21. Hukuk Dairesi 2017/525 E. , 2017/10668 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle, kanuni gerektirici sebeplere göre davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki sair temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının 05.08.2001 – 30.04.2003, 01.01.2004 – 01.10.2004, 10.10.2004 – 12.2.2005, 18.2.2005 – 23.2.2005, 30.09.2005 – 17.01.2006, 12.3.2006 – 12.2.2007, 1.8.2008 – 23.01.2009 ve 03.12.2009 - 08.09.2011 tarihleri arasında kesintisiz şekilde davalı şirkette maden işçisi olarak aylık net 3.600,00 TL ücretle çalıştığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne ,davacının davalıya ait işyerinde, (... sicil sayılı işyerinde 30.09.2005-17.01.2006 ve 12.03.2006-31.05.2006 tarihleri arasında kesintisiz çalıştığı ve bildirilmesi gereken sürenin 128 gün olduğu,... sicil sayılı işyerinde 05.12.2006-12.02.2007,08.08.2008-23.01.2009 ve 03.12.2009-08.09.2011 tarihleri arasında kesintisiz çalıştığı, bildirilmesi greken sürenin 303 gün olduğu), davacının belirtilen dönemlerde Türkiye ... Sendikası tarafından bildirilen emsal ücretin asgari ücrete oranlanması ile bulunan ücretlerle çalıştığına karar verilmiştir.
Somut olayda, Mahkemece verilen 20/02/2013 tarihli ilk kararda,davacının çalışmalarının asgari ücret üzerinden tespitine karar verildiği, kararın davalılar ... ve ... Ltd.Şti tarafından süresinde temyiz edildiği, Dairemizin 27/05/2014 tarihli 2013/10457 Esas, 2014/11390 Karar sayılı ilamı ile " davalı şirkete ait maden ocaklarında kesintisiz çalışma olup olmadığını araştırmak, davalı işverene ait ... sicil numaralı işyerinin ihtilaflı döneme ilişkin düzenli ve okunaklı imzalı ücret bordroları ve/veya puantaj kayıtlarını davalı işverenden, dönem bordrolarını davalı Kurumdan istemek, imzanın davacının eli ürünü olduğunun anlaşılması halinde imzalı ücret bordroları ve/veya puantaj kayıtlarının olduğu dönemler yönünden imzalı ücret bordrolarındaki süre kadar çalışmaya hükmetmek, imzanın davacının eli ürünü olmadığı dönemler ile imzalı ücret bordroları ve/veya puantaj kayıtlarının olmadığı dönemler yönünden, dönem bordrolarından ihtilaflı dönemin tamamında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre taleple bağlı kalarak karar vermek" gerekçesiyle bozulduğu,Yerel Mahkemece bozma ilamına uyulmasına karar verilerek yapılan yargılama sonunda, davacının davalı işyerinden Kuruma ayda genellikle 26 gün üzerinden eksik gün nedeni puantaj kaydı olarak belirtilen hizmetleri bakımından, tanıkların davacının kesintisiz çalıştığını beyan etmeleri, eksik bildirilen sürenin hafta tatilinde çalışılmayan gün olduğu ve davalı işverence imzalı puantaj kayıtlarının sunulmaması gerekçesiyle eksik bildirilen günlerinin tamamlanmasına, tanık beyanları ve emsal ücret araştırmasına göre de,Türkiye ... Sendikası tarafından bildirilen emsal ücretin asgari ücrete oranlanması ile tespit edilen emsal ücrete göre çalıştığının tespitine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Usuli kazanılmış hak kavramı, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir.( HGK.nun 12.07.2006 T., 2006/4-519 E, 2006/527 K, 03.12.2008 T., 2008/10-730 E., 2008/732 K.) Usuli kazanılmış hak ilkesi kamu düzeniyle ilgilidir. (09.05.1960 T., 21/9; 04.02.1959 gün 13/5 sayılı İçtihadı Birleştirme kararı)
Somut olayda, Yerel Mahkemece verilen ilk kararın davacı tarafça temyiz edilmemesine göre davalı yararına usuli kazanılmış hak oluştuğu, asgari ücret olarak tespit edilen prime esas kazanç miktarından daha fazlasına karar verilemeyeceği açık olmasına rağmen Mahkemece, yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalı... Ltd. Şti."ye iadesine
18/12/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.