... primlerinin 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında ...lılıktan sayılacağı” belirtilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacılar murisi ...lının davalı işyeri sahipleri nezdinde şoför olarak yurt dışı ... yardım malzemesi götürmek suretiyle çalıştığının iddia edildiği, davacılar murisi ...lının bu amaçla bulunduğu iddia olunan ... 15.01.2008 tarihinde silahlı saldırı sonucu vefat ettiği, muris ...lıya ait hizmet cetvelinde en son 15.03.2007-01.04.2007 tarihleri arasında ... s.s. no lu işyerince Kurum"a hizmet bildirildiği, bu işyerine ait işyeri tescil belgesinin getirtilmediği, ... tescil kayıtlarından ... ... plakalı çekicinin 12.06.2006 tarihinden itibaren davalı ... adına tescilli olup aracın 05.11.2009 tarihinde hurdaya ayrıldığı, ... plakalı aracın 30.05.2008 tarihine kadar davalı ... Uluslararası ... ... ... İth.İhr.Paz.Ltd.Şti. adına tescilli olup bu tarihten sonra dava dışı şirkete devredildiği, Kurum tarafından düzenlenen denetmen raporu ile davacılar murisinin kaza tarihinde hizmet akdine dayalı ...lılığının bulunup bulunmadığı tespit edilemediğinden ... 2012/337 Esas sayılı dosya sonucuna göre işlem yapılması gerektiğinin sonuç olarak belirtildiği, rapora esas alınan belgelerden olan ... İlçe Emniyet Müdürlüğü"nün yazı cevabı ile davacılar murisinin 05.09.2007 tarihinde yurt dışı çıkış kaydının bulunduğu ancak hangi araç ve vasıfla çıkış yaptığının tespit edilemediğinin belirtildiği, olaya dair açılan ceza soruşturması dosyasında takipsizlik kararı verildiği, yargılama kapsamında alınan bilirkişi raporunun dosyaya sunulduğu, Mahkemece yeterli araştırma yapılmadan sonuca gidildiği anlaşılmıştır.
Yapılacak iş; davacılar murisi ...lı adına Kurum"da en son hizmet bildiriminde bulunan işyerinin tespiti ile davalı işyerleri arasında herhangi bir hukuki ilişkisinin bulunup bulunmadığını tespit etmek, davacılar murisi ...lıya ait ehliyet belgesi, son döneme ait pasaport aslı ile ...plakalı çekici ile ... plakalı yarı römorka ait tır karnesi ve çekici ruhsatı getirtilerek ilgili dönem davacılar murisinin pasaport kayıtları ile yurt dışı giriş-çıkış kayıtlarını kıyaslamak, araçlara ait ilgili döneme ait takograf kayıtlarını getirmek, araçlar üzerinde davacılar murisi ...lı adına düzenlenmiş herhangi bir ... cezası tutanağının bulunup bulunmadığını araştırmak, davacılar murisi ...lının 05.09.2007 tarihinde yurt dışı çıkış kaydının bulunduğunun belirtilmesine göre ... ... Müdürlüğü"nden davacıya ait kaydın giriş-çıkış yolcu listelerinde yer alıp almadığını sormak, davacılar murisi adına kayıtlı telefona ait 05.09.2007 tarihi öncesi ve sonrası dönem içerisinde davalılara ait kayıtlı telefonlar ile yapılan görüşme, mesajlaşma kayıtları ile baz kayıtlarını ... isteyerek, davacılar murisinin yurt dışı giriş-çıkışına dair bir seyir haritası çıkarmak, Kurum"a ait teftiş raporunda ifadesi alınan ... Esenboğa"nın davalı şirketin tır listelerine bakmak suretiyle şoförlerle iletişime geçtiğini beyan etmekle davalı şirket tarafından ilgili dönem yurt dışı ihracat işlemlerinin hangi şoförlerle gerçekleştirildiği ... Müdürlüğü"nden sorulmak suretiyle tespit edilerek bu şahısların; yine davalı şirketin uyuşmazlık konusu dönemde yurt dışı ... görevlendirdiği çalışan işçilerinin ... ... Kurumu ve ... Güvenlik Kurumu"ndan ve zabıta marifetiyle tespit edilerek bu şahısların tanık olarak murisin davalı işyeri nezdinde çalışmasına dair yöntemince beyanlarına başvurmak, murisin yurt dışına en son çıkış tarihi ile kaza tarihi olan 15.01.2008 tarihleri arasında da davalı işyerlerine bağlı hizmetinin mevcut olup olmadığını irdelemek ve davacılar murisinin davalı işyerleri nezdinde geçen hizmetinin açıkça ortaya konulması halinde olayın davalı Kurum ve davalı işyeri sahipleri açısından iş kazası sayılıp sayılamayacağını yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda tartışarak çıkacak sonuca göre Mahkemece bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacılar vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacılara iadesine, 14/12/2017 gününde oybirliğiyle ile karar verildi.