Taraflar arasındaki “muarazanın meni” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Isparta 1.Asliye Hukuk Mahkemesince davanın idare mahkemeleri görevli olduğundan yargı yolu nedeniyle görevsizliğe dair verilen 14.07.2009 gün ve 2009/88 E-302 K. sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 13.Hukuk Dairesi’nin 06.05.2010 gün ve 2009/16208 E.- 2010/6447 K. sayılı ilamı ile;
(...Davacı, davalı belediyenin 31.01.2006 tarihli Belediye Encümeni kararı ile büfenin kontürbank olarak işletilmek üzere işgaliye sözleşmesi başlıklı sözleşme ile kiraladığını, kira bedelini düzenli olarak ödediği halde davalının 27.4.2009 günlü yazı ile gerekçe göstermeden boşaltılmasını talep ettiğini bildirerek el atmanın önlenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, dava konusu yerin işgaliye sözleşmesi ile davacıya verildiğinden idari yargının görevli olması nedeniyle görev yönünden davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Davalı belediyenin 31.01.2006 tarihli kararı uyarınca …AK Masaya ait büfenin tüm operatörlerin kontörlerini satacağı kontürbank olarak çalıştırmak üzere işgaliye sözleşmesi başlıklı sözleşme ile davacıya işgaliye bedeli ödenerek kullanılmak üzere teslim edildiği ve sözleşmenin talep halinde tahliye etmesinin zorunlu olduğuna ilişkin maddesi uyarınca 27.4.2009 tarihli yazı ile 7 gün içinde yerin boşaltılmasının talep edildiği dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Davacıya teslim edilen yer mülkiyeti davalıya ait kaldırım üzerinde bulunan büfedir. Davalı belediyenin encümen kararı ve taraflar arasındaki sözleşmede her ne kadar işgaliye sözleşmesi olduğu belirtilmiş ise de dava konusu yerin niteliği ve bu yerin bedeli karşılığı davacı tarafından kullanılmasına ilişkin sözleşmenin özel hukuk hükümlerine tabi bir sözleşme olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre taraflar arasındaki ihtilaflarda özel hukuk hükümlerinin uygulanması ve çıkacak ihtilaflara da adli yargı mahkemelerinde bakılması gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir...)
gerekçesiyle karar bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
TEMYİZ EDEN : Davacı vekili
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, muarazanın meni istemine ilişkindir.
Davacı, davalı belediyenin 31.01.2006 tarihli Belediye Encümeni kararı ile dava konusu büfenin kontürbank olarak işletilmek üzere “işgaliye sözleşmesi” başlıklı sözleşme ile kiraladığını, kira bedelini düzenli olarak ödediği halde davalının 27.04.2009 günlü yazı ile gerekçe göstermeden boşaltılmasını talep ettiğini bildirerek, el atmanın önlenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı, işgaliye sözleşmesinin kira sözleşmesine dönüşmesinin mümkün olmadığını, ödenmeyen işgaliye bedelleri için 6183 sayılı Amme Alacakları Hakkında Kanun’un uygulandığını, bu sözleşmenin özel hukuka tabi olmadığını, mahkemenin görevsizliğine, işgaliye sözleşmesi gereğince davacının işgal ettiği yerden hiçbir adli merciiye başvurulmaksızın boşaltmayı kabul ve taahhüt ettiğini savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, davacı ile davalı belediye arasında 31.01.2006 tarihli belediye encümen kararına göre Isparta ili Kaymakkapı Meydanında bulunan büfenin yıllık olarak 7.500,00 TL işgaliye karşılığında işletiminin davacıya verildiğini, taraflar arasında yapılan sözleşmenin kira sözleşmesi olmayıp işgaliye sözleşmesi olduğunu, ödenmeyen işgaliye bedelleri için 6183 Sayılı Amme Alacakları Hakkındaki Kanuna göre takip yapılabilecek olup, bu durumda uyuşmazlık idari mahiyette olduğundan mahkemenin görevsizliğine, Isparta İdare Mahkemesinin görevli olduğuna dair verilen karar; Özel Daire’ce metni yukarıda başlık bölümünde aynen alınan gerekçeler ile bozulmuş, mahkemece, önceki gerekçeler genişletilmek suretiyle direnme kararı verilmiştir.
Direnme kararını davacı vekili temyize getirmektedir.
Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; eldeki davaya bakma görevinin adli yargı mahkemelerine mi yoksa idari yargı mahkemelerine mi ait olduğu noktasında toplanmaktadır.
İşin esasına geçilmeden önce mahkemece, ilk kararda yer verilmediği halde direnme kararının gerekçesinde Isparta İdare Mahkemesi’nin 2009/469 E., 2010/353 K. sayılı kararına da dayanılmış olmasının yeni hüküm niteliğinde olup olmadığı hususun önsorun olarak tartışılmış; ancak mahkemenin direnme kararında idare mahkemesi kararını gerekçe yapmasının önceki kararı genişletme niteliğinde olduğu, yeni hüküm niteliğinde olmadığı oybirliği ile kabul edilerek, önsorun bu şekilde aşılmıştır.
İşin esasına yönelik incelemeye gelince;
Davacının, davaya konu edilen büfe niteliğindeki yeri 31.01.2006 tarihli Isparta Belediyesi Encümen kararı ile kullanmaya başladığı, karşılığında her sene artan oranlarda ecrimisil bedeli adı altında ödemede bulunduğu, davalı belediyenin 12.05.2009 tarihli encümen kararı ile de söz konusu büfenin tahliyesine karar verdiği dosyada bulunan belgelerden açıkça anlaşılmaktadır.
Davacı, eldeki davayı encümen kararının iptali için değil, sözleşme ilişkisine dayalı muarazanın önlenmesi istemiyle açmıştır.
Taraflar arasında düzenlenen dava konusu yerin bedeli karşılığı davacı tarafından kullanılmasına ilişkin sözleşmenin özel hukuk hükümlerine tabi bir sözleşme olduğudan, ihtilafın adli yargı mahkemelerinde görülmesi gerekir. Bu bakımdan mahkemece, işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, aynı yöne işaret eden ve Hukuk Genel Kurulu"nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, yazılı gerekçe ile önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırı olup, direnme kararının bozulması gerekir.
S O N U Ç : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda ve Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı 6217 sayılı Kanunun 30.maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na eklenen “Geçici madde 3” atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 429.maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, aynı kanunun 440/III-3.maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 15.05.2013 gününde oyçokluğu ile karar verildi.