Yüksek Adalet Bakanlığı’nın, 15.11.2016 tarihli yazısı ile uyuşturucu madde ticareti yapmak suçundan sanık ..."nın mahkûmiyetine dair Isparta Ağır Ceza Mahkemesi"nin 06/03/2007 tarih ve 2007/31 esas, 2007/68 sayılı kararıyla ilgili olarak memnu hakların iadesi talebinin, hükümlü hakkında cezanın infaz edilmiş olduğundan talebin konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına ilişkin Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 28/12/2015 tarihli ve 2015/1481 değişik iş sayılı kararına yönelik itirazın reddine dair Isparta 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 28/01/2016 tarihli ve 2016/93 değişik iş sayılı kararın kanun yararına bozulmasının istenmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nca 29.11.2016 tarihli ihbar yazısı ekinde dosyanın Dairemize gönderildiği anlaşıldı.
Dosya incelendi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
A) Konuyla İlgili Bilgiler:
1- Isparta Ağır Ceza Mahkemesi"nce 06/03/2007 tarihinde 2007/31 esas, 2007/68 karar sayı ile sanık ... Nalçaçı"nın, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu"nun 188/3, 62 ve 53. maddeleri gereğince 4 yıl 2 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği,
2- Kararının Yargıtay 10. Ceza Dairesi"nin 02/11/2007 tarih 2007/11809 esas, 2007/12530 sayılı ilâmı ile onanarak kesinleşmesi sonrasında 27/02/2011 tarihinde yerine getirildiği,
3- Hükümlü ..."nın 25/12/2015 havale tarihli dilekçe ile cezanın infazının tamamlanmış bulunduğundan bahisle memnu hakların iadesi talebi ile başvuruda bulunduğu,
4- Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesi"nce 28/12/2015 tarih ve 2015/1481 değişik iş sayılı sayılı karar ile TCK 53/2 maddesi gereğince hakları hapis cezasının infazı tamamlanıncaya kadar kullanamayacağı ve hapis cezası 27/02/2011 tarihinde yerine getirildiğinden konusuz kalan talep hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği,
5- Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesi"nin 28/12/2015 tarih ve 2015/1481 değişik iş sayılı kararına itiraz edilmesi üzerine Isparta 2. Ağır Ceza Mahkemesi"nin 28/01/2016 tarih ve 2016/93 değişik iş sayılı kararı ile itirazın kesin olarak reddedildiği,
Anlaşılmıştır.
B) Kanun Yararına Bozma Talebi:
Kanun yararına bozma talebi ve ihbar yazısında, «Dosya kapsamına göre, yasaklanmış hakların geri verilmesi kurumunun amacının yitirilen hak ve ehliyetlerin, koşullarının gerçekleşmesi halinde iyi halli hükümlüye yargı yolu ile geri verilmesini sağlamak olduğu, bu yasaklılık ister Türk Ceza Kanunu"ndan, isterse özel bir kanundan kaynaklansın, "kamu hizmetlerinden yasaklanma", "memuriyetten mahrumiyet", "seçme ve seçilme hakkından yoksun kılınma", "yasal kısıtlılık altında bulundurulma" gibi gerek bir mahkûmiyetin doğal sonucu gerekse ceza şeklinde hükmedilen her nevi ehliyetsizliklerin yasak hakların geri verilmesi yoluyla bertaraf edilmesine hukukumuzda bir engel bulunmadığı, 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu"na 06/12/2006 tarihli ve 5560 sayılı Kanun"un 38. maddesi ile eklenen 13/A maddesinin 1. fıkrasında yer alan;
"5237 sayılı Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunların belli bir suçtan dolayı veya belli bir cezaya mahkûmiyete bağladığı hak yoksunluklarının giderilebilmesi için, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilir. Bunun için; Türk Ceza Kanunu"nun 53 üncü maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları saklı kalmak kaydıyla,
a) Mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmiş olması,
b) Kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması gerekir."
Şeklindeki düzenleme gereğince hükümlülük kararında açıkça hükmedilmese bile mahkûmiyetin doğal neticesi olarak yasaklanan hakların yukarıda bahsedilen maddenin birinci fıkrasındaki koşulların bulunduğuna mahkemece kanaat getirilmesi halinde iadesine karar verilebileceği cihetle, somut olayda adı geçen hükümlünün uyuşturucu madde ticareti yapmak suçundan almış olduğu mahkûmiyete ilişkin kaydın 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu"nun 14 ve geçici 2. maddeleri gereğince arşive alınmış olduğu ve aynı Kanun"un 6290 sayılı Kanun ile değişik 12. maddesi gereğince arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren yasaklanmış hakların geri verildiği tarihe göre arşivden silinme süresi hesaplanacağı, ancak mahkemesince hükümlü hakkındaki mahkûmiyet kararında yasaklanmış hak konusuz kaldığı gerekçesi ile karar verilmemiş ise de, sanık hakkında adli sicil arşiv kaydının bulunmasının yasaklanmış hak kavramına dahil olduğu, uyuşturucu ticareti yapmak suçundan verilen mahkûmiyetin doğal sonucu olarak yasaklanan haklarının geri verilmesi talebinde bulunan sanığın hukuki durumunun 5352 sayılı Kanun"un 13/A maddesinde belirtilen şartlar ışığında değerlendirilerek karar verilmesi gerektiği, sanığın cezasının infaz edildiği tarih olan 27/02/2011 tarihinden itibaren 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu"nun 13/A-1-a maddesinde yer alan 3 yıllık sürenin geçmiş olduğu ve sanığın daha sonra yeni bir suç işlememiş olduğu cihetle, mahkemesince yapılacak değerlendirmede sanığın hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda kanaate ulaşılması durumunda yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilmesi gerektiği, keza 5352 sayılı Kanun’un 12/1. maddesinde yer alan;
"Arşiv bilgileri;
a) İlgilinin ölümü üzerine,
b) Anayasanın 76 ncı maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren;
1-Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla onbeş yıl geçmesiyle,
2-Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle,
c) Diğer mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren beş yıl geçmesiyle,
tamamen silinir."
Şeklindeki düzenleme uyarınca yasaklanmış hakların iadesine karar verilmesinin arşiv kaydının silinmesi açısından sanık lehine bulunduğu, kaldı ki Yargıtay 11. Ceza Dairesinin 20/11/2013 tarihli ve 2013/11492 esas, 2013/17318 sayılı ilamı ve benzer ilamlarda belirtildiği üzere, hükümlülük kararında açıkça belirtilmese de mahkûmiyetin doğal neticesi olarak yasaklanan hakların geri verilmesi talebinde bulunulabileceği gözetilerek itirazın kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. » denilerek, Isparta 2. Ağır Ceza Mahkemesi"nin 28/01/2016 tarihli kararın bozulması istenmiştir.
C) Konunun Değerlendirilmesi:
Yasaklanmış hakların geri verilmesi, belli bir suç veya cezaya mahkûmiyete bağlı olarak gerek Ceza Kanunu’nda, gerekse diğer kanunlarda öngörülen çeşitli hak yoksunluklarının kaldırılmasını sağlayan hukuki bir düzenleme olup, 765 sayılı TCK’nın 121
ve 124. maddeleri ile 1412 sayılı CMUK’nun 416 ve 420. maddelerinde yer alan "yasaklanmış hakların geri verilmesi" kurumuna, 5237 sayılı TCK"da ve 5271 sayılı CMK"da yer verilmemiş, 19.12.2006 tarihinde yürürlüğe giren ve 5560 sayılı Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun"un 38. maddesiyle 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’na 13/A maddesi eklenmek suretiyle tekrar düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile ceza mahkûmiyetinden doğan müebbet hak yoksunluklarının giderilmesi amaçlanmıştır.
5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’na eklenen 13/A maddesinde, 5237 sayılı TCK dışındaki kanunların belli bir suçtan dolayı veya belli bir cezaya mahkûmiyete bağladığı hak yoksunluklarının giderilebilmesi için, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebileceği, bunun için, Türk Ceza Kanunu"nun 53. maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları saklı kalmak kaydıyla, mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmiş olması gerektiği belirtilmektedir. Yasaklanmış hakların geri verilmesi için cezanın infaz edilmiş olması ve kişinin infazın tamamlanmasından itibaren üç yıllık süre içerisinde yeni bir suç işlememesi ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaatin oluşması gerekecektir.
Bu itibarla, mahkûm olduğu hapis cezasını 27.01.2011 tarihinde infaz eden hükümlünün adli sicil kaydına göre, cezanın infazından itibaren üç yıllık deneme süresi içerisinde herhangi bir suç işlemediği de gözetilerek, hükümlünün cezanın infazından itibaren üç yıllık deneme süresi içerisinde hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşup oluşmadığı yönünde değerlendirme yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiğinin gözetilmeden itirazın reddine karar verilmesi kanuna aykırı olduğundan, kanun yararına bozma talebi yerindedir.
D) Karar :
Kanun yararına bozma talebi yerinde görüldüğünden; Isparta 2. Ağır Ceza Mahkemesi"nin 28.01.2016 tarih 2016/93 değişik iş sayı ile verilen itirazın reddine ilişkin kararın 5271 sayılı CMK"nın 309. maddesinin 3. fıkrası gereğince kanun yararına BOZULMASINA, aynı Kanun"un 309. maddesinin 4. fıkrasının (a) bendi uyarınca gerekli işlemin yapılması için, dosyanın Adalet Bakanlığı"na iletilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"na gönderilmesine, 11.04.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.