MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; "6360 sayılı Yasa uyarınca Büyükşehir Belediyesi ile İlçe Belediyesine de davanın yöneltilmesi suretiyle taraf teşkili sağlandıktan sonra, mahallinde yeniden keşif yapılarak, ... mühendisi ile jeodezi ve fotogrametri mühendisinden oluşacak uzman bilirkişi heyeti aracılığı ile hava fotoğrafı incelemesi yapılması ve sonucuna göre karar verilmesi" gereğine değinilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 6.141,77 metrekare yüzölçümündeki bölümün davacı ... adına tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, dava konusu taşınmaz bölümü üzerinde, davacı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu gerekçesi ile yazılı şekilde hüküm kurulmuştur. Ne var ki, karar tarihinden önce yürürlüğe giren 6360 sayılı Yasa"nın 1. maddesi uyarınca büyükşehir belediyesi sınırlarının tüm ilin idari sınırları olacak şekilde genişletilmiş olması nedeniyle davanın ..."na da yöneltilerek husumetin yaygınlaştırılması gerekirken, yargılama sırasında mahkemece ..."na re"sen dava dilekçesi ve duruşma gününün tebliğ edilmesi ile yetinilerek yöntemince taraf teşkili sağlanmaksızın karar verilmiştir. Öte yandan davanın esası bakımından yapılan inceleme ve araştırma da yetersizdir. Çekişmeli taşınmaz bölümünün, kadastro sırasında dere yatağı vasfıyla tespit harici bırakıldığı anlaşılmaktadır. Böyle bir taşınmazın iktisap edilebilmesi için 3402 sayılı Yasa"nın 14. ve 17. maddeleri uyarınca emek ve para harcanmak suretiyle imar-ihya işlemlerinin tamamlanıp tarıma elverişli hale getirilmesi ve bu işlemlerin tamamlanmasından sonra kazanmayı sağlayacak zilyetlik süresinin geçmesi zorunludur. Bu nedenle; söz konusu imar-ihya işlemlerinin tamamlanıp tamamlanmadığının ve tamamlandığı tarihten itibaren kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği süresinin geçip geçmediğinin belirlenmesi gerekmektedir. Mahkemece harita mühendisinin yalnızca dava konusu taşınmazın dere yatağında kalmadığını bildiren ancak taşınmazın niteliği yönünden değerlendirme yapmadığı raporuyla yetinilmiş, dava konusu taşınmazın öncesinin dere yatağı olup olmadığı ve aktif dere yatağında kalıp kalmadığı hususunda jeoloji mühendisinden alınan rapor da yetersiz olup, hükme esas almaya elverişli bulunmamaktadır.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle davacıya, davasını ...’na da yöneltmesi için süre ve imkan tanınmalı, taraf teşkili bu şekilde tamamlandıktan sonra, çekişmeli taşınmaz bölümünün uygulama ve nazım imar planı kapsamında kalıp kalmadığı, kalmakta ise hangi tarihte imar planı kapsamına alındığı ve imar planının hangi tarihte onaylandığı ilgili ilçe ve büyükşehir belediye başkanlıklarından sorularak çekişmeli taşınmazın bulunduğu bölüme ilişkin onaylı imar planı örneği dosyaya getirtilmeli, çekişmeli taşınmaza ait eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi/mevkiyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafları olduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre dava tarihinden veya çekişmeli taşınmaz imar planı kapsamında kalıyor ise imar planına alındığı tarihten 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı taktirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı Harita Genel Müdürlüğü"nden tarihleri açıkça yazılmak suretiyle istenilerek dosyaya konulmalı; dava konusu taşınmaza komşu taşınmazların tutanak örnekleri ve oluşumlarından itibaren dayanakları olan kayıtlar getirtilip, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile 1 jeodezi ve fotogrametri mühendisi, 1 fen elemanı, 3 ... mühendisi ve 2 jeoloji mühendisinden oluşan bilirkişi heyetinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşifte, dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığı ve imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı, taşınmaz üzerindeki zilyetliğin hangi tasarruflarla, kim tarafından ve ne şekilde sürdürüldüğü, taşınmazın sınırlarında geçmişten bugüne kadar herhangi bir değişiklik olup olmadığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, yerel bilirkişi ve tanık beyanları komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli, beyanlar arasında çelişki oluştuğu takdirde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişkinin giderilmesine çalışılmalı; ... mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmazın eğimini, niteliğini, toprak yapısını, bitki örtüsünü, imar-ihyanın hangi tarihte başlayıp tamamlandığını, üzerinde ekonomik amaca uygun zilyetliğin hangi tarihten beri ve hangi tasarruflarla sürdürüldüğünü ve çekişmeli taşınmazın kullanım durumunu kesin olarak belirleyen, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, komşu taşınmazlarla mukayeseli değerlendirmeyi içeren, ayrıntılı ve gerekçeli rapor aldırılmalı, çekişmeli taşınmaz ve çevresinin yakın plan panoramik fotoğrafları çektirilip fotoğraflar üzerinde çekişmeli taşınmazın sınırları işaretlettirilmeli; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak, çekişme konusu taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğini, evveliyatının dere yatağı olup olmadığını, dere yatağı ise ne zaman tarla olarak kullanılmaya başlanıldığını, sınırlarını ve taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini açıklayan rapor düzenlettirilmeli, sunulan raporda çekişmeli taşınmazın memleket haritası ve uydu fotoğrafları üzerindeki konumunun gösterilmesi istenmeli; jeolog bilirkişi kurulundan, gözlem çukurları açılmak suretiyle zemin incelemesi yapılmak suretiyle, taşınmazın öncesinin dere yatağı olup olmadığı ya da dereden kazanılıp kazanılmadığı ve halen aktif ırmak yatağında kalıp kalmadığı hususlarında, kot farkını da gösterir ve önceki raporu irdeler ve çelişkileri giderir mahiyette rapor alınmalı; fen bilirkişisinden ise, keşfi takibe ve denetlemeye imkan verir kroki ve ayrıntılı rapor alınmalı; dinlenen mahalli bilirkişi ve tanık beyanları, teknik raporlar ile denetlenmeli; yapılan araştırma ve inceleme neticesinde dava konusu taşınmazın iktisap edilebilmesi için emek ve masraf edilerek tarıma elverişli hale getirildikten sonra dava tarihine veya çekişmeli taşınmaz imar planı kapsamında kalmakta ise imar planının onaylandığı tarihe kadar davacı taraf yararına 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. ve 17. maddelerindeki imar-ihya ve zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği duraksamasız şekilde saptanmalı ve bundan sonra toplanmış ve toplanacak tüm deliller değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek, eksik araştırma ve incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz eden davalı ..."na iadesine, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26.03.2021 gününde oybirliği ile karar verildi.