10. Hukuk Dairesi 2018/5185 E. , 2019/5449 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
KARAR
Dava, davacı murisinin fiili çalışmaya dayalı olmadığı gerekçesi ile bir kısım sigortalılık süresinin iptali ve giderek yaşlılık aylığı şartlarının yitirilmesi nedeniyle, kurumca yapılan aylık iptaline dair işlemin iptali ve murisin yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti ile kesilen aylığın yeniden bağlanması ve kuruma karşı borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda, ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Eldeki davada mahkemece verilen 17.02.2015 tarihli karar, Dairemizin 15.02.2016 günlü ve 2015/8807 E. 2016/1794K. Sayılı ilamı ile, “…öncelikle, işyerinin Şubat 2005 tarihi itibari ile kapsamdan çıkartılması ve verilen bordroların işleme alınmamasına karar veren davalı kurumca dava dışı işveren ve bildirimleri yapılan sigortalılar hakkında cezai soruşturma veya kamu davası açılıp açılmadığı hususunun belirlenmesi gereklidir. Şayet ceza davası açılmış ve karar kesinleşmiş ise 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu"nun 74. maddesi gereğince Hukuk Mahkemesinde de maddi olguların kesinleşen kararda belirlendiği şekliyle esas alınması zaruridir. Ayrıca, iptal edilen dönemlerde kurum raporuna göre kurumca sigortalı olarak çalıştığı kabul edilen kişilerin olup olmadığı irdelenmeli, var ise bu kişilerin beyanları alınmak suretiyle davalının çalışmalarının fiili olup olmadığı tespit edilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı ve somut olay bakımından dinlenen tanık beyanları arasındaki bariz çelişkiler giderilmeli, alınan beyanlarda davacının murisinin işyerinde şoför olarak çalıştığının belirtilmesi karşısında, hangi araçla taşıma yaptığı, taşıma nedeniyle sevk irsaliyelerinin veya teslim tesellüm makbuzlarının bulunup bulunmadığı, plaka numarası ve bu araç hakkında davacının murisi adına trafik cezalarının ve benzeri şekilde delil oluşturabilecek yazılı belgelerin bulunup bulunmadığı hususlarının araştırılması, yine davacı tarafça sunulan faturada görünen Günay 2000 ünvanlı temizlik işyerinin adresi ile kurumca denetim yapılan işyerleri adreslerinin farklılık nedenleri üzerinde durularak, dava dışı işverenin faaliyetlerinin tüm işyerleri bakımından hangi tarihe kadar devam ettiğinin belirlenmesi açısından emniyet aracılığıyla, kuruma davacının bildirimlerinin yapıldığı işyerlerinin adresleri dikkate alınarak yapılacak belirleme sonrasında davacı murisinin çalışmalarını bilebilecek konumda bulunan ve kanaat getirmeye yeterli sayıda komşu işyerlerinden tespit edilecek tanıkların beyanlarına başvurulmalı ve hâsıl olacak sonuca göre davacı murisinin aylık şartlarına haiz olup olmadığı hususlarının araştırılması ve sonucuna göre karar verilmesi” gerektiği belirtilmiştir.
Mahkemece bozma sonrasında yapılan araştırmalar, dinlenen tanık beyanları ile alınan ifadeler sonucunda, çalışma olgusuna rastlanılmaması ve özellikle davacının sunduğu faturalarda çalıştığı iddia olunan işyerinin hizmetlerin iptal edildiği işyeri dışındaki bir işyeri olması ve davacının çalışmasına delalet edecek nitelikte herhangi bir bulguya rastlanılamaması karşısında, davacı hakkında yapılan kurum işleminin yerine olduğu dikkate alınarak, davanın reddi gerekirken, yazılı şekilde karar tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 25.06.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.