MAHKEMESİ : ...ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen ... iptali ve tescil, tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar davacılar vekili tarafından yasal süre içerisinde duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, duruşma isteği değerden reddedilip, gereği görüşülüp düşünüldü;

-KARAR-

Davacılar, babaları olan mirasbırakan ... Çalışkan"ın, 144 ada 83, 145 ada 6, 193 ada 6 - 11 ..., 218 ada 11, 5619 ada 13, 14, 15 ... sayılı taşınmazlar ile ... plakalı ...ünü kendilerinden mal kaçırmak amacıyla muvazaalı olarak ikinci eşi olan davalıya satış suretiyle temlik ettiğini ileri sürerek, dava konusu taşınmazların ... kayıtları ile aracın ... kaydının iptali ile miras payları oranında adlarına tescilini, mümkün olmadığı takdirde tenkisini istemişlerdir.
Davalı, satışın gerçek olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddianın ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; 1943 doğumlu muris ... Çalışkan"ın 29.02.2008 tarihinde ölümü ile geriye mirasçı olarak davacı çocukları ... ... ile ikinci eşi olan davalı ..."yi bıraktığı, başkaca mirasçısının olmadığı, murisin çekişme konusu 144 ada 83, 145 ada 6, 218 ada 11, 193 ada 6 ...ler ile dava dışı 180 ada 33 ... sayılı taşınmazını 25.09.1996 tarihinde, 94 ... sayılı taşınmazdaki 760/30100 payını ise 28.08.1995 tarihinde davalı ..."ye satış suretiyle temlik ettiği, 05.07.2005 tarihinde yapılan imar uygulaması ile 94 ...in 5619 ada 13,14 ve 15 ...lere dönüştüğü, 5619 ada 13 ve 15 ...in davalı ... adına tescil edildiği, 5619 ada 14 ...in ise dava dışı ... Kuş ile ... Hançer adına tescil edildiği, ...un 14 ...deki 444/2400 payını 11.10.2005 tarihinde davalı ..."ye, ... 09.12.2005 tarihinde dava dışı ... Yıldız"a, ... de 24.04.2006 tarihinde davalı ..."ye temlik ettiği, çekişme konusu 193 ada 11 ... sayılı taşınmazın dava dışı ... Coşkun, ... Tosun ile ... Acar adlarına kayıtlı iken 31.10.2002 tarihinde davalı ..."ye devredildiği, dava konusu ... plakalı ...ün ise ... ... ... adına kayıtlı iken 16.7.1996 tarihinde davalı ..."ye devredildiği anlaşılmaktadır.
Hemen belirtilmelidir ki, dava konusu 94 nolu ...in imar uygulamasına tabi tutulması sonucu dava dışı kişi adına tescil edilditen sonra davalıya devredilen 5619 ada 14 ... sayılı taşınmaz yönünden davanın reddine karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik yoktur. Davacılar vekilinin bu yöne ilişkin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddine
Davacılar vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince;
Bilindiği üzere; uygulamada ve öğretide "muris muvazaası" olarak tanımlanan muvazaa, niteliği itibariyle nisbi (mevsuf-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu muvazaada miras bırakan gerçekten sözleşme yapmak ve ...lu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği ...lu taşınmazını, ...da yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda, yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 1.4.1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunun 706., Türk Borçlar Kanunun 237. (Borçlar Kanunun 213.) ve ... Kanunun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan ... kaydının iptalini isteyebilirler.
Belirtmek gerekir ki; bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
Öte yandan; 01.04.1974 tarihli ½ sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, konusu ve sonuç bölümü itibariyle, murisin kendi üzerindeki ...lu taşınmazlar yönünden yaptığı temliki işlemler için bağlayıcıdır. Murisin gerçekte bedelini bizzat ödeyip, üçüncü kişiden satın aldığı taşınmazı mirastan mal kaçırmak amacıyla ... siciline yarar sağlamak istediği kişi adına kaydettirmesi halinde, diğer bir söyleyişle bedeli ödenerek "gizli bağış" şeklinde gerçekleştirilen işlemler hakkında anılan Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının doğrudan bağlayıcı olma niteliği yoktur. Bunun yanı sıra, karara, yorum yoluyla gizli bağış iddialarına yönelik olarak uygulama olanağı sağlanamayacağı; koşulları var ise tenkis istenebileceği Hukuk Genel Kurulunun 30.12.1992 tarihli 586/782; 21.9.1994 tarihli 248/538; 21.12.1994 tarihli 667/856; 11.10.1995 tarihli 1995/1-608 sayılı kararlarında belirtilmiş; Dairenin yargısal uygulaması bu doğrultuda kararlılık kazanmıştır.
Somut olaya gelince, davalının 3. kişiden temellük ettiği 193 ada 11 ... sayılı taşınmaz ile ... plakalı ... yönünden 01.04.1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme kararının uygulama yerinin olmadığı ve koşullarının varlığı halinde TMK"nun 560 ila 571 maddeleri arasında öngörülen tenkis davasına konu edilebileceği gözetildiğinde kademeli isteklerden ilkini teşkil eden muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı ... iptali ve tescil isteğinin reddedilmesi doğrudur.
Diğer çekişme konusu 5619 ada 13 ve 15 ...ler, 144 ada 83, 145 ada 6, 218 ada 11 ve 193 ada 6 ...ler yönünden hükme yeterli bir inceleme yapıldığı söylenemez.
Hal böyle olunca, tarafların bildirdiği tanıklar yeniden dinlenerek muris muvazaası iddiasına yönelik bilgilerinin alınması, murisin yaptığı temliklerdeki gerçek iradesinin ne olduğunun kuşkuya yer bırakmayacak şekilde ortaya konulması, murisin halen üzerine kayıtlı veya mirasçılarına intikal eden başka taşınmazlar olup olmadığının ilgili ... müdürlüklerinden araştırılması, davaya konu 5619 ada 13 ve 15, 144 ada 83, 145 ada 6, 218 ada 11, 193 ada 6 ... sayılı taşınmazlar yönünden muris muvazaanın yukarıdaki ilkeler uyarınca değerlendirilmesi, bedeli mirasbırakan tarafından ödendiği iddia edilen 193 ada 11 ... sayılı taşınmaz ile ... plakalı ...ün bedelinin mirasbırakanca ödenip ödenmediğinin açıklığa kavuşturulması, muris tarafından ödendiği saptanır ise davacıların tenkis isteğinin incelenmesi, varılacak sonuç çerçevesinde bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yetinilerek yazılı olduğu üzere karar verilmiş olması doğru değildir.
Davacıların yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 29.03.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.