21. Hukuk Dairesi 2016/8517 E. , 2017/10650 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı ve davalılardan Kurum vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava; davacının, davalıya ait araçta muavin olarak 31.12.2006 – 31.08.2011 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Davacı vekilince; 10.04.2013 havale tarihli ve harçlandırılmayan dilekçe ile 01.01.1999 – 31.08.2011 tarihleri arasını talep ettiklerinin bildirildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davalıya ait ve ... – ... arasında çalışan minisbüste muavin olarak çalıştığını beyan eden davacı adına davalı işveren tarafından düzenlenen işe giriş bildirgesi ve davalı Kurum"a bildirilen çalışma bulunmadığı, davalı tarafça; davacı ile aralarında hizmet akti bulunmadığının, davacının sadece haftada bir kere davalının minibüsünü temizlediğinin ve davalının uzun yıllar öğrenci servisi yaptığının beyan edildiği, ancak aynı hatta kendilerine ait minibüsleri ile çalıştıklarını beyan eden davacı tanıklarınca davacının çalışmalarının doğrulandığı, davacının vergi kaydı ya da Bağ-Kur sigortalılığının bulunmadığı, Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından öğrenci servisi için 31.12.2006 – 31.08.2011 tarihleri arasında ... Birlik ile yapılan sözleşmelerin gönderildiği anlaşılmaktadır.
Bu tür hizmet tespitine yönelik davaların Kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Yasal dayanağı dava tarihinde yürürlükte olan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. maddesi ile halen 5510 sayılı Yasa"nın 86. maddesi olan bu tür davalarda; öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin, işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı, eksiksiz bir şekilde belirlenmeli, daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilirse de çalışmanın konusu, niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli ve dinlenilen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde çalışan işyerinde kayıtlı bordro tanıkları ya da komşu ve yakın işyerlerinde çalışan kayıtlı tanıklar olması sağlanarak çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak şekilde belirlenmelidir. Bu yön Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 16.09.1999 gün 1999/21-510-527, 30.06.1999 gün 1999/21-549-555, 05.02.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 03.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578 ve 01.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Somut olayda ise yeterli araştırma ve inceleme yapılmadan sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş; talep edilen dönemde davalının adına kayıtlı olan araçları ve davalının hangi hatta çalıştığını, ayrıca davalı adına 506 ve 5510 sayılı Yasa"lar kapsamında tescilli bir işyeri bulunup bulunmadığını araştırmak, davalı adına tescilli bir işyeri varsa; talep edilen döneme ait dönem bordrolarını dosya arasına alarak re"sen seçilecek bordro tanıklarını dinlemek, davacıdan; talep ettiği dönemde hangi hatta çalıştığını sorarak, zabıta marifeti ile ve ilgili taşıma birliğinden sorarak söz konusu hatta çalışan minibüsçüleri ve muavinleri tespit ederek dinlemek, davalı tarafça davacının davalıya ait minibüsü yıkadığı beyan edilen ... isimli petrol istasyonunun talep edilen dönemdeki sahibi ile kayıtlı çalışanlarını tespit ederek dinlemek, davalıdan; davacının talep ettiği dönemde yanında muavin çalıştırıp çalıştırmadığını, çalıştırmış ise ismini bildirmesini istemek ve bildirilen kişiyi dinlemek, davacının çalıştığını beyan ettiği hatta çalıştığı tespit edilen ve dinlenilecek olan şoförlerden de bu hususu sormak, Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından gönderilen 31.12.2006 – 31.08.2011 tarihleri arasındaki sözleşmelerde isimleri geçen şoförleri dinlemek, yine bu sözleşmelerde yazılı plaka sayılı araç sahipleri ile şoförlerini tespit ederek dinlemek, Milli Eğitim Müdürlüğünden; 31.12.2006 tarihinden önce öğrenci servisi işinin nasıl yapıldığını sormak, dinlenilecek tanıklara da bu hususu ayrıca sormak, zabıta marifeti ile davacının talep ettiği dönemde geçimini ne şekilde sağladığını da araştırarak toplanan deliller değerlendirilmek sureti ile varılacak sonuca göre hüküm kurmaktan ibarettir.
Mahkemece söz konusu fiili ve hukuki gerçekler dikkate alınmadan eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden davacıya iadesine, 18.12.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.