MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL-TENKİS

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil-tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen davacılar vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...’in raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;

-KARAR-

Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil, olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkindir.
Davacılar; kök mirasbırakanları ...’ın maliki olduğu 78, 85, 95 ve 98 parsel sayılı taşınmazlarını mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olarak önce emanetçi konumundaki dava dışı ..."a satış suretiyle temlik ettiğini, ... tarafından da, taşınmazların devir tarihinden 7 ay sonra kök mirasbırakanın oğulları olan davalıların mirasbırakanları ... ve ..."a satış suretiyle devredildiğini ileri sürerek, dava konusu taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile miras payları oranında adlarına tesciline, olmadığı takdirde tenkise karar verilmesini istemişler, davacılar ... ve ... yargılama aşamısında davadan feragat etmişlerdir.
Davalılar, temliklerin gerçek iradeye uygun olduğunu, taşınmazların mirasbırakanları tarafından satın alınmasının üzerinden 43 yıl, kök mirasbırakanın vefatının üzerinden 38 yıl geçtikten sonra dava açıldığını belirterek davanın öncelikle hak düşürücü süre nedeniyle, olmadığı takdirde esastan reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, davacılar Rıfkı ve Vesile yönünden feragat nedeniyle, diğer davacılar yönünden ise mirasbırakanın ölümünden itibaren 38 yıl geçtikten sonra eldeki davanın açılmasının iyi niyet kuralları ile bağdaşmayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden; kök mirasbırakan ...’ın maliki olduğu 78, 85, 95 ve 98 parsel sayılı taşınmazları 12.02.1970 tarihinde dava dışı ...’a satış suretiyle temlik ettiği, onun da 28.09.1970 tarihinde 1/2’şer pay ile davalıların mirasbırakanları (kök mirasbırakan ...’ın oğulları) ... ve ...’a satış suretiyle devrettiği, ...’ın ise taşınmazlardaki 1/2 payını 21.01.2010 tarihinde davalılar ..., ... ve ...’a satış suretiyle temlik ettiği, kök mirasbırakanın 28.12.1975 tarihinde öldüğü, geride mirasçı olarak kızları davacılar ..., ... ile kendisinden önce ölen kızı ... çocukları ..., ..., ..., ..., ... ve ... ile oğulları (davalıların mirasbırakanları) ... ve ...’in kaldığı, başkaca mirasçının bulunmadığı, eldeki davanın ise 25.10.2013 tarihinde açıldığı anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere; uygulamada ve öğretide "muris muvazaası" olarak tanımlanan muvazaa, niteliği itibariyle nispi (mevsuf-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu muvazaada miras bırakan gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda, yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 1.4.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu"nun 706., Türk Borçlar Kanunu"nun 237. (Borçlar Kanunu"nun 213.) ve Tapu Kanunu"nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Hemen belirtmek gerekir ki; bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
Diğer taraftan, miras 01.04.1974 tarihli ve ½ sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı çerçevesinde iradesinin tartışmaya yer bırakmayacak şekilde açıklığa kavuşturulması ve muvazaa ile illetli olduğunun saptanması halinde zamanaşımı hükümlerine tabi olmayacağı gözetilmek suretiyle bir karar verilmesi gerekmektedir.
Somut olayda, yukarıda açıklanan ilke ve olguları kapsar biçimde bir araştırma ve incelemenin yapılmadığı, taraflarca ileri sürülen hiç bir delil toplanmadan yazılı şekilde karar verildiği görülmektedir.
Hâl böyle olunca; mahkemece, yukarıdaki açıklanan ilke ve olgular doğrultusunda gerekli araştırma ve incelemenin yapılması, dava konusu taşınmazların temlikine ilişkin resmi senetlerin eksiksiz bir şekilde temin edilmesi, dava konusu taşınmazların satış tarihindeki gerçek değerlerinin ne olduğunun, satış bedeli ile gerçek değer arasında fark bulunup bulunmadığının tespit edilmesi, tarafların bildirdiği tanıkların dinlenerek muris muvazaası iddiasına yönelik bilgilerinin alınması, soruşturmanın eksiksiz tamamlanması, mirasbırakanın temliklerdeki gerçek iradesinin ne olduğunun duraksamaya yer bırakmayacak şekilde ortaya konulması, muvazaa ile illetli olduğunun saptanması hâlinde hak düşürücü süre ve zamanaşımı hükümlerine tâbi olmayacağı gözetilmek suretiyle, hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken noksan soruşturma ile yetinilerek yazılı olduğu üzere hüküm tesisi isabetsizdir.
Davacıların belirtilen nedenlerle yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 24/04/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.