21. Hukuk Dairesi 2016/8975 E. , 2017/10928 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının ve sigorta başlangıç tarihinin 01/09/2006 olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava, davacının davalı Kooperatif nezdinde 01/09/2006-01/09/2012 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacıya ait hizmet cetvelinde 01.09.2006- 30.09.2006 tarihleri arasında dava dışı 1113086 s.s. no lu dava dışı... ünvanlı işyerinde 30 gün üzerinden davacı adına Kurum"a hizmet bildiriminde bulunulduğu, Kurum denetim raporu sonrasında davalı Kooperatifçe 11.10.2011-2012/10.ay dönemi arasında davacı adına Kurum"a ek hizmet bildiriminde bulunulduğu, davalı Kooperatifin 16.11.2009 tarihinden itibaren inşaat faaliyetinden dolayı Kanun kapsamında olduğu, davacının 19.07.2012 tarihinde davalı işyerinde 2006/08.ayından itibaren geçen hizmetlerinin tespiti için Kurum"a müracaatta bulunduğu, Kurum"un yapmış olduğu denetim sonrası düzenlenen rapor ile “davacının ... Villaları sosyal
tesis, güvenlik, bahçe ve villa ihtiyacı olan hizmetleri karşılamak üzere çalıştırıldığı”nın tespit edildiği, davalı işyeri adına tahakkuk ettirilen idari para cezasının iptaline ilişkin açılan dava neticesi ... 2.İdare Mahkemesi"nin 2013/1048 Esas ve 2014/84 Karar no lu ilamı ile davalı Kooperatif"in “sigortalı bildirim yapılmaksızın işçi çalıştırdığı”nın tespit edilmesinden bahisle “davanın reddine” karar verildiği, itiraz üzerine yapılan yargılama neticesi ... Bölge İdare Mahkemesi"nin 2014/1106 Esas ve 2014/1976 Karar no lu ilamı ile davanın Ek AHPB lerinin süresinde Kurum"a verilmemesi nedeniyle tahakkuk ettirilen idari para cezasının iptali istemiyle açıldığı, Mahkemece davanın işe giriş bildirgesinin verilmemesi nedeniyle tahakkuk ettirilen idari para cezasının iptali olarak hatalı bir şekilde değerlendirildiği gerekçesiyle ... 2.İdare Mahkemesi"nce verilen kararın bozulduğu, davalı Kooperatif Başkanı aleyhine görevi kötüye kullanma, zimmet... nedeniyle diğer Kooperatif üyelerinin şikayeti üzerine ceza soruşturması açıldığı, 2009/11.ay ve sonrası döneme ait davalı Kooperatif dönem bordrolarının getirtildiği, bordrolarda... ve ..."ın sürekli çalışan olarak sigortalı kaydının bulunduğu, Ticaret Sicil Müdürlüğü"nce davalı Kooperatif"in Yönetim Kurulu üyelerinin Mahkeme"ye bildirildiği, alınan bilirkişi raporunun dosyaya sunulduğu, duruşmalarda bir kısmının kamu tanığı olduğu anlaşılan davacı ve davalı Kooperatif tanıklarının dinlendiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davacının çalışmalarının geçtiğini ileri sürdüğü işyeri Kooperatif olup denetime tabi bir işyeridir. Bu nedenle davalı işyerinde resmi kayıtlara dayanılması ve ücretlerin yazılı belge ile ödenmesi esastır. Kurum"a bildirilmeyen dönemlerdeki ücret belgeleri ve bu dönemde davacıya ücret ödenip ödenmediği, ödeme yapılmışsa kim tarafından ödendiğinin araştırılması gerekir. Öte yandan, Mahkemece Kurum denetim raporu/raporları içeriği ve rapora/raporlara istinaden tahakkuk ettirilen idari para cezalarının iptaline ilişkin açılan idari yargı dava dosyalarının sonucu değerlendirmede dikkate alınmaksızın, çelişkili ve yetersiz tanık beyanları doğrultusunda sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Yapılacak iş; öncelikle davalı Kooperatifin uyuşmazlık konusu dönem içerisinde faal ve kapsama alınabilecek nitelikte olup olmadığını araştırmak, Belediye"den inşaat ruhsatının ne zaman çıkartıldığını tespit etmek, inşaatın ne zaman bitip kooperatif aşamasının ne zaman sonlandığını netleştirmek, davalı kooperatife ait nizalı dönem içerisindeki karar defteri, gelir-gider makbuzları ve gelir-gider defterleri (işletme defterleri) ile ücret ödeme belgeleri getirtilerek davacıya ödeme yapılıp yapılmadığını, karar defterinde çalışması ile ilgili karar alınıp alınmadığını araştırmak, davalı Kooperatifin dava ile ilgili şef, amir, müdür, muhasebe çalışanı, yönetim kurulu üyesi gibi yetkili kişilerini dinlemek, davacının çalışmalarına ilişkin kayıtların davalı Kooperatif nezdinde bulunmamasının haklı ve izah edilebilir bir nedene (sel, yangın v.b. nedenlerle kaybolması gibi) dayanması halinde dinlenen tanık beyanlarına itibar etmek, Kurum denetim raporu/raporları içeriği ile ... 2.İdare Mahkemesi"nin 2013/1048 ve 2013/604 Esas sayılı dava dosyaları sonuçlarını değerlendirmede dikkate almak ve kural olarak denetime tabi olan davalı işyerinde ücret alma iddiasının yazılı belgelerle ispat edilebileceği göz önünde bulundurularak sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 21/12/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.