BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : . Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞE İADE

İLK DERECE
MAHKEMESİ : . İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, iş sözleşmesinin geçerli neden olmadan işverence feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini, işe başlatılmama halinde ödenmesi gereken tazminat ile boşta geçen süre ücret ve diğer haklarının belirlenmesini istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının iş sözleşmesinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. ve 18. maddeleri uyarınca müvekkili şirketçe alınan işletmesel karar kapsamında geçerli nedenle feshedildiğini ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, toplanan kanıtlara dayanılarak, iş sözleşmesinin geçerli nedenle feshedildiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
İstinaf başvurusu :
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince, davacının iş akdinin feshinin işletmesel karardan kaynaklandığı, davacının iş sözleşmesinin sadece istihdam fazlası olduğu ve pozisyon bulunmadığı şeklindeki soyut kriter ile sözleşmesinin feshinin yerinde olduğuna ilişkin bilirkişi raporunun hatalı olduğu ve keyfilik denetimine de imkan vermediği gerekçesi ile davacının istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi hükmünün kaldırılmasına, davanın kabulü ile feshin geçersizliğine ve davacı işçinin işe iadesine, davacının kıdemi ve fesih sebebine göre işe başlatmama tazminatının altı aylık ücret tutarı olarak ve çalıştırılmadığı süre için en çok dört aylık ücret ve diğer haklarının belirlenmesine karar verilmiştir.
Temyiz başvurusu :
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasında iş sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayanıp dayanmadığı uyuşmazlık konusu olup, normatif dayanak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18 ve devamı maddeleridir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 18.maddesine göre otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
İşletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan sebepler; sürüm ve satış olanaklarının azalması, talep ve sipariş azalması, enerji sıkıntısı, ülkede yaşanan ekonomik kriz, piyasada genel durgunluk, dış pazar kaybı, ham madde sıkıntısı gibi işin sürdürülmesini olanaksız hale getiren işyeri dışından kaynaklanan sebeplerle yeni çalışma yöntemlerinin uygulanması, işyerinin daraltılması, yeni teknolojinin uygulanması, işyerinin bazı bölümlerinin kapatılması ve bazı iş türlerinin kaldırılması gibi işyeri içi sebeplerdir.
İşletmesel kararın amacı ve içeriğini belirlemekte özgür olan işveren, işletmesel kararı uygulamak için aldığı tedbirin feshi gerekli kıldığını, feshin geçerli nedeni olduğunu kanıtlamalıdır. İşletmesel kararın amacı ve içeriğini serbestçe belirleyen işveren, uygulamak için aldığı, geçerli neden teşkil eden ve ayrıca istihdam fazlası doğuran tedbire ilişkin kararı, sürekli ve kalıcı şekilde uygulamalıdır. İşveren işletme, işyeri ve işin gerekleri nedeni ile aldığı fesih kararında, işyerinde istihdam fazlalığı meydana geldiğini ve feshin kaçınılmazlığını kanıtlamak zorundadır. İş sözleşmesinin feshiyle takip edilen amaca uygun daha hafif somut belirli tedbirlerin mevcut olup olmadığının değerlendirilmesi, işverenin tekelinde değildir. Bir bakıma feshin kaçınılmaz olup olmadığı yönünde, işletmesel kararın gerekliliği de denetlenmelidir. Feshin kaçınılmazlığı ekonomik açıdan değil, teknik denetim kapsamında, bu kararın hukuka uygun olup olmadığı ve işçinin çalışma olanağını ortadan kaldırıp kaldırmadığı yönünde, kısaca feshin son çare olması ilkesi çerçevesinde yapılmalıdır.
İş ilişkisinde işletmesel kararla iş sözleşmesini fesheden işveren, Medeni Kanun’un 2. maddesi uyarınca, yönetim yetkisi kapsamındaki bu hakkını kullanırken, keyfi davranmamalı, işletmesel kararı alırken dürüst olmalıdır. Keyfilik denetiminde işverenin keyfi davrandığını işçi iddia ettiğinden, genel ispat kuralı gereği, işçi bu durumu kanıtlamalıdır.
Dosya içeriğine göre, davalı bünyesinde bölge müdürü olarak çalışan davacının iş sözleşmesi; davalı şirket ile dava dışı .. Gıda Paz. Sat. ve Tic. A.Ş."nin birleşmesi sebebi ile yeni oluşan yapının organizasyonel verimlilik açısından değerlendirilmesi ve yeniden yapılandırılması sürecinde bazı kadroların kapatılmasına veya birleştirilmesine karar verildiği, bu kapsamda grup şirketlerin gerçekleştirdiği istihdam planları çerçevesindeki değerlendirme sonucunda davacının söz konusu şirketlerde görevlendirilmesinin mümkün olmadığı ve davacının istihdam fazlası olduğu belirtilerek kıdem ve ihbar tazminatı ödenmek suretiyle 02.03.2016 tarihi itibariyle feshedilmiştir.
Feshe gerekçe yapılan 15.01.2016 tarihli yönetim kurulu kararında; anılan şirketlerin birleşmesi sonrası oluşan yeni yapılanmanın organizasyonel verimlilik açısından değerlendirilmesine karar verildiği, oluşması muhtemel istihdam fazlalığı nedeniyle, norm kadro çalışması sonucunda oluşacak istihdam fazlası personelle ilgili olarak öncelikle; deneme süresi dolmayan veyahut gruba giriş tarihi itibariyle toplam kıdem süresi 6 ayı geçmemiş olanların iş akitlerinin feshine, kendi isteği ile ayrılmak isteyen personelin kıdem ve ihbar tazminatları ödenmek suretiyle iş akitlerinin feshine, fesih talebi olmaması durumunda istihdam fazlası çalışanların da talebiyle grup başkanlığı şirketleri içinde iş imkanlarının araştırılması, mümkün olan kişilerin perakende grubunda uygun kadrolara devredilmesine, uygun pozisyon bulunmaması halinde istihdam fazlası pozisyonlar kapatılacağından verimsiz olanlar, emekli olup işyerinde çalışanlar, sicilinde en çok ceza olanlar, kıdemi en az olanlar sıralaması gözetilerek iş akitlerinin feshine karar verildiği ifade edilmiştir.
Somut olayda Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararına dayanak teşkil eden bilirkişi raporunun hatalı olduğu ve keyfilik denetimine de imkan vermediği gerekçesi ile feshin geçerli nedene dayandığının ispatlanamadığı kabul edilmiş ise de işverenin fesihte keyfi davrandığı iddia edildiğinden genel ispat kuralı gereği, davacının bu durumu kanıtlaması gerektiği hususu ile feshe gerekçe olarak gösterilen işletmesel kararda belirtilen tensikat kuralı gözetilmeksizin eksik inceleme ile davanın kabulü isabetli olmamıştır. Belirtilen bu hususlar kuşkuya yer vermeyecek şekilde açıklığa kavuşturulmalı, gerekirse ek rapor alınarak sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Bu nedenle, Bölge Adliye Mahkemesince eksik inceleme ile yazılı şekilde verilen karar bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgililere iadesine, 08.03.2018 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.