MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada ... 11. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 13.07.2015 tarih ve 2014/84-2015/470 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin Nakliyat Sigorta Poliçesi ile sigortaladığı emtianın ..."dan Suriye"ye davalı tarafından taşındığını, Konya ve İslahiye Garlarında yapılan sayımlarda vagondaki gümrük kurşunlarının koparılmış ve boğumlu olduğunun belirlendiğini, 46 koli ürünün eksik olduğunun tespit edildiğini, müvekkilinin sigortalıya 14.007 TL tutarında tazminat ödemesi yaptığını ileri sürerek bu tutarın ödeme tarihi olan 15.07.2010 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, alıcı tarafından çekilen mallar için talep hakkının alıcıya ait olduğunu, davacının bu nedenle dava açma hakkının bulunmadığını, müvekkilince vurulan mühürlerin sağlam olduğunun, ancak Gümrük İdaresine ait mühürlerin koparıldığının tespit edildiğini, müvekkiline bir kusur izafe edilemeyeceğini, mal değerini kabul etmediklerini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, uyulan bozma ilamı, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, emtianın, davalıya davacı tarafından ait trene yüklemesinin gerçekleştirildiği, yüklemeden sonra vagonun kapılarının kilitlendiği, yüklemeden önce gerekli ölçümlerinin yapıldığı, bu ölçüler çerçevesinde davalının malları teslim aldığı, Islahiye Gümlük Müdürlüğünde yapılan kontrolde vagonun kilit ve mühürlerinin kırılıp içerideki iplik niteliğindeki maldan 1.455 kg"ının kaybolduğunun tespit edildiği, bu iki tespit arasındaki zaman aralığında yüklenen malların davalının sorumluluğunda bulunduğu, brüt ağırlığı 1.455 kg. olan ipliğin net ağırlığının 1.322,226 kg miktarında olacağı, bu miktarın birim fiyat olan 7,768 TL ile çarpılması sonucu zarar miktarının 10.271,051 TL miktarında olduğu gerekçesiyle 10.271,05 TL"nin dava tarihinden itibaren yıllık %5 faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili, temyiz etmiştir.
1- Dava, davacı tarafından Nakliyat Sigorta Poliçesi ile sigortalanan emtia için sigortalıya ödenen hasar bedelinin rücuen tahsili istemine ilişkin olup davalı, sigortalı malların yurtdışındaki alıcı tarafından itirazsız teslim alındığı, bu nedenle sigortalı gönderene halef olarak davacının işbu davayı açamayacağı savunmasında bulunmuştur. Mahkemece verilen 19.12.2012 tarihli kararın davalı tarafından temyizi üzerine Dairemizin 12.12.2013 tarih ve 2013/7570-22747 E.K. sayılı ilamı ile dava konusu taşımanın Türkiye-Suriye arasında demir yolu taşıması olduğundan COTIF ve eki CIM hükümlerine tabi bulunduğu, mahkemece, aralarında taşıma ve taşınan eşya konusunda uzman bilirkişilerin bulunduğu bir heyetten, olay tarihinde yürürlükte bulunan COTİF ve eki CIM hükümleri gereğince bir rapor alınıp neticesine göre karar verilmesi gerektiğine işaret edilerek ilk derece mahkemesince verilen karar bozulmuştur. Mahkemece, bozma ilamına uyulduğu halde hükme esas alınan bilirkişi raporunda ve karar gerekçesinde davalı vekilinin, davacının müvekkiline karşı dava açma hakkınının bulunmadığı savunması üzerinde durulmamıştır.
Uluslararası Demiryolu Taşımalarına İlişkin Sözleşme"nin (COTİF) eki olan Demiryolu ile Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmesi ile İlgili Bileşik Hükümler"in (CİM) “Demiryoluna Karşı Dava Açabilen Şahıslar” başlığını taşıyan 54. maddesinin 3. paragrafı a bendinde, taşıma sözleşmesinden doğan diğer davaları açma hakkının “alıcının, taşıma belgesini çektiği, eşyayı teslim aldığı, 28. madde 4. paragraf veya 31. madde uyarınca kendine ait hakları kullandığı ana kadar göndericiye”, b bendinde, “alıcının taşıma belgesini çektiği, eşyayı teslim aldığı, 28. madde 4. paragraf uyarınca kendine ait hakları kullandığı, 31. madde uyarınca kendine ait hakları kullandığı ana kadar alıcıya” ait olduğu, Uluslararası Demiryolu Eşya Taşıma Sözleşmesine İlişkin Tektip Kuralların da (CIM-Sözleşmenin B Ana Eki) 44. maddesinde “Madde 18 §5 uyarınca, alıcının tayin ettiği şahsın taşıma belgesini çektiği, eşyayı kabul ettiği veya madde 17, §3 gereği kendine ait hakları kullandığı andan itibaren alıcının bu hukuki davayı açma hakkının sona ereceği” düzenlenmiştir.
Bu itibarla, mahkemece COTİF ve eki CIM"de düzenlenen yukarıdaki hükümler uyarınca davacının aktif dava ehliyetinin bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi gerekirken dava şartı olan aktif dava ehliyeti hususunda bir değerlendirme yapılmadan işin esasına girilmesi suretiyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.
2- Bozma sebep ve şekline göre davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı yararına BOZULMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davalıya iadesine, 29.06.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.