8. Hukuk Dairesi 2010/2091 E. , 2010/3575 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Katılma Alacağı
Davacı-karşı davalı ... ile davalı-karşı davacı ... aralarındaki dava hakkında ... Aile Mahkemesinden verilen 04.05.2007 tarih ve 1050/446 sayılı hükmün Dairenin 28.01.2010 gün ve 4146/301 sayılı ilâmiyle onanmasına karar verilmişti. Davacı-karşı davalı ... (Mert) vekili tarafından süresinde kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla dosya incelendi gereği düşünüldü:
KARAR
Davacı ..., 20.04.2005 harç tarihli dilekçesiyle ...plakalı Dorse araç ile 06 AN 4564 plakalı çekicinin evlilik birliği içinde alındığını, belirterek 30.000.000.000 TL tazminatın hüküm altına alınmasına karar verilmesini istemiştir. Bu istek boşanma dava dilekçesiyle birlikte açılmış olup, daha sonra boşanma dosyasından tefrik edilerek ayrı bir esasa kaydı yapılmıştır. Davacı ... vekili 16.06.2005 günlü dilekçesinde ise, istenen 30.000.000.000 TL tazminatın 6.000,00 YTL’nin manevi, 24.000,00 YTL’nin ise maddi tazminatla ilgili bulunduğunu açıklamış, böylece isteğine açıklık getirmiştir.
Davalı ... vekili, dava dilekçesinde belirtilen Dorse ve çekicinin vekil edenine ait olduğunu, evlilik birliği içerisinde alındığını, araçların üzerine ihtiyati tedbir konulmasının doğru bulunmadığını, bunlara ait trafik kayıtlarının getirtilmesi gerektiğini açıklayarak tazminat isteğinin reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı-karşı davacı ... vekili, birleşen 07.03.2006 gün ve 2006/219 Esas sayılı dosyaya ait dava dilekçesi ile davacı-karşı davalı ...adına kayıtlı bulunan 06 AL 3103 plakalı Pejo marka aracın vekil edeninin katkısıyla alındığını, 6.000,00 YTL peşinat ve yaklaşık 5.000,00 YTL’de taksitler halinde ödendiğini, toplam 11.000,00 YTL katkısı olduğunu belirterek davacıya düşen 5.500,00 YTL’nin davacı-karşı davalı ...’den tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davacı-karşı davalı ... vekili, açılan karşı davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, “…2005/1050 Esas sayılı Figen tarafından açılan asıl dava ile Ankara 6.Aile Mahkemesinde açılan ve eldeki davayla birleştirilen 2006/219 Esas sayılı karşı davanın reddine karar verilmesi ve hükmün yalnızca davacı-karşı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairenin 28.01.2010 tarih, 2009/4146 Esas ve 2010/301 Karar sayılı ilamıyla onanmıştır.
Davacı-karşı davalı ... vekili, bu sefer 11.03.2010 havale tarihli karar düzeltme dilekçesiyle mahkemenin onama kararının kaldırılmasıyla temyiz dilekçesinde belirttikleri hususlar gözönünde tutularak yerel mahkeme hükmünün bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
Dava, yasal edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde edinilen mallardan doğan ve TMK.nun 202, 218, 219, 231 ve 236.maddeleri gereğince açılan edinilmiş mallara katılma alacağı isteğine ilişkindir.
Taraflar 21.09.2000 tarihide evlenmişler, ... Aile Mahkemesinde açılan ve 04.05.2006 tarihinde kesinleşen 20.09.2005 gün ve 2005/453 Esas, 2005/1081 Karar sayılı kararıyla boşanmışlardır. Eşlerin evlendikleri 21.09.2000 tarihinden 01.01.2002 tarihine kadar 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin 170. maddesi gereğince aralarında mal ayrılığı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girdiği 01.01.2002 tarihinden boşanma davasının açıldığı 20.04.2005 tarihine kadar sözleşmeyle başka bir mal rejimi seçilemediğinden TMK.nun 202.maddesi gereğince yasal edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir. TMK.nun 225/son fıkrası uyarınca boşanma davasının açıldığı 20.04.2005 tarihinde; yasal edinilmiş mallara katılma rejimi sona ermiştir.
Davacı-karşı davalı ...’nun dava konusu yaptığı 06 MAE 44 plakalı dorse ile 06 AN 4564 plakalı çekici yasal edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde 03.12.2004 tarihinde satın alındıkları ve davalı-karşı davacı ...’a ait olduğu cevap ve dava dilekçeleriyle ve dosya kapsamıyla sabittir. TMK.nun 236/1. maddesinde; her eş veya mirasçıların, diğer eşe ait artık değerin yarısı üzerinden hak sahibi olurlar, hükmüne yer verilmiştir. Aynı Kanunun 222/son fıkrasında ise; bir eşin bütün malları, aksi kanıtlanıncaya kadar edinilmiş mal kabul edilir" denilmektedir. Davalı-karşı davacı ... uyuşmazlık konusu yapılan çekici ve dorse’nin kişisel malı ile alındığını kanıtlayamadığına göre edinilmiş mal olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Bu durum karşısında artık değerin yani edinilmiş mallara katılma alacağının hesaplanması için şu yöntemin izlenmesi gerekir. TMK.nun 231.maddesine göre artık değer; eklenmeden (TMK.m.229) ve denkleştirmeden (TMK.m.230) elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere her eşin edinilmiş mallarının toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan değerdir (TMK.m.231). Aynı kanunun 236.maddesi uyarınca her eş artık değerin yarısı üzerinden hak sahibi olurlar. Kazanılmış hakların da gözönünde tutulması gerekir.
Ne var ki; her iki aracın değerleri boşanma davasının açıldığı 20.04.2005 tarihine göre tesbit edildiği bilirkişi raporuyla belirlenmiştir. Yasal edinilmiş mallara katılma rejiminin boşanma davasının açıldığı tarihte sona erdiği doğrudur. Ancak, değer tesbiti açısından bu tarih esas alınmaz. 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin 170. maddesi gereğince mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu dönemde edinilen mallara yapılan katkı alacağı davaları için alacak davasının açıldığı tarih esas alınır. Yasal edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde edinilmiş mallara katılma alacağı için edinilen malların değeri TMK.nun 235/1.fıkrası uyarınca “…tasfiye anındaki değerleri hesaba katılır” yani karar tarihine en yakın tarihte tesbit edilecek değerin edinilmiş mallara katılma alacağında esas alınması gerekmektedir. Mal rejiminin sona erdiği ve boşanma davasının açıldığı 20.04.2005 tarihiyle hükmün kurulduğu 04.05.2007 tarihi arasında uzun kabul edilebilecek zamanın geçtiği açıktır. Bu değer esas alınarak hüküm kurulamaz. Dairenin 28.01.2010 tarih, 2009/4146 Esas ve 2010/301 Karar sayılı onama ilamı açıklanan nedenlerle maddi yanılgıya dayalı bulunduğu anlaşıldığından ortadan kaldırılması gerekmiştir.
O halde mahkemece yapılacak iş; yukarıda yapılan açıklamalar ve ilkeler ile hukuki olgular gözönünde tutularak bozmadan sonra verilecek karar tarihine yakın bir tarihte dorse ve çekicinin uzman bilirkişi aracılığıyla sürüm değerleri ( TMK.m.232) saptanarak alınacak gerekçeli, denetime açık rapora göre davacı-karşı davalının edinilmiş mallara katılma alacağının hesaplanması gerekirken dosya kapsamına uymayan bir gerekçeyle davanın reddine karar verilmiş olması usul ve kanuna aykırıdır.
Davacı-karşı davalı ... Mert (Aksu) vekilinin karar düzeltme isteği bu bakımdan yerinde olduğundan kabulüyle Dairenin maddi yanılgıya dayalı 28.01.2010 tarih, 2009/4146 Esas ve 2010/301 Karar sayılı ilamının belirtilen gerekçelerle ortadan kaldırılmasına, yerel mahkemenin 04.05.2007 tarih, 2005/1050 Esas ve 2007/446 sayılı hükmünün açıklanan nedenlerle HUMK.nun 428.maddesi uyarınca BOZULMASINA ve 69,80 TL peşin harcın istek halinde temyiz eden davacı-karşı davalıya iadesine 29.06.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.