MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


TÜRK MİLLETİ ADINA

Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum ile ... vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.

KARAR

Dava, davacının 10/01/1991-25/03/2008 tarihleri arasında geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemenin davanın kısmen kabulüne ilişkin 30/01/2015 taihli hükmü davalı Kurum ve dahili davalı ..."ın temyizi üzerine Dairemizin 02/02/2016 tarih 2015/5425 Esas 2016/920 Karar sayılı ilamı ile davacının çalıştığını iddia ettiği adreste davalı ... adına kayıtlı işyeri bulunup bulunmadığı davalı Kurumdan sorularak varsa ihtilaf konusu dönem bordrolarını istemek ve bordro tanıklarını dinlemek, gerekirse komşu işyeri hususunda araştırmayı genişletmek ve Kurum, vergi idaresi, belediye ve emniyet müdürlüğü gibi kamu kurumları aracılığıyla tespit edilecek komşu işyerlerinin işverenleri veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlarının beyanlarına başvurmak, tanık beyanları arasında oluşan çelişkileri gidermek, gerçek çalışma olgusu ve çalışma süresi ve çalışmanın kısmi süreli olup olmadığı hususu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde kanıtladıktan sonra sonucuna göre karar vermek gerektiğinden bahisle bozulmuş, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda Mahkemece davacının davalı ... ve SGK"ya karşı açtığı davanın kısmen kabulü ile, Davacının davalı ..."a ait iş yerinde 27/07/1995 - 25/03/2008 tarihleri arasında hizmet akdi ve dönem asgari ücretleri ile çalıştığının tespitine, 27/07/1995 tarihi öncesi çalışma iddiası bakımından davanın reddine, diğer davalılara karşı açılan davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliğinin kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olusu her türlü delille ispat kazanabilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Somut olayda, davacının çalıştığını söylediği adreste 1002506 sicil numaralı mahrukatçı odun kömür satışı işyerinin ... adına kayıtlı olduğu, işyerinin 15/11/1996 tarihinde kanun kapsamına alındığı, ..."ın katı yakıtlar ve bunlarla ilgili ürünlerin toptan ticareti, bina projelerinin geliştirilmesi, reasürans faaliyetleri alanında 14/05/1992 tarihinden itibaren vergi kaydının olduğu anlaşılmakla davacının davalı işyerinde mevsimlik olarak çalıştığı tanık beyanlarından anlaşılmasına rağmen uyuşmazlık konusu dönem boyunca her yıl kesintisiz çalıştığının kabulü ile sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Yapılacak iş, ilgili meslek odasından Edirne"de hangi mevsimde yoğunluklu olarak kömür satıldığını belirlemek, gerektiğinde keşif yapılarak işyerinin kapsam ve kapasitesini araştırmak, ilgili vergi dairesinden işverenin vergi ödemelerine göre işinin yoğunlaştığı tarihleri gerektiğinde işyeri kayıt ve belgelerinin de incelenmesi suretiyle belirlemek, yine gerektiğinde Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle söz konusu işyerine komşu işyerlerini tespit edip bu işyerlerinin uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı çalışanları, yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek mevsimlik çalışma süreleri belirlenerek davacının mevsimlik çalıştığı sürelere ilişkin sonuca göre karar vermektir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum ve dahili davalı ... vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden davalı ..."a iadesine,
18/02/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.