MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Asıl davada davacı ..., Beldesi çalışma alanında bulunan ve kadastro sırasında tapulama harici bırakılan taşınmaz bölümüne davalı ... tarafından haksız şekilde el atıldığını ileri sürerek elatmanın önlenmesi ve taşınmazın ... adına tescili istemiyle dava açmış, mahkemece davanın reddine dair verilen hüküm, Yargıtay 1. Hukuk Dairesi’nin 04.11.2002 tarih ve 2002/11505-12224 Esas, Karar sayılı ilamıyla “davalı ...’a tescil davası açması için yöntemine uygun şekilde önel verilerek TMK"nın 713. maddesi uyarınca dava açılmasının sağlanması ve böyle bir davanın açılması halinde ise sonucunun beklenmesi” gereğine değinilerek bozulmuştur. Bozma ilamına uyulmasından sonra davacı ..., kadastro çalışmaları sırasında tescil harici bırakılan çekişmeli taşınmaz bölümü hakkında, imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedenlerine dayanarak tescil istemiyle dava açmıştır. Mahkemece dosyaların birleştirilmesi suretiyle yapılan yargılama sonunda asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiş; hüküm, asıl dosyada davacı/birleşen dosyada davalı ... vekili ile birleşen dosyada davacı/asıl dosyada davalı ... vekili tarafından ayrı ayrı temyiz edilmiştir.
Mahkemece, asıl dosya davacısı ... yararına hükmen tescil koşullarının oluşmadığı, birleşen dosya davacısı ... yararına ise imar-ihya ve zilyetlikle kazanım koşullarının gerçekleşmediği gerekçeleriyle davanın reddine karar verilmiş ise de, yapılan inceleme, araştırma ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Mahkemece, uyuşmazlığın çözümünde hava fotoğraflarından yararlanılmamış, tek kişilik ve yetersiz ziraat bilirkişi raporu ile yetinilmiş, çekişmeli taşınmaz dere kenarında bulunmasına rağmen hükme esas alınan son keşfe jeolog bilirkişi götürülmemiş, komşu 39 parsel sayılı taşınmazın davalı olduğu Kadastro Mahkemesi"nin 1990/133, 1990/135 ve 1990/143 Esas sayılı dava dosyaları getirtilerek incelenmemiş, taşınmaz başında yapılan keşifte yerel bilirkişi dinlenilmeyerek taraf tanıklarının beyanlarıyla yetinilmiştir. Bu şekilde eksik ve yetersiz bir incelemeye dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca öncelikle karar tarihinden sonra yürürlüğe giren 6360 sayılı Yasa hükümleri uyarınca ... Belediye Başkanlığı ile ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı yöntemine uygun şekilde davaya dahil edilerek taraf teşkili sağlanmalı, daha sonra dava tarihinden geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait farklı periyotlarda çekilmiş (dava tarihine göre 1978-1983-1988 yıllarına ilişkin) en az 3 stereoskopik hava fotoğrafı, bu hava fotoğrafları kullanılarak üretilmiş memleket haritaları ile temin edilebilen en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları temin edilerek dosyasına konulmalı, komşu 39 parsel sayılı taşınmazın davalı olduğu Kadastro Mahkemesi’nin 1990/133, 1990/135 ve 1990/143 Esas sayılı dosyaları incelenmek üzere dosya arasına getirtilmeli, dosya bu şekilde keşfe hazır hale getirildikten sonra da mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek 3 kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile fen bilirkişisi, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi, jeolog bilirkişi ile 3 kişilik ziraat bilirkişi kurulunun katılımıyla keşif yapılmalıdır.
Taşınmazın başında yapılacak keşif sırasında yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından, çekişmeli taşınmaz bölümünün geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri hangi hakka istinaden kullanıldığı, taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olup olmadığı, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman bitirildiği hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmeli, 3 kişilik zirai bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazın eğimi, niteliği, toprak yapısı, bitki örtüsü, öncesinin imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı, imar-ihya gerektiren yerlerden ise imar-ihyanın hangi tarihte başlanıp tamamlandığı, ekonomik amaca uygun zilyetliğin hangi tarihten beri hangi tasarruflar ile sürdürüldüğü ve çekişmeli taşınmazın kullanım durumunu kesin olarak belirleyen, bilimsel verilere dayalı, önceki ziraatçi bilirkişi raporunu da irdeleyen ve sınırındaki taşınmazlarla mukayese edilecek şekilde ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, jeolog bilirkişisinden dava konusu taşınmazın sınırında dere bulunduğu göz önünde bulundurularak, taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğini, dere yatağı niteliğinde olup olmadığını, evveliyatının çay veya dere yatağı niteliğinde olup olmadığını, dere yatağından kazanılıp kazanılmadığını, halen aktif dere yatağında kalıp kalmadığını, aktif dere yatağında kalmıyor ise derenin etkisi altında kalan yerlerden olup olmadığını açıklar nitelikte ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiden yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde çekişmeli taşınmaz bölümünün incelenen 3 adet fotoğrafa göre sınırları ve niteliği belirlenmeli, taşınmaz üzerinde imar-ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığını ve tamamlanmış ise tamamlanma tarihini belirten rapor alınmalı, çekişmeli taşınmaz üzerindeki zilyetliğin durumu memleket haritası ve uydu fotoğrafları ile denetlenmeli, çekişmeli taşınmaz bölümünü her yönden gösterir fotoğrafları da çektirilmek suretiyle fen bilirkişisine keşfi takibe imkan verir kroki ve ayrıntılı rapor düzenlettirilmeli, bundan sonra toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Eksik incelemeyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz eden davalı ..."a iadesine, 12.02.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.