MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 21.03.2013 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı tesisi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 09.10.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... ve ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

_ K A R A R _

Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacılar vekili dava dilekçesinde, paydaşı bulundukları ... İli, ... İlçesi 5 ada 16 parsel sayılı taşınmazın genel yola çıkışı olmadığını, komşu parseller olan 4 ve 5 parsellerin arasından geçen yolu kadimden beri kullandıklarını iddia ederek geçit hakkı kurulmasını talep etmiş, akabinde davacılardan ... vekili 12.12.2013 tarihli ıslah dilekçesi ile müvekkilinin 16 parsel sayılı taşınmazın orta kısmını kullandığını belirterek bu kısım için geçit hakkı tesisi istemiyle 3 parsel sayılı taşınmazın malikini davaya dahil etmiş, davacılardan ... vekili ise 26.04.2014 tarihli dilekçesi ile taleplerinden vazgeçtiklerini beyan etmiştir.
Davalı 4 parsel sayılı taşınmazın paydaşlarından ..., ..., ..., ... ve ... ayrı ayrı ibraz ettikleri cevap dilekçelerinde; paftadan anlaşılacağı üzere davacıların iddia ettikleri gibi bir kadim yol bulunmadığını, 2, 3 ve 5 parsel sayılı taşınmazlardan geçit tesisinin daha uygun olacağını, paydaşı olduğu 4 parsel yönünden davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, ... İli ... İlçesi 1. Mıntıka 5 ada 16 parsel sayılı taşınmaz lehine bilirkişiler ... ve ... tarafından hazırlanan 15/07/2014 tarihli raporun eki olan krokide 4. alternatif olarak mor renk ile gösterilen güzergahtan 3 metre genişliğinde toplam 420,94 mertekarelik kısımdan 5 ada 4 parsel aleyhine geçit irtifakı tesisine karar verilmiştir.
Hükmü, ... vekili ile davalı ... temyiz etmişlerdir.
1)Dosyada mevcut Av. ..."ın vekaletnamesinde 5 parsel sayılı taşınmazın maliki ..."ın asil olarak vekalet verdiği ancak davada taraf sıfatı bulunmadığı anlaşıldığından temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
2) Davalı ..."ın temyiz itirazlarına gelince;
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir.
Geçit tesisi davalarında başlangıçta davacı tarafından öngörülemediğinden dava dilekçesinde talep edilen yer dışındaki güzergahlardan da geçit kurulması gerekebilir. Bu güzergah üzerindeki taşınmazların maliklerine dava dilekçesi ile husumet yöneltilmemiş olması kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığından 6100 sayılı HMK’nin 124. maddesi gereğince dürüstlük kuralına aykırı olmayan bu taraf değişikliği talebi kabul edilerek davacının bu kişilerin harçsız olarak davaya katılmalarını sağlamasına imkan verilmelidir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak özellikle ... alanlarında, nihayet bir ... aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu genişliği aşan bir yol verilmesinin zorunlu olduğu hallerde, gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir.
Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Bu bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin belirlenmesinden sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanununun 748/3 ve 1012. maddesi ile yeni ... Sicil Tüzüğünün “İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili” başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmelidir.
Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır.
Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında somut olaya gelince; mahkemece dava dilekçesinde geçit hakkı konusunda münhasıran 5 ada 4 ve 5 parsellere hasrederek dava açıldığı, 16 parsel sayılı taşınmazın maliklerinden ..., ... ve ...ın araziyi fiili kullanım olarak taksim ettikleri, ... için kıyı 5 parselin babası ..."a ait ve ..."ın da komşu bir parsele daha malik olup o parsellerden istifade ettikleri ve bu parsellerinde yol kenarında bulunmaları sebebi ile geçit hakkı talepleri bulunmadığından komşu 5 ada 3 parsel yönünden davalarını ıslah ettiklerini beyan etmiştir. Davacı ... lehine geçit hakkı istenen 16 parsel sayılı taşınmazın paydaşlarından biri olup tek başına dava açma hakkı mevcuttur. Geçit hakkı parsel lehine kurulduğundan paydaşlar arasındaki fiili taksimin geçit hakkı istemli davalarda dikkate alınmaması gerekir.
Geçit hakkı isteyen 5 ada 16 parsel sayılı taşınmazın mutlak geçit ihtiyacı içinde olduğu sabittir. Dava konusu yere ait geniş pafta incelendiğinde, 5 parsel sayılı taşınmazın 43.300 metrekare yüzölçümüne sahip civardaki en büyük taşınmaz olduğu görülmüştür. Bu durumda mahkemece 5 parsel sayılı taşınmazın ... kayıt maliki davaya dahil edilmeli, fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereğince geçidin 5 parsel sayılı taşınmaz aleyhine kurulması gerekirken, fiili taksim gerekçe gösterilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Ayrıca; davacılardan ..."ın vekili Av. ..."ın 16.09.2013 tarih ve 6486 yevmiye sayılı vekaletnamesinde davadan feragat yetkisinin bulunmadığı ve karar tarihi itibariyle de adı geçen davacının reşit olduğu dikkate alınarak karar verilmemesi doğru görülmemiştir.
Kabule göre de; davacı ... ile vekili Av. ... ve davacı ... vekili olarak Av. ..."in karar başlığında gösterilmemesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenle; ... vekilinin temyiz dilekçesinin reddine; (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ..."ın temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatıranlara iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 12.11.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.