Danıştay 10. Daire 2022/1199 Esas 2022/2883 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2022/1199
Karar No : 2022/2883

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Sigorta A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1) … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
2) … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

TEMYİZ EDEN MÜDAHİLLER
(DAVALI YANINDA) : 1) … İnşaat Madencilik San. ve Tic. A.Ş.
2) … İnşaat Madencilik San. ve Tic. A.Ş.
3) … İnş. Taah. Madencilik San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

DAVANIN_KONUSU : Davacı şirket tarafından, 29/12/2016 tarihinde davalı idarelerin hizmet kusuru nedeniyle meydana gelen sel felaketi neticesinde davacı şirket sigortalısı Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü'ne ait Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği içinde bulunan silolarda meydana gelen hasar için şirket sigortalısına ödenen toplam 229.841,24 TL tazminatın şirket tarafından sigortalıya yapılan ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmiştir.

YARGILAMA SÜRECİ :
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, dava konusu işyerinde meydana gelen ve Mahkemelerince hükme esas olabilir nitelikte bulunan ekspertiz raporu sonucu belirlenen 229.841,24 TL (190.027,65-TL+ %18 KDV) maddi zararın bilirkişi raporunda belirlenen kusur oranları doğrultusunda % 50'lik kısmı olan 114.920,62 TL tutarında hasarın oluşmasında davalı Karayolları Genel Müdürlüğünün, %10'luk kısmı olan 22.984,12 TL tutarında hasarın oluşmasında ise Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğünün hizmet kusurunun bulunduğu, bu tutarların idarelere başvurunun yapıldığı 12/12/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalı idarelerce hisseleri oranında davacı şirkete ödenmesi gerektiği, bu miktarı aşan kısım yönünden ise davacı şirketin sigorta ettiği işyeri sahibinin olaydaki kusuru ve aşırı yağışın etkisi gözönüne alınarak davanın reddi gerektiği sonucuna varıldığı, öte yandan davacı şirket tarafından ödeme tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi istenilmekte ise de; idari işlem veya eylemlerden dolayı uğranılan zararın tazmini istemiyle açılan davalarda uygulanacak yasal faizin başlangıç tarihi olarak idareye başvuru tarihinden itibaren yasal faizin hesaplanmasının yerleşik hale gelen Danıştay içtihatları ile genel kabul görmüş ve istikrar kazanmış bir yargısal uygulama olduğu bu nedenle yasal faizin başlangıç tarihinin başvuru tarihinden önceki bir tarih olarak belirlenmesinin mümkün görülmediği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, davacı şirketin 229.841,24 TL tazminat talebinin 137.904,74 TL'lik kısmının kabulüne, 114.920,62 TL maddi tazminatın, idareye başvurunun yapıldığı 12/12/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından, 22.984,12 TL maddi tazminatın ise TCDD'ye başvurunun yapıldığı 12/12/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü tarafından davacı şirkete ödenmesine, maddi tazminat isteminin bu tutarı aşan kısmının reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; tarafların istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacı sigorta şirketi tarafından, dava konusu edilen olayın ne mücbir sebep ne de beklenmeyen bir hal olmadığı, dava konusu olayın gerçekleşmesinin öngörülemezlik ve karşı konulmazlık koşullarının oluşmadığı, bu kuvvetli yağışların her zaman meydana gelebileceği, yeterli alt yapı ve drenaj sisteminin düzgün bir şekilde çalışması halinde bu zararların meydana gelmeyeceği, bilirkişi raporunun hükme esas alınabilir nitelikte bulunmadığı, davalı idarelerin hizmet kusuru bulunduğu, davanın kısmen reddine ilişkin kısımının bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı TCDD Genel Müdürlüğü tarafından, idarelerinin hizmet kusuru bulunmadığı, oluşan zarar nedeniyle sorumluluklarının bulunmadığı, davanın husumetten reddi gerektiği, olayda davacı şirket sigortalısının kusurlu olduğu davanını kabule ilişkin kısımının bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından, davanın süresinde açılmadığı, idarelerinin hizmet kusuru bulunmadığı, asıl sorumluluğun ilgili belediyelerde olduğu davanını kabule ilişkin kısımının bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
Müdahil tarafından; olayda kusurun davacı şirket sigortalısında olduğu, aşırı yağışlar nedeniyle mücbir sebep bulunduğu, idarelerin faaliyet alanı dışında zarar oluştuğu davanını kabule ilişkin kısımının bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN SAVUNMALARI : Müdahil tarafından davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmakta olup, davacı ve davalı idareler tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bölge idare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Tarafların temyiz istemlerinin REDDİNE,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, 30/05/2022 tarihinde oy çokluğuyla kesin olarak karar verildi.

(X) KARŞI OY :

Anayasanın 125. maddesinde; idarenin, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu belirtilmiştir.
Davacı şirket tarafından, 29/12/2016 tarihinde meydana gelen sel felaketi neticesinde davacı şirket sigortalısı Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü'ne ait Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği içinde bulunan silolarda meydana gelen hasar için şirket sigortalısına ödenen toplam 229.841,24 TL tazminatın şirket tarafından sigortalıya yapılan ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
Dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelerden davacı şirketin sigortaladığı işyerinin imara ilişkin yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesinin bulunup-bulunmadığı hususu anlaşılamamaktadır. Sigorta şirketince bu ruhsat ve izinlerin bulunup bulunmadığının tespitinden sonra sigorta sözleşmesi yapılması, sözleşmenin geçerliliğini etkileyen yasal bir zorunluluk olup, sigortacının sigortalayacağı işyerinin kanunen bulunması gereken ruhsatlar ve/veya izinlerine ilişkin bir araştırma yapmaksızın, sigortalaması halinde, basiretli bir tacir gibi hareket etmemesi nedeniyle ağır kusurlu olacağı, bu kusurlu fiilin de davalı idareler tarafından kamu hizmetlerinin sunulması sırasında işlenen kusurlu fiiller ile zarar arasındaki illiyet bağını keseceği ve sigortacının ağır kusuru nedeniyle zararın tamamından tek başına sorumlu olacağından Mahkemece davacı şirket sigortalısının imara ilişkin yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesinin bulunup-bulunmadığı hususu araştırılmaksızın eksik incelemeyle verilen kararın bozulması gerektiği oyuyla Daire kararına katılmıyorum.