MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Ankara 33. İş Mahkemesi
TÜRK MİLLETİ ADINA


K A R A R

A)DAVACININ TALEBİ:
Dava, davacının davalı Vakfa ait işyerinde 20/09/2012-14/03/2015 tarihleri arasında geçen hizmetinin tespiti istemine ilişkindir.
B) CEVAP :
Davalı Vakıf vekili tarafından sunulan cevap dilekçesi ile davanın hak düşürücü süreye tabi olduğu, davalı vakfın 5653 sayılı kanun ile kurulduğu, faaliyetlerinin tamamına yakınının yurtdışında gerçekleştiğini, davacının ilk olarak tavsiye kararı alınana kadar geçici sekreter olarak 14/03/2013 tarihinde istisna akdi kurularak sekreter olarak çalışmaya başladığı, davacının akdin düzenlenmesinden önce de Fransa"da oturum ve çalışma iznine sahip olduğu, yerel personel olarak istihdam edildiği, Türkiye"de bir çalışması olmadığından yurtiçinde sosyal güvenliğinin sağlanamayacağı, Türkiye Cumhuriyeti ile Fransa Cumhuriyeti arasında imzalanan sosyal güvenlik sözleşmesi gereği davacının Fransız vatandaşları ile aynı şartlarda Fransa sosyal güvenlik mevzuatına tabi olduğu, davacının bu dönemde öğrenci olması nedeni ile 17,5 saatten fazla çalışmasına müsaade edilmediğinden Fransız Sosyal Güvenlik Bürosuna da bildirim yapılamadığı, adına sağlık sigorta bedelinin kültür merkezi bütçesinden ödendiği belirtilerek davanın reddine karar verilmesi talep ve beyan edilmiştir.
Feri müdahil Sosyal Güvenlik Kurum vekili tarafından sunulan cevap dilekçesi ile davanın süresinde açılmadığı, davacının iddialarının yöntemince yapılacak inceleme ve araştırma ile ortaya konulması gerektiği özet olarak belirtilerek davanın reddine karar verilmesi talep ve beyan edilmiştir.
C)İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI :
İlk Derece Mahkemesince; “davanın kabulüne, ” karar verilmiştir.
D) İSTİNAF MAHKEMESİNİN KARARI :
Davalı Vakıf ve feri müdahil Kurum vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesince yapılan inceleme ve denetim neticesi “ İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı,” belirtilerek “davalı ve fer"i müdahil vekillerinin istinaf başvurularının Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine,” şeklinde karar verilmiştir.
E) TEMYİZ BAŞVURUSU:
Davalı Vakıf vekili tarafından sunulan temyiz dilekçesi ile “ davanın süre yönünden reddi gerektiği, davacının yerel personel statüsünde çalıştığı, Türkiye’de işe alınarak yurt dışında çalıştırılmak üzere ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından izin alınmak suretiyle bir çalışma ilişkisinin başlatılması söz konusu olmadığı, davacının istisna akdinin tanziminden önce de Fransa"da öğrenci olarak oturma ve çalışma iznine sahip olduğu, Türkiye’de herhangi bir çalışmasının mevcut olmadığı bu nedenle Türkiye Sosyal Güvenliğinin sağlanması imkanı bulunmadığı, eksik inceleme ve araştırma sonucu hüküm kurulduğu, davanın reddi gerektiği, kararın usul ve yasa hükümlerine aykırı olduğu belirtilerek kurulan hükmün bozulmasına karar verilmesi talep olunmuştur.
Feri Müdahil Kurum vekili tarafından sunulan temyiz dilekçesi ile “ hak düşürücü süre itirazında bulundukları, davacının çalışmalarının kuruma bildirilme görevinin işverene ait olduğu, eksik inceleme ve araştırma yapıldığı, davanın reddi gerektiği, davada fer’i müdahil olarak yer aldıkları, kurum aleyhine vekalet ücretine hükmedilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu” belirtilerek eksik inceleme ve araştırma neticesi kurulan hükmün bozulmasına karar verilmesi talep olunmuştur.
F ) DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının 30/04/2008 tarihinde dava dışı işyerinde 1(bir) günlük hizmetinin bulunduğu, başkaca adına yapılmış herhangi bir hizmet bildiriminin olmadığı, davacının ilk kez “20/09/2012 tarihinden itibaren ücret karşılığı Kültür Merkezi"nde görevlendirilmesinin uygun bulunduğu” hususunun Paris Yunus Emre Türk Kültür Merkezi"ne ait 17/09/2012 tarihli olur kararında belirtildiği, diğer resmi belge ve kayıtlardan da bu çalışmasının devamlılık arz ettiğinin görülebildiği, davacı ve davalı Vakıf yönetimi arasında yapılan 14/03/2013 tarihli istisna sözleşmesinin 14/03/2015 tarihi itibariyle feshedildiği, Fransız Sigorta Makamına ait yazı cevaplarından davacı ile ilgili eksik bilgilerin tamamlanması halinde evrak gereğinin yerine getirileceğinin bildirildiği, alınan bilirkişi raporunun dosyaya sunulduğu anlaşılmaktadır.
20/01/1972 tarihinde imzalanarak 01/08/1973 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Türkiye Cumhuriyeti İle Fransa Cumhuriyeti Arasında Sosyal Güvenlik Konusunda Düzenlenen Sözleşme’nin 1. maddesinin 1. fıkrasına göre; Türkiye’de daimi veya mevsimlik bir faaliyet icra eden Fransız vatandaşı işçiler ve benzerleri, aşağıda 4. maddede sayılan ve Türkiye’de uygulanan sosyal güvenlik mevzuatına Türk vatandaşları ile aynı şartlarla tabidirler ve kendileri ile, Türkiye’de ikamet eden hak sahipleri bu mevzuatla sağlanan haklardan Türk vatandaşları ile aynı şartlarla yararlanırlar. Anılan Sözleşmenin 2/3.fıkrası ile “1. Madde hükümleri, Türk Sosyal Güvenlik rejimine tabi Fransız işçilerinin ve Fransız Sosyal Güvenlik rejimine tabi Türk işçilerinin vatandaşı oldukları memleket mevzuatında öngörülen isteğe bağlı sigortaya prim ödemelerine veya prim ödemeğe devam etmelerine engel değildir.” hükmüne yer verilirken Sözleşmenin 5. maddesi ile “Aşağıdaki kimseler bu Sözleşmenin uygulama alanına girmez; (1) Ücret karşılığı bir iş yapan işçilerle, benzerleri dışındaki çalışan kimseler; (2) Sivil ve askeri memurlar ve benzerleri; (3) Elçilik veya Konsolosluk meslek memurları ile Kançılarya memurları; (4) Bir teknik yardım anlaşmasına dayanarak, bir Devlet tarafından diğer Devlet emrine verilen memurlar; bunlar iki memleket arasında mün’akit işbirliği anlaşmalarında sosyal güvenlikle ilgili olarak öngörülmüş veya öngörülecek hükümlere tabidirler.” hükümleri düzenlenmiştir.
Sözleşmenin 6. maddesi ile ise “Aşağıdaki hususlar bu Sözleşmenin 1. maddesi hükümlerine istisna teşkil eder. (1) (a) işverenleri tarafından, belli bir işin icrası maksadıyla, izin süreleri de dahil olmak üzere üç seneyi aşmamak üzere diğer ülkeye gönderilen işçiler, doğrudan doğruya; (b) işverenleri tarafından, belli bir işin icrası maksadıyla geçici olarak
diğer ülkeye gönderilen ve çalışma süresi, önceden tahmin edilmiş olsun veya olmasın üç seneyi aşan işçiler, iki memleketin yetkili idari makamları veya bunların vekilleri arasında önceden ve müştereken mutabık kalınmak şartıyla, Çalıştıkları memleketin değil, kendi memleketlerinin sosyal güvenlik rejimine tabidirler. (2) 5 inci maddenin 2 nci fıkrasında sözü edilen kimseler dışında, Akit Devletlerden birinin idare hizmetlerinde çalışan ve diğer Devlet ülkesinde vazifelendirilen ücretli personel, kendilerini görevlendiren Devletin mevzuatına tabi olmaya devam ederler. (3) Elçilik ve Konsolosluklarda çalışanlardan 5 inci maddenin 3üncü fıkrasında ön görülenlerin dışındaki ücretli personel ile bu temsilciliklerdeki memurların şahsi hizmetinde çalışan işçiler, Elçilik veya Konsoloslukça temsil edilen Devletin mevzuatını tercih etme hakkına sahiptirler. Bu tercih hakkı, idari Anlaşmada tespit edilen şartlar ve süre içinde ve yalnız bir defa kullanılabilir. (4) Akit Taraflardan birinin ülkesindeki kamu veya özel nakliyat teşebbüslerinin işçisi olup, ister daimi, ister geçici, ister gezici personel olarak diğer Akit Taraf ülkesinde çalıştırılan kimseler, teşebbüs merkezinin bulunduğu memleket mevzuatına tabidir. Bununla beraber, teşebbüsün diğer Devlet ülkesinde bir şube veya daimi temsilciliğin çalıştırdığı işçilerin bu müesseselerin bulunduğu yerdeki mevzuata hangi şartlarla tabi olacakları idari anlaşma ile tayin edilir” şeklindeki düzenleme yer almaktadır.
Somut olayda, davacının Fransa"da ikametinin hangi tarihten itibaren başladığı, Fransa"da herhangi bir sigortalılığının bulunup bulunmadığı hususlarının her türlü şüpheden uzak bir biçimde ortaya konulması gerekir iken Mahkemece eksik inceleme ve araştırma neticesi kurulan hüküm hatalı olmuştur.
Yapılacak iş, davanın kamu düzenine ilişkin ve kendiliğinden araştırma ilkesine tabi olduğunu gözeterek davacının Fransa"da ikametgah bilgileri ile sigortalılık süresini gösteren hizmet cetvelini ve onaylı örneğini davacıdan ve Kurumdan istemek, gerek görülürse Kurumu aracı kılmak suretiyle Fransa Sigorta Kurumu"ndan istemek, gelen kayıt ve belgeleri Türkiye Cumhuriyeti İle Fransa Cumhuriyeti Arasında Sosyal Güvenlik Konusunda Düzenlenen Sözleşme hükümleri çerçevesinde değerlendirmek suretiyle sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir.
İlk derece Mahkemesince, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucunda yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Bu kapsamda, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesinin kararının, yukarıda yazılı nedenlerden dolayı kaldırılmasına, ilk derece Mahkemesi kararının davalı Vakıf ve feri müdahil Kurum yönünden bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
G) SONUÇ:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddeleri uyarınca KALDIRILMASINA, ilk derece Mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, 20/02/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.