14. Hukuk Dairesi


MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 26/01/2015 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması talebi üzerine bozma ilamına uyularak yapılan muhakeme sonunda; davanın reddine dair verilen 04/10/2018 günlü hükmün Yargıtayca, duruşmalı olarak incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, tayin olunan 16/03/2021 günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davacı vekili Av. ... ile diğer taraftan davalı ... vekili Av. ... ile davalı ... vekili Av. ... geldiler. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen tarafların sözlü açıklamaları dinlendi. Açık duruşmanın bittiği bildirildi. İş karara bırakıldı. Bilahare dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
KA R A R
Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması istemine ilişkindir.
Davacı vekili, davacıya ait 250 ada 1 ve 2 parsel sayılı taşınmazların kadastral yola bağlantısının bulunmadığını belirterek davalılara ait taşınmazlardan geçit tesisi talep etmiştir.
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde, davacının taşınmazlarından yola bağlantısının bulunduğunu, davayı kötüniyetli bir şekilde kendi taşınmazlarının değerini yükseltmek amacıyla açtığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde, davacının taşınmazlarından yola bağlantısının bulunduğunu, üzerinde kaçak 2 katlı bina bulunduğunu, davacının davayı kötüniyetli bir şekilde kendi taşınmazlarının değerini yükseltmek amacıyla açtığını, aynı yerdeki 664, 665, 666, 667 ve 668 parsel sayılı taşınmazların ½ oranında davalılara ait olduğunu, geçidin davacının taşınmazlarının değerini artıracakken davalılara ait taşınmazların değerini düşüreceğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece ilk olarak davanın kabulüne karar verilmiştir. Davalı ... vekili, davalı ... vekilinin temyizi üzerine Dairemizin 09.05.2017 tarihli, 2016/17217 Esas, 2017/3937 Karar sayılı ilamıyla hükmün bozulmasına karar verilmiştir. Davacı vekilinin karar düzeltme talebi, Dairemizin 20.06.2018 tarihli, 2017/5030 Esas, 2018/4719 Karar sayılı ilamıyla reddedilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili duruşmalı olarak temyiz etmiştir.
Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanununun “Erişme kontrolü uygulanan karayollarına bağlantı, şehir geçişleri ve yerleşim” başlıklı 17. maddesine göre;
Erişme kontrolü uygulanan karayollarına bağlantılar Genel Müdürlüğün uygun gördüğü yerlerde ve şekillerde yapılır. Erişme kontrolü uygulanan karayolu çevresinin bu bağlantı noktalarına ulaşımı, toplayıcı yollarla veya bağlantı noktasına ulaşan diğer yollar vasıtasıyla sağlanır.
Erişme kontrolü uygulanan karayollarına bitişik taşınmaz sahipleri ile kiracıları veya kullananların arazilerinden erişme kontrolü uygulanan karayoluna doğrudan giriş ve çıkış hakları yoktur.
Erişme kontrolü uygulanan karayolunun şehir geçişlerinde karayolunun şehir ile bağlantı ve ilişkilerinin düzenlenmesi, Genel Müdürlüğün teklifi üzerine, Bakanlık ve ilgili belediye tarafından müştereken kararlaştırılır. İşletme hakkı verilen veya devredilen erişme kontrolü uygulanan karayollarında, şehir geçiş güzergâhının veya karayolunun şehir ile bağlantı ve ilişkilerinin değiştirilmesinde işletici şirketin görüşü alınır.
Tüm bu açıklamalar ışığında somut olaya gelince; Dairemizin 09.05.2017 tarihli, 2016/17217 Esas, 2017/3937 Karar sayılı bozma ilamında; “… geçit hakkı tesisi talep edilen 250 ada 1 ve 2 parsel sayılı taşınmazın yola cephesi bulunduğundan davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesi doğru görülmediği…” belirtilerek hükmün bozulmasına karar verilmiş, mahkemece de bozma ilamına uyularak davanın reddine karar verilmiştir. Dosya içerisindeki krokiye göre geçit hakkı tesisi talep edilen 250 ada 1 ve 2 parsel sayılı taşınmazın genel yola cephesi gözükmekteyse de, cephesinin olduğu yolun Edirne – İstanbul otoyolu olduğu anlaşılmaktadır. Bu sebeple Karayolları Genel Müdürlüğünden davacının 250 ada 1 ve 2 parsel sayılı taşınmazlarından doğrudan Edirne – İstanbul otoyoluna çıkışının mümkün olup olmadığı sorulmalıdır. Mümkün olduğunun anlaşılması halinde davanın reddine karar verilmelidir. Mümkün olmadığının anlaşılması haklindeyse de, 250 ada 1 ve 2 parsel sayılı taşınmazların geçit hakkı ihtiyacının bulunduğu kabul edilerek geçit alternatifleri belirlenmeli ve bu bakımdan yukarıda değinilen yasa hükmü doğrultusunda, mahkemece kurulan geçit yeri paftasına işaretlenerek Karayolları Genel Müdürlüğüne gönderilmeli, çıkışın karayolu bağlantısı nedeniyle gerek ilgili mevzuat ve gerekse can güvenliği açısından tehlike oluşturup, oluşturmadığı veya davacının katlanabileceği boyuttaki harcama ile varsa sakıncalarının giderilip giderilemeyeceği ve bunun için ne yapılması gerektiği sorulmalı; karayoluna çıkış engeli bulunduğu saptanırsa ve bunun giderilme olanağı da yok ise diğer alternatifler üzerinde durulmalı, bu da mümkün değilse davanın reddedilmesi gerekir.
Hükmün açıklanan sebeplerle bozulması gerekirken, Dairemizce maddi hata sonucu geçit hakkı tesisi talep edilen 250 ada 1 ve 2 parsel sayılı taşınmazın yola cephesi bulunduğundan davanın reddine karar verilmesi gerektiği yönündeki sebeple bozulması ve karar düzeltme talebinin de reddedilmesi doğru olmamıştır.
O halde mahkemece, Karayolları Genel Müdürlüğünden davacının 250 ada 1 ve 2 parsel sayılı taşınmazlarından doğrudan Edirne – İstanbul otoyoluna çıkışının mümkün olup olmadığı sorulmalı, çıkışın mümkün olmaması halinde geçit alternatiflerinin değerlendirilmesi suretiyle davacı taşınmazların yola çıkışı için geçit hakkı tesisi gerekirken, davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün BOZULMASINA, 3.050,00TL Yargıtay duruşma vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 23.03.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.