MAHKEMESİ : ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 15. HUKUK DAİRESİ

Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen alacak davasının kısmen kabulüne dair verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davacının istinaf başvurusunun reddine, davalıların istinaf başvurusunun kısmen kabulüne yönelik olarak verilen kararın, süresi içinde duruşmalı olarak incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmekle; daha önceden belirlenen 12.11.2019 tarihli duruşma günü için yapılan tebligat üzerine; temyiz eden davalılar vekili Av. ... geldi. Karşı taraf davacı vekilleri Av. ... ile Av. ...geldi. Açık duruşmaya başlandı ve hazır bulunanların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için saat 14.00"e bırakılması uygun görüldüğünden, belli gün ve saatte dosyadaki bütün kağıtlar okunarak, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlenip, gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; davalılar ile aralarında 01.05.2012 başlangıç tarihli uzun süreli operasyonel motorlu araç kiralama sözleşmesi bulunduğunu, sözleşmenin konusunun muhtelif marka ve modeldeki sıfır kilometre araçların 36 ay süre ile kullanımına ilişkin olduğunu; kiralanan araçların 22.04.2015 ile 28.04.2015 tarihleri arasında hasarlı bir şekilde teslim edidiğini; sözleşmede araçların yıllık 50.000 Km"den fazla kullanılması halinde ek ücret ödeneceğinin de kararlaştırıldığını, bazı araçların 50.000 Km"den fazla kullanıldığını, Elazığ 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/54 D.İş ve 2015/93 D.İş sayılı dosyalarında tespit yaptırdıklarını, araçlardaki hasar bedelinin 149.980,93 TL olarak belirlendiğini; ... plakalı aracın motoruna verilen zararın giderilmesi için 26.793,37 TL harcama yapılmasının gerektiğinin tespit edildiğini; bilirkişi raporlarına istinaden fatura düzenlendiğini ancak, herhangi bir ödeme yapılmadığını belirterek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 176.774,30TL"nin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekili; Müvekkili ... Adi Ortaklığının tüzel kişiliği olmadığından taraf sıfatı bulunmadığını, davanın husumet yokluğundan reddi gerektiğini; dava konusu alacak kalemlerinin zamanaşımına uğradığını; dava konusu araçların sözleşmeye uygun olarak kullanıldığını ve servislerde bakımlarının yapıldığını, araçların teslimi sonrasında yapılan tespitin gerçeği yansıtmadığını, Km aşım bedeli sözleşmede her Km İçin 0,25 krş olarak belirtildiğini; tespit raporlarının yokluklarından düzenlendiğini, ... plakalı aracın 04.08.2015 tarihinde (teslimden 4 ay sonra) tespit yapıldığını, araçlardaki hasarların teslimden sonra 3. kişilerce yapılmış olma ihtimalinin bulunduğunu, bilirkişinin amortisör, aks mili gibi parçaların ve kullanımdan kaynaklı olarak ortaya çıkan rutin yıpranmaların tutarlarını hasar olarak değerlendirdiğini, işçilik rakamlarının gelişigüzel ve yüksek hesaplandığını, bilirkişi raporunda esas alınan hesaplamaların ve yedek parça ve değiştirme ücretlerinin hangi veriler esas alınarak belirlendiğinin belirsiz olduğunu savunarak; davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
İlk derece mahkemesince; davanın kısmen kabulü ile 156.726,29TL"nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş, hükme karşı davacı ... davalılar vekili tarafından istinafa başvurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince; davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine, davalılar vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile; davalı ... - ... - ... adi ortaklığına karşı açılan davanın reddine, davalılar ... İnşaat Ticaret A.Ş, ... İnşaat Ticaret Sanayi A.Ş. ve ... İnşaat Sanayi Tic.A.Ş."ne karşı açılan davanın kısmen kabulü ile, 156.726,29 TL"nin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalı şirketlerden müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalılar vekili tarafından duruşmalı olarak temyiz edilmiştir.
1-) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalıların sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-) Davalıların, hor kullanma tazminatına yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde;
6098 sayılı TBK"nın 316. maddesi hükmü uyarınca; kiracı, kiralananı tam bir özenle kullanmak ve aynı Kanun"un 334. maddesi gereğince sözleşme sonunda aldığı hali ile kiralayana teslim etmekle yükümlüdür. Ancak, kiracı sözleşmeye uygun kullanma dolayısıyla oluşan eskime ve bozulmalardan sorumlu olmayıp, münhasıran kötü kullanım nedeniyle oluşan zarar ve hasardan sorumludur. Davacının kiralananı kullandığı süre ve kullanma amacı gözetildiğinde olağan kullanımdan kaynaklanan yıpranma ve eskimelerin olacağı kuşkusuzdur.
Dava konusu kiralananda hor kullanmadan kaynaklanan bir hasar meydana gelip gelmediği, hasar meydana gelmiş ise bu hasarın ne kadar sürede ve kaç paraya giderilebileceği bilirkişi incelemesi ile tespit edilmelidir.
Somut olayda; davacı ile davalı şirketler arasında imzalanan 01.05.2012 başlangıç tarihli ve 36 ay süreli araç kira sözleşmenin varlığı hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Sözleşmenin "Kiralanan Araçların Kullanım Esasları, Bakım, Onarım ve Genel Hizmetler" başlıklı 3. maddesinde; "Kiraya veren, söz konusu araçları sağlam olarak teslim etmeyi, Kiracı da; taahhüt ettiği süre içerisinde aracı özenle kullanmayı, muhafazayı ve vasıtayı kiralama dönemi sonunda veya kiralayanın haklı sebeplerle akdi tek taraflı feshetmesi halinde derhal ve aynen (olağan kullanımdan kaynaklanan yıpranmalar hariç) geri iade etmeyi kabul eder. Varsa aracın üzerindeki çizik arıza ve problemleri giderip, ayrıca aksesuar avadanlıkla tam ve eksiksiz teslim etmeyi, eğer yapmazsa kiraya verenin bu eksiklikleri giderip göndereceği faturayı kabul eder." B/3-f maddesinde; “Kiralanan araçlardaki hasar ve zararların, kullanıcı hatası sonucunda olup olmadığına, vasıtanın getirildiği yetkili servis karar verir. Yetkili servisin yaptığı bu tespiti tarafların kabul etmemesi halinde hasarlı ya da arızalı vasıta distribütör ya da üretici firmaların yetkilendirdiği kişi ya da heyet tarafından kontrol edilir. Bu kişi ya da heyet tarafından hasarın kullanıcı hatası olup olmadığı tespit edilir” B/3-a maddesinde; "...Araç bakımlarında üretici firmaların belirlediği periyodik bakım parçaları dışında, parça ve sarf malzeme değişmeyecek, değişim gerekirse kiracıdan onay alınacaktır... Debriyaj, baskı, balata değişim süreci her 60.000km bir olup, erken değişimlerde bedeli kiracıya fatura edilecektir." sözleşmenin 2-A-4 maddesinde; "...aracın kira süresince periyodik bakım, onarım ve kaza sonrası tamir masraflarının karşılanması, Eğer kullanıcı hatası, ve sigorta şirketlerinin kabul etmeyeceği, hasarı ödemeyeceği durumlarda işleten karşılar..." düzenlemeleri mevcuttur. Özgür irade ile düzenlenmiş bu şartlar tacir olan tarafları bağlar. Davaya dayanak araç teslim tutanakları ve tespit raporlarının içeriklerinde hasar bedeli, değişen parçalar bedelleri olduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece, hükme esas alınan bilirkişi ek raporunda; tespit raporu ve faturada belirtilen hasarların aracın çarpmaları sonucu meydana gelen hasarlara ve bunların giderimine ilişkin oldukları belirtilmiş ise de; tespit raporundaki değişmesi gereken parçalar olarak belirtilen birçok parçanın (depraj baskı balata direksiyon v.b gibi), çarpma sonucu arızalanıp arızalanmadığı belirtilmediği gibi, yukarıda belirtilen sözleşme maddelerinin de irdelenmediği görülmektedir. Hükme esas alınan bilirkişi raporu davaya konu talepler yönünden Yargıtay denetimine uygun ve elverişli değildir. O halde, mahkemece; içinde makine mühendisi de bulunan yeniden oluşturulacak bilirkişi heyetinden alınacak rapor ile, sözleşme maddeleri dikkate alınarak, araçlarda tespit edilen hasarların hor kullanım ve olağan kullanım nedeniyle oluşan zarar ve hasar ayrımı yapıldıktan sonra tespiti gerekir. Mahkemece, gerçek zararın belirtilen şekilde tespit edilerek taraflarca uyuşmazlık konusu yapılmayan kira sözleşmesindeki düzenlemeler de birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken; yazılı şekilde, eksik araştırma ve inceleme ile yetersiz bilirkişi raporuna dayalı olarak karar verilmesi doğru görülmemiştir.
O halde; bölge adliye mahkemesince; yukarıda açıklanan ilkelere ve sözleşme hükümlerine göre, hor kullanmadan kaynaklı hasar hesabı yapılıp yapılmadığı üzerinde durularak, sonucuna uygun alacağa hükmedilmesi gerekirken; yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak, eksik araştırma ile yazılı şekilde karar verilmiş olması, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalıların sair temyiz itirazlarının reddine; ikinci bentte açıklanan nedenlerle 6100 sayılı HMK"nun 371. maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının davalı taraf yararına BOZULMASINA, 2.037TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı tarafa verilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 12.11.2019 gününde oy birliği ile karar verildi.