MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalı ... aleyhine 09/11/2012 gününde verilen dilekçe ile alacak istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın reddine dair verilen 03/06/2013 günlü kararın Yargıtay’ca incelenmesi davacı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
Dava, yersiz ödemenin iadesi istemine ilişkindir. Mahkemece, dava reddedilmiş; karar, davacı İdare vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı ...; davalının, ... Gümrük Müdürlüğünde memur olarak görev yaptığı 2004-2008 yıllarında kendisine ödenen sosyal yardım ödemelerinden eksik gelir ve damga vergisi kesilmesi nedeniyle 1.941,63 TL kamu alacağı doğduğunu; davalının, davacı adına tahakkuk ettirilen söz konusu tutardaki vergi borcunu ödemeye yanaşmaması nedeni ile yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı, alacağın konusunun gelir ve damga vergisine ilişkin olduğunu, davacının bu alacağı talep etme hakkının bulunmadığını, talep hakkının vergi dairesine ait olduğunu, kaldı ki, hatalı ödemelerin geri alınmasının, ödemenin yapıldığı tarihten başlamak üzere 60 gün içinde yapılması gerektiğini, bu süre geçtikten sonra dava açıldığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, fazla ödemenin davalının gerçek dışı beyanına, hilesine veya memurun kendi hatasından kaynaklanan nedenlere bağlı olmadığı, davaya konu yapılan alacağın 60 günlük idari dava açma süresi içinde de idare mahkemesinde dava konusu yapılmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dava konusu alacak, sosyal yardım ödemelerinden eksik gelir ve damga vergisi kesilmesi nedeniyle davalıya yapılan fazla ödemenin tahsiline ilişkindir.
Fazla ödemenin idarenin bir şart tasarrufuna dayanmadığı, salt hatalı ödemeden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
TBK"nın 77/1. maddesine göre, zenginleşen başkasının malvarlığından veya emeğinden haklı bir sebep olmaksızın elde ettiği zenginleşmeyi geri vermek zorundadır. Geri verme borcunun konusu ve kapsamı; TBK"nın 79 ve 80. maddelerde "aynen geri verme ilkesi"ne göre düzenlenmiştir.
Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır.
Borç olmayanı rızası ile ödeyen kimse yanlışlığa düştüğünü ispat ettiği takdirde ödediğini geri isteyebilir. Yanlışlık eda ile ilgili olup, edada bulunan da bağışlama irade ve arzusunun bulunmadığını gösteren bir yanılmadır.
HGK"nun 05/12/1984 tarih ve 1982/13-387 esas, 1984/997 karar sayılı kararı ile herhangi bir şart tasarrufa dayanmayan salt hatalı ödemenin idare tarafından BK"nın sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri istenebileceği açıklanmıştır.
Şu durumda, mahkemece idarenin şart tasarrufuna dayanmayan hatalı ödemenin Borçlar Hukuku"nun sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde istenebileceği değerlendirilerek, bu bağlamda tarafların sıfatı da gözetilerek, hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yukarıda belirtilen gerekçeyle davanın reddi doğru olmamış, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenlerle BOZULMASINA 28/03/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.