4. Hukuk Dairesi 2016/4405 E. , 2016/6850 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacı ... ve ... Bakanlığı vekili Avukat ... tarafından, davalılar.... Bakanlığı ve diğeri aleyhine 02/10/2015 gününde verilen dilekçe ile tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın yargı yolu nedeniyle mahkemenin görevsizliğine ve husumetten reddine dair verilen 04/12/2015 günlü kararın Yargıtay’ca incelenmesi davacı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
Dava, kurum zararı nedeniyle tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece, yargı yolu ve husumet yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı vekili tarafından, Doğubeyazıt Mal Müdürlüğünde ""Hazine Avukatı"" olarak görev yapan davalı ..."un Gümrük Müsteşarlığı Gürbulak Gümrükler Başmüdürlüğü vekili olarak takip ettiği, ... İth. İhr. Ltd. Şti. aleyhine, antrepoda zayi olan eşyalar için tazminat talebiyle açılan Doğubayazıt Asliye Hukuk Mahkemesinin 2004/265 esas, 2006/392 karar sayılı dava dosyasını takipsiz bıraktığı, bu nedenle alacağın zamanaşımına uğradığı ve tahsil kabiliyeti kalmadığından mevcut kamu zararının tahsil edilemediği, oluşan zararın ... ve müteselsilen sorumlu Maliye Bakanlığı (Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü) tarafından rücuen tazminin gerektiği belirtilerek eldeki dava açılmıştır.
Mahkemece; Anayasanın 129/5. maddesi ve 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu gereği, kamu görevlilerinin yetkilerini kullanırken işledikleri kusurlardan doğan zarar nedeniyle ilgili idare aleyhine dava açılması gerektiği gerekçesi ile davalı ... yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle, diğer davalı ... aleyhine açılan davanın ise 3533 sayılı Kanuna tabi davalardan olmadığı ve 6100 sayılı HMK"da duruşma yapılmadan ve davanın her safhasında mahkemelerce görevsizlik kararı verilebileceği gerekçesiyle yargı yolu farklılığı nedeniyle dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmiştir.
Mahkemenin görevli olması ve tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları dava şartıdır (HMK m. 114/c-d). Dava şartları ve ilk itirazlar, ön incelemede sonuca bağlanır. Ön inceleme ise, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra yapılır (HMK m. 137/1. ve m. 139/1 ilk cümle). Buna göre görevsizlik kararı verilebilmesi için, dava dilekçesinin, davalıya tebliği (HMK m. 122), cevap süresinin beklenmesi (HMK m 127), cevap verilmesi halinde davacıya tebliği (HMK m.126), davacının cevaba cevap verme süresinin beklenmesi, verildiğinde diğer tarafa tebliği (HMK m.136/1), davalının ikinci cevap süresinin beklenmesi ve verildiğinde diğer tarafa tebliği (HMK 136/1) zorunludur. Mahkemenin, dava şartları ve ilk
itirazlar hakkında dosya üzerinden karar verebileceğini öngören aynı Kanun"un 138. madde hükmü, dilekçelerin karşılıklı verilmesi zorunluluğunu ortadan kaldırmaz. Bu hüküm hakime, ön inceleme duruşması yapmaksızın karar verebilme yetkisi tanır. Ön inceleme duruşması yapmaksızın dosya üzerinden karar verilebilmesi için de davanın ön inceleme aşamasına getirilmiş olması gereklidir. Kanun"un 137. maddesinin (1.) fıkrasında, ön incelemenin dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra yapılacağının açıkça öngörülmüş olması karşısında, dava şartlarının mevcut olup olmadığının davanın her aşamasında hakim tarafından kendiliğinden gözetileceğine ilişkin 115/1. madde hükmü de bu hususlarda dilekçeler aşamasının tamamlanmadan karar verilebileceğine izin verir tarzda bir yoruma elverişli değildir.
Somut olayda davalılara dava dilekçesi tebliğ edilmiş fakat verdikleri cevap dilekçeleri davacıya tebliğ edilmeden dosya üzerinden karar verilmiştir. Bu kapsamda yukarıda açıklanan düzenlemeler gözardı edilerek, dilekçeler aşaması tamamlanmadan karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA; bozma nedenine göre davacının diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına 24/05/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.