20. Hukuk Dairesi 2018/1598 E. , 2018/4907 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tapu iptali tescil ve tazminat davasından dolayı yerel mahkemece verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairenin 18.12.2017 gün 2016/4926 E- 2017/10653 K. sayılı ilâmıyla bozulmasına karar verilmiş, süresi içinde karşı davacılar ve davalı ... vekilleri tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içindeki tüm belgeler incelenip gereği düşünüldü:
KARAR
Davacı ... ....11.2013 tarihli dilekçe ile; ... ilçesi ... mahallesi 4167 ada ... parsel (eski 966 parsel) sayılı taşınmazın dava dilekçesine ekli krokide (A) harfi ile gösterilen 159,55 m² yüzölçümlü bölümün ... sınırları içerisinde kaldığını belirterek anılan kesimin tapu kaydının iptali ve ... niteliği ile ... adına tapuya tescili, davalıların elatmalarının önlenmesi istemiyle dava açmıştır.
Davalılar ... ve ... vekili cevap dilekçesinde ve Hazineyi taraf göstererek açtıkları karşı dava dilekçesinde; davaya konu taşınmazın müvekkilleri adlarına paylı mülkiyet üzere kayıtlı olduğunu, taşınmazın .../1000 ölçekli imar planı içinde olup ... niteliğini taşınmadığını, sözkonusu taşınmazın ... tahdidi içerisinde yer alsa dahi davalıların taşınmazı tapu kaydı ile mülk edildiklerinden Anayasa ile koruma altına alınan mülkiyet haklarına elkonulmasının hukuka aykırı olduğunu, tapu kaydına dayanarak taşınmaz devralan davalıların tapularının iptali halinde iptal edilen kısmın değeri olarak şimdilik ...000,00.-TL maddi tazminatın karşı davalı Hazineden faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini istemiştir. Daha sonra ....06.2015 tarihli ıslah dilekçesiyle toplam 39.887,50 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte Hazineden tahsilini istemiştir.
Mahkemece; her iki davanın kabulü ile ... ili, ... ilçesi, ... mahallesi 4167 ada ... parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişi ... ve ... mühendisi .. ... .../05/2015 tarihli rapor ve krokisinde sarı renk ve (A) harfi ile gösterilen 159,55 m2 yüzölçümlü kesiminin ... niteliği ile ... adına tapuya tesciline, 39.887,50.-TL"nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte karşı davalı Hazineden alınarak karşı davacılara verilmesine karar verilmiş, hükmün davalı ... vekili tarafından karşı dava yönünden temyiz edilmesi üzerine Dairenin 18.12.2017 gün 2016/4926 E-2017/10653 K. sayılı ilamıyla diğer konular incelenmeksizin harç bozması yapılmıştır.
Bozma kararında özetle "Islah harcı alınmadan ve dava açılırken eksik yatırılan nispi harç tamamlatılmadan yargılamaya devamla işin esası hakkında hüküm kurulduğu, bu sebeple mahkemece; yürürlükteki harçlar tarifesi uyarınca ıslah edilen dava değeri üzerinden ıslah harcını ve ilk dava dilekçesinde gösterilen değer üzerinden eksik yatırılan nispi harcı ödemesi konusunda davacılara usulünce süre verilip harçlar tamamlanırsa ıslah edilen miktar ve dava dilekçesindeki değer üzerinden, hüküm kurulması gerektiği" belirtilmiştir. Karşı davacılar vekili ve davalı ... vekili tarafından karar düzeltme istenilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; 1962 yılında yapılan genel arazi kadastrosu sırasında ... ilçesi ... mahallesi 962 parsel sayılı ....040m2 yüzölçümündeki taşınmazın 340 yazım numaralı vergi kaydı uygulanarak tarla niteliği ile... ve ortakları adlarına tespit ve tescil edildiği, 09.07.1999 tarihinde yapılan yenileme kadastrosu sırasında ....823,... m2 yüzölçümlü olarak 4167 ada ... parsel numarasını aldığı, daha sonra 18.12.1999 tarihinde intikal yoluyla ... ve ..."ya geçtiği, ... tarafından tapu iptali tescil istekli eldeki davanın açılması üzerine davacılarında karşı dava yoluyla tazminat isteminde bulundukları, daha sonra ıslah yoluyla talep sonucunu artırdıkları, karşı dava dilekçesinde belirtilen dava değeri üzerinden nispi peşin harcı 04.03.2014 tarihinde, ıslahla artırılan miktar üzerinden ıslah nispi peşin harcını ....06.2015 tarihinde ödedikleri, mahkemece de hükmün ...b rakamlı bendinde anılan harçların karşı davacılara iadesine yönünde karar verildiği halde maddi yanılgı ile harç yönünden bozma yapıldığı anlaşılmaktadır.
Dairenin harç bozması maddi yanılgıya dayalı olup, usuli kazanılmış hakkın istisnasını oluşturur. Bu sebeple maddi yanılgıya dayalı bozma kararı kaldırılarak işin esasının incelenmesine geçilmiştir.
4721 sayılı Türk Medenî Kanununun 1007. maddesi gereğince, tapu sicilinin yanlış tutulması nedeniyle zarara uğrayan kişinin bütün zararlarından Devlet sorumludur. Tapu kaydının iptali nedeniyle, tapu sahibinin oluşan gerçek zararı neyse, tazminatın miktarı da o kadar olmalıdır.
Gerçek zarar; tapu kaydının iptali nedeniyle, tapu malikinin malvarlığında meydana gelen azalmadır. Tazminat miktarı, zarar verici eylem gerçekleşmemiş olsaydı, zarar görenin mal varlığı ne durumda olacak idiyse, aynı durumun tesis edilebileceği miktarda olmalıdır (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 05.03.2003 gün ve 2003/19-152 E. - 2003/125 K.; ....09.2010 gün ve 2010/14-386 E. - 2010/427 K.; 15.12.2010 gün ve 2010/13-618 E. - 2010/668 K. sayılı kararı).
Somut olaya gelince ormanlar özel mülkiyete konu olamayacak ise de, genel arazi kadastrosu sırasında taşınmaz hakkında kadastro tespit tutanağı düzenlenerek tapu kütüğünün gerçek kişi adına oluşturulduğu, daha sonra intikal yoluyla davacılara geçtiği, bu şekilde tapu sicilinin hatalı olarak tutulduğundan, TMK"nın 1007. maddesi kapsamında Devletin kusursuz sorumluluğunun bulunduğu ve davacıların gerçek zararlarının karşılanması gerektiği kuşkusuzdur.
Nevar ki, hükme dayanak yapılan bilirkişiler tarafından düzenlenen raporda; tazminat istemine konu taşınmaz hakkında açıklama yapılmadan soyut olarak dava tarihi itibariyle m2 birim fiyatı 250 TL’den tazminat belirlenmiştir.
Her ne kadar mahkemece, davaya konu taşınmazın bir başka bölümünün ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 05.06.2014 tarih 2013/126 E- 2014/298 K. sayılı kamulaştırmasız el atma davasına konu olduğu, m2 birim fiyatının 255,00 TL. olarak belirlendiği, eldeki davada ise bilirkişi raporunda m2 birim fiyatı 250,00 TL’den tazminatın hesaplandığı, kamulaştırma bedeline uygun bulunmakla hükme esas alındığı gerekçesiyle karşı davanın kabulüne karar verilmiş ise de Uyap ortamında yapılan incelemeyle karşı davacılar tarafından çekişmeli taşınmazın bir bölümüne ... Belediye Başkanlığı tarafından kamulaştırmasız el atıldığı belirtilerek tazminat istemiyle belediye aleyhine dava açıldığı, ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/85 E-2012/... K. sayılı ilamla emsal incelemesi yoluyla m2 birim fiyatı
210 TL"den tazminata hükmedildiği, tarafların temyizi üzerine 5. Hukuk Dairesinin 2012/18896 E-2012/27709 K. sayılı ilamıyla emsal incelemesi ve araştırmasının yetersiz olduğu belirtilerek bozma yapıldığı, mahkemece bozmaya uyularak yeniden bilirkişi incelemesi yaptırıldığı, emsal karşılaştırması yöntemiyle m2"si 255TL"den toplam 59.866,35 TL bedel karşılığında dava konusu taşınmazın 14.13 m2"lik kısmının iptali ile ... Belediyesi adına tapuya tesciline, 220.64 m2"lik kısmının tapusunun iptali ile yol olarak terkinine karar verildiği, davalı belediye tarafından temyiz edildiği, .... Hukuk Dairesinin 03.11.2014 gün 2014/17722 E-2014/15443 K. sayılı kararıyla temyiz dilekçesinin süreden reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda temyiz incelemesinden geçmeyen kamulaştırmasız el atma davasında hükme dayanak yapılan bilirkişi raporundaki tespitlere de değer verilemez.
Hal böyle olunca davaya konu taşınmazın değerinin yönetimine uygun şekilde tespit edildiği söylenemez.
Bu nedenle, mahkemece arsa niteliğinde bulunan dava konusu taşınmaza yönelik olarak, emsal satışların değerlendirme tarihindeki karşılıklarının fiyat artış endekslerinin uygulanması suretiyle tespiti, bundan sonra emsal ile dava konusu taşınmazın eksik ve üstün yönlerinin neler olduğu ve oranları açıklanmak, taşınmazdan ... payının düşülmesinin gerekip gerekmediği belirtilmek, taşınmaz üzerinde var ise muhdesatın bayındırlık resmi birim fiyatları esas alınarak yıpranma payı düşülmek suretiyle gerçek zararın belirlenmesi gerektiğinden, taraflara, dava konusu taşınmaz ile aynı bölgeden bulunamaması halinde yakın bölgelerden ve değerlendirme tarihinden önce ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer nitelikli ve yüzölçümlü satışları bildirmeleri için olanak tanınması, gerekli görülürse re"sen emsal getirtme yoluna gidilmesi ve bu emsallere göre değer biçilmesi için konunun uzmanı bilirkişilerden oluşturulacak bilirkişi kurulu vasıtasıyla keşif yapılarak, denetlemeye olanak veren bilimsel verileri içeren rapor alınması,emsal alınan taşınmazlara ilişkin resmi satış akit tablolarının tapu sicil müdürlüğünden getirtilmesi, emsal taşınmazlar ile çekişmeli taşınmaza ait ... ... Komisyonu tarafından belirlenen emlak vergisine esas olan m² değerleri, ilgili Belediye Başkanlığı Emlak Vergi Dairesinden istenmesi, tazminat istemine konu taşınmaz ile emsal alınan taşınmaz/taşınmazların satış tarihleri ve değerlendirme tarihi itibariyle imar düzenlemesi sonucu oluşmuş imar parselleri olup olmadıkları, imar parseli iseler düzenleme ortaklık payının düşülüp düşülmediğinin, düşülmüş ise oranının belediye başkanlığı imar ve tapu müdürlüklerinden sorulması, dava konusu taşınmazın, emsal taşınmazlara göre üstünlük oranı yönünden bilirkişi kurulu raporunun denetlenmesi, karşı dava tarihi itibariyle davacıların gerçek zararlarının belirlenmesi, oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacılar vekili ve davalı ... vekilinin karar düzeltme isteklerinin kabulü ile Dairenin 18.12.2017 gün 2016/4926 E- 2017/10653 K. sayılı bozma kararının kaldırılarak hükmün değişik gerekçe ile BOZULMASINA, karar düzeltme harcının istek halinde iadesine .../06/2018 günü oybirliğiyle karar verildi.