21. Hukuk Dairesi 2016/5074 E. , 2017/7122 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde geçen Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan ..... vekili tarafından duruşmalı, davalılardan Kurum vekili tarafından duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu ve temyiz konusu hükme ilişkin dava, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369. maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hallerden hiçbirine uymadığından Yargıtay incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava; davacının 28.07.2010 – 01.03.2012 tarihleri arasında davalı işyerinde geçen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece; davacının davalı ... San. Ltd Şti."nde 01.04.2000 – 20.07.2010 tarihleri arasında 2.817 gün süre ile çalıştığının ve bu çalışmasının diğer davalı Kurum"a bildirilmediğinin tespitine, davacının davalı....i."nde 28.07.2010 – 01.03.2012 tarihleri arasında 424 gün süre ile çalıştığı ve bu çalışmalarının 289 çalışma gün sayısının diğer davalı Kurum"a bildirilmediğinin tespitine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davalı işyerinde hamal olarak çalıştığını beyan eden davacı adına davalı şirketler tarafından düzenlenen işe giriş bildirgesi ve davalı Kurum"a bildirilen çalışma bulunmadığı, mahkemece dönem bordrolarının dosya arasına alındığı, ancak bordro tanıklarının dinlenilmediği, davacı tanığı olarak dinlenilen tanığın da davalı şirketlere karşı aynı şekilde hizmet tespiti davası açtığı, 15.12.2014 tarihli vergi yoklama fişinden;.....nin tuğla fabrikasını ......"ye kiraya verdiğinin, ancak İnci Toprak şirketi tarafından 26.12.2013 tarihinde tek taraflı olarak sözleşmenin feshedildiğinin, Öz İncim şirketinin fabrikada adresinde bulunamadığının anlaşıldığı, kira sözleşmesinin 30.06.2010 tarihinde yapıldığı, davalı ... şirketinin vekili tarafından temyiz dilekçesi ile davalı Öz İncim şirketinin tasfiyesinin iptal edildiğinin bildirildiği anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliğinin kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Somut olayda ise yeterli araştırma ve inceleme yapılmadan sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş; tanık beyanlarının çelişkili olduğu anlaşıldığından öncelikle davacıya davalı şirketler nezdinde geçen çalışmasını açıklattırmak, davalı şirketlere ait işyerlerinde yük taşıma, indir-bindir işlerinin davalı işyerlerinde sürekli çalışan ve işyerine bağlı hamallarla mı yoksa piyasa hamallarıyla mı yapıldığı hususunu; ayrıca hergün hamala ihtiyaç olup olmadığı ve davacıya her gün iş verilip verilmediği, çalışmanın tam zamanlı olup olmadığı, ücretin kim tarafından ödendiği ve ödenen ücret miktarı ile ücretin nasıl ödendiği (günlük, haftalık, aylık) hususlarını açıklığa kavuşturmak, davalı şirketlere ait tüm dönem bordrolarını getirterek re"sen seçilecek bordro tanıklarını dinlemek, ayrıca her ne kadar daha önce zabıta tarafından komşu işyeri tanığı tespit edilemediği bildirilmiş ise de söz konusu tutanak yeterli bulunmadığından, yeniden zabıta marifeti ve davalı Kurum"dan sorarak, talep edilen dönemdeki komşu işyeri sahipleri ile bu işyerlerindeki çalışmaları kayıtlara geçmiş kişileri tespit ederek dinlemek, bordro tanıklarından ve komşu işyeri tanıklarından davacının yaptığı hamallık işinin kapsam ve mahiyetini sormak, davacıdan da; ücretinin ne şekilde ödendiğini sorarak, davacı beyanı gereğince araştırmayı genişletmek, davalı işyerinden talep edilen döneme ilişkin puantaj kayıtları, ücret bordroları, hasta sevk kağıtları, davacının isim ve imzasını taşıyan fatura ve benzeri her türlü belgenin gönderilmesini istemek, ilgili meslek/ticaret odasından davalı işyerlerine ait kapasite raporlarını istemek, gerektiğinde alanında uzman meslek mensubu, mali müşavir ve hukukçu bilirkişiler marifeti ile keşif yaparak; işyeri mekan ve büyüklüğü, fiziki şartları, ciro, elektrik, su tüketimi ve her türlü veri gözetilerek davalı şirketlerde hamal olarak çalışması gereken sigortalı sayısını belirlemek, söz konusu belirleme yapılırken; talep edilen dönemdeki bordrolarda çalıştığı bildirilen sigortalı sayısı ile de karşılaştırma yapmak, davalı Kurum"dan talep edilen dönemde davalı şirketlere ait işyerlerinde yapılan denetimlere ilişkin tüm belgeleri isteyerek Kurum denetim tutanaklarında davacının kayıtlarda yer almayan çalışmasının nedeni araştırmak ve böylece toplanan deliller değerlendirilmek sureti ile varılacak sonuca göre hüküm kurmaktan ibarettir. Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılardan İnci Toprak Sanayi Ltd. Şti"ye iadesine, 02.10.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.