MAHKEMESİ : KONYA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 4. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : AFYONKARAHİSAR 2. SULH HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen asıl itirazın iptali ve kiralananın tahliyesi, birleşen menfi tespit davalarının yapılan yargılaması sonucunda asıl davanın kabulüne, birleşen davanın reddine dair verilen hüküm hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelenmesi sonucunda; davacı vekilinin asıl davaya yönelik istinaf isteminin kabulü ile yeniden hüküm kurulduğu, birleşen menfi tespit davasına yönelik istinaf isteminin ise esastan reddine dair verilen kararın süresi içinde birleşen davada davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Asıl davada davacı kiraya veren; davalı Afyon .... Özel Eğitim Öğrt.Kur.Tic.Ltd.Şti. ile aralarında 01/06/2015 başlangıç tarihli aylık 12.500 TL bedelli, dava konusu kiralananın okul ve etüd merkezi olarak kullanılmasına ilişkin kira sözleşmesi bulunduğunu, davalının 2016 yılı Aralık ayı ile 2017 yılı Aralık ayı arasında 13 aylık kira bedelini ödememesi üzerine Afyonkarahisar İcra Müdürlüğü"nün 2008/1114 esas sayılı dosyası ile başlatılan takibe davalının haksız olarak itiraz ettiğini belirterek itirazın iptali, takibin devamı ile alacak miktarının %20"si oranında icra inkar tazminatının davalıdan tahsilini ve kiralanandan tahliyesine karar verilmesini istemiştir.Asıl davada davalı; kira borcunun tamamının ödendiğini savunarak davanın reddini dilemiştir.
Birleşen davada davacı Afyon ... Özel Eğitim Öğrt.Kur.Tic.Ltd.Şti., .... ve ...; davalı ... ile davacı şirket arasında kira ilişkisi bulunduğunu, sözleşme gereğince kira alacaklarına ilişkin teminat olarak verilen 150.000 TL bedelli bononun davalı tarafından icra takibine konulduğunu, kira bedelinin eksiksiz olarak ödendiğini belirterek söz konusu senet nedeni ile borçlu olmadıklarının tespitini, davalının kötü niyetli olmasından dolayı %20 oranında tazminata hükmedilmesini istemiştir.
Birleşen davada davalı ..., davanın reddini dilemiştir.
İlk derece mahkemesince, asıl davada itirazın iptali talebinin kabulü ile Afyonkarahisar İcra Müdürlüğü"nün 2018/1114 esas sayılı icra dosyasındaki itirazın iptali ile takibin 182.500 TL asıl alacak ile 10.173,63 TL işlemiş faiz toplamı 192.678,63 TL üzerinden devamına, icra inkar tazminat talebi yargılamayı gerektirdiğinden reddine; birleşen menfi tespit davasının kabulüne, Afyonkarahisar İcra Müdürlüğü"nün 2018/5063 esas sayılı dosyasındaki takibin mükerrer olması nedeni ile iptaline, davalının kötü niyetli olduğu anlaşılmakla asıl alacak üzerinden %20"si olan 30.000 TL"nin davalı ..."den tahsiline karar verilmiş, karar asıl davada davacı vekili (birleşen davada davalı) tarafından istinaf edilmiştir.
Bölge adliye mahkemesince, asıl davada davacı ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile kira bedeli likit ve muayyen olduğundan davacı lehine asıl alacağın %20"si olan 36.500TL icra inkar tazminatının kabulü yönünden yeniden hüküm kurulmuş; birleşen davada davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş; birleşen davadaki hüküm davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Davalı vekilinin, birleşen menfi tespit dosyasına ilişkin temyiz itirazlarının incelemesinde;
Uyuşmazlık, kira sözleşmesi için teminat olarak verilen senet nedeni ile davacıların borçlu olup olmadığına ilişkindir.
Davalı kiraya veren ile davacılardan Afyon .... Özel Eğitim Öğrt.Kur.Tic.Ltd.Şti. arasında 01/06/2015 başlangıç tarihli bir yıl süreli aylık 12.500 TL bedelli kira sözleşmesi bulunduğu hususunda, taraflar arasında ihtilaf bulunmamaktadır. Sözleşmenin hususi şartlar 9. maddesinde " Depozito olarak 150.000 TL bedelli senedin mal sahibine verildiği", 13. maddesinde de " Kiracı daireyi boşaltıp giderken doğacak herhangi bir zarar ve ziyanı mal sahibi depozitten giderir. Verilen depozit, zarar ve ziyanı karşılamazsa kiracı karşılamayı şimdiden kabul eder. " hususları kararlaştırılmıştır. Davalı kiraya veren tarafından davacılardan kiracı şirket aleyhine 02/12/2016 tarihinde Afyonkarahisar İcra Müdürlüğü"nün 2016/31348 esas sayılı takip dosyası ile, 2015 yılı 6. ayından 2016 yılı 11. ayı da dahil olmak üzere 99.649,87 TL kira alacağı ile 601.96 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 100.251,83 TL"den takip başlatıldığı; bundan ayrı 17/01/2018 tarihinde Afyonkarahisar İcra Müdürlüğü"nün 2018/1114 esas sayılı takip dosyası ile 2016 yılı 12. ayından 2017 yılı 12. ayı da dahil olmak üzere 182.500 TL asıl alacak ile 10.178,63 TL işlemiş faiz toplamı 192.678,63 TL "den takip başlatıldığı; davalı kiraya veren tarafından sunulan 02/11/2018 tarihli dilekçede, kiracı şirketin 18/07/2018 tarihinde dava konusu kiralananı davalı kiraya verene teslim ettiğinin bildirildiği görülmüştür.
Somut olayda; kiraya veren ... tarafından davacılar aleyhine 12/03/2018 tarihinde Afyonkarahisar İcra Müdürlüğü"nün 2018/5063 esas sayılı takip dosyası ile 150.000TL bedelli bonoya ilişkin tahsilde tekerrür olmamak kaydı ile takip başlatıldığı, davacılar tarafından senedin kira borcuna ilişkin teminat olarak verildiği, kira bedellerinin de ödendiği belirtilerek iş bu davanın açıldığı, mahkemece de yukarıda belirtilen kira alacağına dayalı icra takip dosyaları nedeni ile senede dayalı takibin mükerrer olması nedeni ile davanın kabulüne, takibin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır. Takibe dayanak bononun, kira sözleşmesinin teminatı olarak verildiği tartışmasız olup, bonoda Afyon ... Özel Eğitim Öğrt.Kur.Tic.Ltd.Şti."nin asıl borçlu;...ve..."in kefil olarak yer aldıkları görülmüştür. TTK"nın 702/2. maddesinde “aval veren kişi teminat altına aldığı borç şekle ait noksandan başka bir sebepten dolayı batıl olsa da aval verenin taahhüdü geçerlidir.” hükmüne yer verilmiştir. Takibe konu bono, ... ve... tarafından avalist sıfatıyla imzalanmış olup, kiracı tarafından kira bedellerinin ödenmemesi sebebiyle teminat senedinin tahsili koşulu oluşmuştur. Mahkemece, kambiyo senedi ve aval hükümleri açısından davacılar ... ve..."in hukuki durumu değerlendirilmemiş, hükmün bu yönden eksik inceleme ile verilmiş olması, bozmayı gerektirmiştir. Öte yandan, davacı kiracı şirket yönünden, tahliye tarihine kadar ödenmeyen kira bedelinden sorumlu olduğu gözetilip, bononun takibe konulduğu 12/03/2018 tarihi itibari ile ödenmeyen kira bedeli bulunup bulunmadığı yönünden inceleme yapılmamış olması da doğru olmamıştır.
2-Davalının kötü niyet tazminatına yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde;
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu"nun 72/5 maddesi "Dava borçlu lehine hükme bağlanırsa derhal takip durur. İlamın kesinleşmesi üzerine münderecatına göre ve ayrıca hükme hacet kalmadan icra kısmen veya tamamen eski hale iade edilir. Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu anlaşılırsa, talebi üzerine, borçlunun dava sebebi ile uğradığı zararın da alacaklıdan tahsiline karar verilir. Takdir edilecek zarar, haksızlığı anlaşılan takip konusu alacağın yüzde yirmisinden aşağı olamaz." hükmünü içermektedir.
Madde metninden de açıkça anlaşıldığı üzere, menfi tespit davası açmak zorunda bırakılan borçlunun tazminat talep edebilmesi için gerekli koşullar; bu yönde bir talep olması, borçluya karşı icra takibi yapılmış bulunması ile takibin haksız ve kötüniyetli olmasıdır.
Başka bir ifadeyle; İcra İflas Kanunu"nun 72/5. maddesi hükmüne göre, menfi tespit davasının davacı (borçlu) lehine sonuçlanması üzerine, alacak likit olsun veya olmasın, böyle bir alacağa dayalı takibin, haksız ve kötüniyetli olması halinde, istem varsa, davacı (borçlu) lehine kötüniyet tazminatına hükmedilmesi gereklidir. Takibin haksız olması tek başına yetmemekte, ayrıca kötüniyetli olması da gerekmekte olup, ispat yükü; takibin kötüniyetli olduğunu iddia eden davacı (borçlu)’nun üzerindedir.
Nitekim aynı ilkeler, Hukuk Genel Kurulunun 17/03/2010 tarihli ve 2010/19-123 E. 2010/154 K., 07/12/2011 tarihli ve 2011/13-576 E. 2011/747 K. ve 20/03/2013 tarihli ve 2012/19-778 E. 2013/250 K. sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Somut olayda; davalı kiraya veren ... ile davacılardan Afyon Bilir Özel Eğitim Öğrt.Kur.Tic.Ltd.Şti. arasındaki kira ilişkisi ve dosya kapsamı dikkate alındığında, davacılar yönünden icra takibinin kötü niyetli olarak yapıldığının kanıtlanamadığı eş söyleyişle kötü niyet tazminatı koşullarının oluşmadığı anlaşılmakla, davacıların kötüniyet tazminatı talebinin reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile kabulüne karar verilmesi de hatalı olmuştur.
İlk derece mahkemesi kararının, yukarıda açıklanan nedenlerle bozulmasına karar verilmiş olduğundan, HMK"nın 373/1 maddesi uyarınca, işbu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin bölge adliye mahkemesi kararının da kaldırılmasına karar verilmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK"nın 373/1 maddesi uyarınca temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararının kaldırılmasına, aynı Kanunun 371. maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 09/06/2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.