Mahkemesi : Bolu İş Mahkemesi
Tarihi : 12/12/2013
Numarası : 2013/132-2013/492

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı, Ç.. B..nca Balorman Orman Ürünleri .... San. ve Tic. AŞ’nin Organize Sanayi Bölgesi, ..cadde No.., Bolu adresinde bulunan tek işyeri dikkate alınarak, anılan işyerinde 104 işçinin çalıştığı, bunlardan 62’sinin ... İş Sendikası üyesi olduğundan bahisle çoğunluk tespiti yapıldığını, firmanın aynı işkolunda faaliyet gösteren, öteden beri ve fiilen aynı işkolundaki (ağaçla ilgili) işlerin yapıldığı; Darıca / Kocaeli, Dilovası / Kocaeli, Kemalpaşa / İzmir,Maslak / İstanbul adreslerinde bulunan toplam 5 işyeri karşısında isletme düzeyinde çoğunluk tespiti yapılması zorunluluğuna uyulmadığını belirterek, Ç.. B.."nın ... İş Sendikası lehine tesis ettiği çoğunluk tespit işleminin iptali ile 27.03.2013 başvuru tarihi itibarıyla yasanın aradığı çoğunluğu sağlayamadığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Davalı Ç.. B.. idare tarafından yapılan inceleme sonucunda söz konusu işyerlerinde 104 işçinin çalıştığı, 62 işçinin adı geçen sendikaya üye olduğu tespit edildiğini, müvekkili idare tarafından yapılan incelemede Kocaeli" de bulunun iki (2) işyerinin İşkolları Tüzüğünün 5 nolu "Dokuma, Hazır Giyim ve Deri" işkolunda yer aldığı, İzmir ilinde bulunan bir (1) işyerinin 15 numaralı Taşımacılık işkolunda yer aldığı ve İstanbul ilinde bulunan bir (1) işyerinin de İş Kolları Tüzüğünün 16 sıra numaralı “Gemi Yapımı ve Deniz Taşımacılığı Ardiye, Antrepoculuk” işkolunda yer alması nedeniyle işletmeye dahil edilmediğinin anlaşıldığını, ileri sürülerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Selülöz İş Sendikası vekili davacı tarafın itirazının sadece işletme niteliği bulunduğu iddiası ile sınırlı olduğunu ileri sürerek hiçbir somut delillere dayanmayan itirazın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Taraflar arasında, Balorman Orman Ürünleri ... San ve Tic. A.Ş. işyerlerinin hangi işkoluna girdiği, bu anlamda işverene ait işyerlerinin işletme kapsamında yer alıp almadığı, sendikanın Toplu İş Sözleşmesi yapmaya yetkili olup olmadığı konularında uyuşmazlık vardır.
Öncelikle 6356 sayılı Yasa"nın geçici 6/3). maddesinde “Ocak 2013 istatistiklerinin yayımlandığı tarihe kadar, (26 Ocak 2013 tarih ve 28540 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı) Bakanlığa yapılmış olan yetki tespit başvuruları ile taraf oldukları bu Kanunun yürürlüğünden önce imzalanmış Toplu İş Sözleşmesi Ocak 2013 istatistiklerinin yayımı tarihinden sonra yetkisi sona erecek olan sendikaların, bir sonraki toplu iş sözleşmesiyle sınırlı olmak üzere yapacakları yetki tespit başvuruları mülga 2822 sayılı Kanun"un 12 nci maddesine göre Bakanlıkça yayımlanmış Temmuz 2009 istatistiklerine ve mülga 2822 sayılı Kanunda belirtilen hükümlere göre sonuçlandırılır. (Ek cümle: 10.01.2013 - 6385 S.K./20. md.) Ancak, en son yayımlanan 2009 istatistiğinde toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi için başvuru hakkına sahip işçi sendikalarının 7/11/2012 tarihinde ve sonraki bu fıkraya göre yapacakları yetki tespit talepleri, 41 nci maddede yer alan işyeri veya işletme çoğunluğu şartlarına göre sonuçlandırılır.” düzenlemesi yer almakta olup, somut olayda yetki başvuru tarihinin 27.03.2013 olması sebebi ile uyuşmazlığın 6356 sayılı Kanunda belirtilen hükümlere göre sonuçlandırılması gerekir.
Bakanlık yetki tespit kararında, 27.03.2013 başvuru tarihi itibari ile Balorman Orman Ürünleri ... San Ve Tic A.Ş Organize Sanayi Bölgesi, ...cadde No: ..., Bolu adresindeki işyerinde 104 (yüz dört) işçi çalıştığı, 64 (altmış beş) işçinin sendika üyesi olduğu, toplu iş sözleşmesi yapmak için Selüloz İş Sendikasının gerekli çoğunluğu sağladığı tespit edilmiştir.
ÇSGB’lığı yazısı ile işverenin Kocaeli -Gebze adresindeki “Depo, Palet Tamiratı” işyerinin, “Dokuma Hazır Giyim Deri” işkolunda, İzmir -Kemalpaşa “Yükleme Boşaltma İşyerinin” “Ağaç Kağıt İşkolunda”, Kocaeli-Darıca “Depolama” işyerinin “Gemi Yapımı Ve Deniz Taşımacılığı Ardiye Ve Antrepoculuk” İşkolunda, Maslak “İşlet. Diğer İdari Dnş. Faal” işyerinin “Ticaret Büro Eğitim Güzel Sanatlar” işkolunda olduğu açıklanmış, ayrıca şirkete ait söz konusu işyerleri ile ilgili herhangi bir işkolu başvurusunun olmadığı bu nedenle işkolu tespitinin yapılamadığı açıklanmıştır.
Toplu İş Sözleşmesinin kapsamı ve düzeyi başlıklı 6356 sayılı Kanunun 34.maddesinde “1-Bir toplu iş sözleşmesi aynı işkolunda bir veya birden çok işyerini kapsayabilir.(2) Bir gerçek ve tüzel kişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda birden çok işyerinin bulunduğu işyerlerinde, toplu iş sözleşmesi ancak işletme düzeyinde yapılabilir…(4) İşletme toplu iş sözleşmesi yapılacak işyerlerinin aranılan niteliğe sahip olup olmadıklarına ilişkin uyuşmazlıklar, işletme merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede on beş gün içinde karara bağlanır. Kararın temyizi halinde Yargıtay on beş gün içinde kesin olarak karar verir.” hükmüne yer verilmiştir.
Yine Yasanın 5.maddesinde “(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmi Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. Kararın temyiz edilmesi halinde Yargıtay uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar. (2) Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.” düzenlemesi yer almıştır.
Dolayısı ile yetki tespiti davasında bir gerçek ve tüzel kişiye ait aynı işkolunda birden çok işyerinden oluşan bir işletme olduğu iddiası var ise, işletme düzeyinde ancak tek bir TİS yapılacak olması (işletme toplu iş sözleşmesi) ve bu hususun kamu düzeni ile ilgili olması karşısında, işverene ait işyerlerinin işletme oluşturup oluşturmadığının tespiti için, iddia konusu işyerlerinde bakanlıkça 6356 sayılı Yasanın 5. maddesi uyarınca yapılmış işkolu tespit kararları var ise buna göre, yoksa yapılacak işkolu tespiti bekletici mesele yapılarak sonucuna göre değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerekecektir.
Her ne kadar 6356 sayılı Yasanın 5/(2).fıkrasında “Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz” denilmekte ise de, bu düzenlemenin Toplu İş Hukukunda bir toplu iş sözleşmesi ünitesi olan ve 6356 sayılı Kanunun 34. maddesinde tanımlanan işletme iddiası kapsamı dışında haller için uygulanması gerektiği değerlendirilmelidir. Aksi halde işletme kapsamına giren bir gerçek ve tüzel kişiye ait işyerlerinde, işletme bütünlüğü gözetilmeden yasanın emredici hükümleri dikkate alınmadan toplu iş sözleşmesi yapılması gibi bir durum ortaya çıkacaktır.
O halde, 6356 sayılı Kanunun 5. maddesinin 2. fıkrasında yer alan düzenlemeyi, işyeri düzeyinde yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamışken ve çözümü aynı maddenin 1. fıkrasında düzenlenen işkolu tespit prosedürü ile mümkün olan işkolu uyuşmazlıklarıyla sınırlı olarak değerlendirilmek gereklidir. 6356 sayılı Kanunda işletme kapsamına ilişkin uyuşmazlıkların bekletici mesele yapılamayacağına dair bir hüküm yer almamaktadır. Ayrıca işletme toplu iş sözleşmesi yapılmasına ilişkin kural yukarıda da kısaca bahsedildiği üzere kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenlerle işletme kapsamına ilişkin bir uyuşmazlık söz konusu ise, mahkemenin bu uyuşmazlığı çözmeye de yetkili olması halinde işletme olup olmadığı 6356 sayılı Kanun’un 34. maddesinin 4. fıkrası hükmüne göre ön mesele olarak çözüme kavuşturulması gereklidir. Yetki uyuşmazlığını inceleyen mahkemenin işletme olup olmadığına ilişkin uyuşmazlığı çözmeye yetkili olmaması halinde ise yine aynı hükümlere göre bu problemin çözümü bekletici mesele yapılmalıdır.
Sonuç olarak, dava dilekçesi ve dosya kapsamından anlaşılacağı şekilde, uyuşmazlık konuları arasında yetki tespitin iptali ile birlikte, Balorman Orman Ürünleri ....San. ve Tic. A.Ş. işyerlerinin İşkolları Yönetmeliğinin hangi sıra numarasına girdiğinin ve işletme oluşturup oluşturmadığının belirlenmesi de yer almaktadır. Bu halde uyuşmazlıkta 6356 sayılı Yasa"nın 5. maddesinin uygulanması da söz konusu olmaktadır. Bu maddeye göre bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Ç.. B.."nca yapılır. Ç.. B..’nın Resmi Gazete"de yayımlanan tespit kararına karşı ilgililer 15 gün içerisinde dava açabilirler. Bu halde öncelikle davacı tarafa şirkete ait işyerlerinin işkolunun tespiti için Ç.. B..na başvurması için süre verilmeli yapılan başvuru ve bu tespit sonucu ön mesele yapılarak işkolu tespit başvurusunun sonucuna göre işin esası çözüme kavuşturulmalıdır.
İşkolu tespiti prosedürü tamamlandıktan sonra sonucuna göre; somut olayda çözümlenmesi gereken konu, 6356 sayılı Kanunun 34/2. fıkrasında belirtilen “Bir gerçek ve tüzelkişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda birden çok işyerine sahip bir işletmede ancak bir toplu iş sözleşmesi yapılabilir.“ tanımına uygun aynı işkolunda kurulu birden çok işyerinden oluşan bir işletme olup olmadığı, tespit edilmelidir. Buna göre aynı işkolunda kurulu birden çok işyerinin bulunması olgusu işletmenin bir unsuru olarak kabul edildiğinden bu işyerlerinin aynı işkolunda kurulu ancak birbirinden bağımsız işyerleri olması gerekir. O halde, işyerleri için yapılacak işkolu tespiti sonucuna göre aynı işkolunda kurulu farklı işyerlerinin varlığı kabul edilir ise işyerleri birlikte işletme kabul edileceği için işçi sayısının tespitinde aynı işkolundaki tüm işyeri birlikte değerlendirilecektir. Yine yapılacak tespit sonucuna göre, bir kısım işyerlerinde görülen iş asıl işe yardımcı iş kabul edilir ise, aynı işkolunda farklı bir işyeri oluşturmayacağı, bağımsız varlığı olmadığı için asıl işyeri ile birlikte değerlendirilecektir. 6356 sayılı Kanun madde 4/(2)’ye göre “Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.” şayet yapılan tespitte diğer işyerlerinin Balorman Orman Ürünleri ..... San Ve Tic A.Ş’ nin yetki tespitine konu Bolu işyeri işkolundan farklı işkoluna girdiği anlaşılan işyerleri olduğu belirlenir ise işçi sayısının tespitinde bu işyeri dikkate alınmayacaktır. Ancak bütün bu tespitlerin yapılabilmesi için bekletici mesele kabul edilecek olan, işkolu tespit kararına ihtiyaç vardır.
Mahkemece davacıya İşkolu tespit başvurusu için süre verilip sonucu beklenmeden ve yukarıda açıklandığı şekilde bir değerlendirmeye tabi tutulmadan yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozma nedenidir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine göre öteki itirazların incelenmesine şimdilik yer olmadığına, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 24.02.2014 gününde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.