Danıştay 2. Daire 2021/18675 Esas 2022/3615 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/18675
Karar No : 2022/3615

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Müdürlüğü/ …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Mirasçısı …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın açıklama eklenmek suretiyle onanmasına ilişkin Danıştay İkinci Dairesinin 10/03/2021 günlü, E:2021/4524, K:2021/531 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; … Giyim San. ve Tic. Ltd. Şirketi hakkında karşılıksız çek keşide etmek suçundan dolayı verilen 12.000,00 TL adli para cezasının tahsili amacıyla düzenlenen ve şirket müdürü olduğundan bahisle davacıya tebliğ edilen … günlü, … sayılı ödeme emrinin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesince bozma kararına uyulmak suretiyle verilen temyize konu kararıyla; Uyuşmazlıkta, …Giyim San. ve Tic. Ltd. Şirketine verilen 12.000,00 TL adli para cezasının tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin, kanuni temsilci sıfatının bulunduğu ispat edilemeyen davacıya tebliğ edildiği ancak davacının borçlu şirketteki hissesini ve kanuni temsilcilik sıfatını devretmiş olduğu ve bu hususun 12/07/2002 günlü, 5590 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlandığı, bu sebeple dava konusu işlemde hukuki isabet bulunmadığı gerekçesi ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire Kararının Özeti : Davalı idarenin temyiz başvurusu üzerine, Danıştay İkinci Dairesinin 10/03/2021 günlü, E:2021/4524, K:2021/531 sayılı kararıyla, temyize konu İdare Mahkemesi kararının açıklama eklenerek onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEBİNDE
BULUNANIN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; Mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek, Danıştay İkinci Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, davalı idarenin karar düzeltme isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının açıklamalı onanmasına dair Danıştay İkinci Dairesinin 10/03/2021 günlü, E:2021/4524, K:2021/531 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
… Giyim San. ve Tic. Ltd. Şirketi hakkında karşılıksız çek keşide etmek suçundan dolayı verilen 12.000,00 TL adli para cezasının tahsili amacıyla şirket adına düzenlenen ve şirket müdürü olduğundan bahisle davacıya tebliğ edilen … günlü, … sayılı ödeme emrinin iptali istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde idari dava türleri tek tek sayılmış olup, iptal davaları; "idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından" açılan davalar olarak tanımlanmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun “Dilekçeler Üzerinde İlk İnceleme” başlıklı 14. maddesinde, dilekçelerin, Danıştayda daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hakimi, idare ve vergi mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından Görev ve yetki, İdari merci tecavüzü, Ehliyet, İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, Süre aşımı, Husumet, 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği belirtilmiş; adı geçen Kanun'un “İlk İnceleme Üzerine Verilecek Karar” başlıklı 15. maddesinin 1/d bendinde ise, Danıştay veya idare ve vergi mahkemelerince 14. maddenin 3/c (ehliyet) fıkrasına aykırılık görüldüğü takdirde davanın, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükteki haliyle reddedileceği hükme bağlanmıştır.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunu'nun 55. maddesinde; dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan halinde, kamu alacağını vadesinde ödemeyenlere 7 gün içerisinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları hususunda bir ödeme emri tebliğ olunacağı, 58. maddesinde; kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın, böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği ya da zaman aşımına uğradığı hakkında tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içerisinde dava açabileceği hükme bağlanmış, mükerrer 35. maddede ise, tüzel kişilerin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacaklarının, kanuni temsilcilerin şahsi mal varlıklarından tahsil edileceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdari dava türlerinden iptal davalarının içtihat ve doktrinde belirlenen hukuki nitelikleri göz önüne alındığında, idare hukuku alanında tek taraflı irade açıklamasıyla kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tesis edilen idari işlemlerin ancak bu işlemlerle meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilgisi kurulabilenler tarafından iptal davasına konu edilebileceği açık olup, işlem ile davacı arasında ciddi ve makul bir ilişkinin bulunması zorunludur.
İdari dava açılabilmesi için dava açan kişi adına kişisel hakkını ihlal eden bir işlemin tesis edilip tebliğ edilmiş olması gerekmektedir.
Dava, karşılıksız çek keşide etmek suçundan dolayı verilen 12.000,00 TL adli para cezasının tahsili amacıyla … Giyim San. ve Tic. Ltd. Şirketi adına düzenlenen ve şirket müdürü olduğundan bahisle davacıya tebliğ edilen ödeme emrinin iptali istemiyle açılmıştır.
Uyuşmazlıkta, … Giyim San. ve Tic. Ltd. Şirketine verilen 12.000,00 TL adli para cezasının tahsili amacıyla anılan şirket adına düzenlenen ödeme emri, amme alacağının anılan şirketten tahsili amacıyla düzenlenmiş olup, henüz "tüzel kişinin mal varlığından tahsil edilememe" hali oluşmamıştır.
Dolayısıyla, dava konusu edilen ödeme emrinin, şirket adına açılacak davada ve yukarıda aktarılan 6183 sayılı Kanun'un 58. maddesi kapsamındaki iddiaların incelenmek suretiyle yargısal denetiminin yapılacağı açıktır.
Bu aşamada, amme borçlusu tüzel kişiden cebren tahsil sürecini yürüten davalı idarece, davacı adına herhangi bir işlem tesis edilmediği göz önüne alındığında, davacının iş bu davayı açmakta hukuken korunacak meşru ve güncel bir menfaatinin bulunmadığı, şirket adına düzenlenen dava konusu ödeme emrinin davacı yönünden herhangi bir haciz baskısı da oluşturamayacağı, bu itibarla davanın ehliyet yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Öte yandan, temyize konu Mahkeme kararıyla; … Giyim San. ve Tic. Ltd. Şirketi adına düzenlenen ödeme emrinin, kanuni temsilci sıfatı bulunmayan davacıya tebliğ edilmesinin hukuka aykırı olduğu tesbitine yer verilmiş, sonrasında da dava konusu ödeme emrinin iptaline karar verilmiş ise de, tebliğ işleminin geçersizliğinden hareketle, tebliğ edilen ödeme emrinin hukuka aykırılığına hükmetmenin hukuki dayanağı yoktur.
Kaldı ki, bu yöntem; amme alacağının tüzel kişiden tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin, yetkili olmadığı kabul edilen bir kişi tarafından açılacak dava sonucunda hukuk aleminden kaldırılmasına yol açacağından, kabulü mümkün değildir.
Bu itibarla, davacı adına düzenlenmediği anlaşılan dava konusu işlemin salt davacıya tebliğ edilmesi nedeniyle davacının menfaatinin zarar görmesi ve davacı yönünden hukuki bir sonuç doğurması söz konusu olamayacağından, bu işleme karşı davacı tarafından kendi adına açılan davada ehliyetinin bulunmadığı sonucuna varıldığından, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE;
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı Kanun’un temyize tabi ilk kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49/2. maddesi uyarınca BOZULMASINA;
3. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 3622 sayılı Kanun ile değişik 3. fıkrası uyarınca ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 14/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.