Danıştay 6. Daire 2021/9829 Esas 2022/6091 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/9829
Karar No : 2022/6091

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı - ANKARA
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … sayılı parsel sayılı taşınmaz üzerindeki … YİBF nolu yapının denetim görevini üstlenen … Denetim Ltd Şti.'nde inşaat mühendisi, proje ve uygulama denetçisi olan davacının denetim faaliyetini 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (c) ve (g) bentlerinde öngörülen esaslara uygun olarak yerine getirmediğinden bahisle aynı Kanunun 8. maddesi uyarınca denetim faaliyetinin (9) ay süre ile durdurulmasına ilişkin 25.05.2013 tarihli, 28657 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan davalı idarenin … tarihli ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 27/02/2019 tarih ve E:2014/5820, K:2019/998 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararda; uyuşmazlıkta, dava konusu denetim faaliyetinin (9) ay süre ile yasaklanması işleminin 4708 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca tesis edildiği, söz konusu maddede 23.04.2015 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde yapılan değişiklik ile yapı denetim şirketlerinde görev yapan denetçi mimar ve mühendislerin denetim faaliyetinin yasaklanabileceğine yönelik bir hükme yer verilmediği, başka bir ifadeyle davacı tarafından iddia edildiği gibi 4708 sayılı Kanunun 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (c) ve (g) bentlerinin ihlal edilmesi halinde dahi 23.04.2015 tarihinden itibaren 4708 sayılı Kanun kapsamında bir yaptırım uygulanamayacağı anlaşıldığından, yapı denetim şirketinde inşaat mühendisi, proje ve uygulama denetçisi olarak görev yapan davacının, denetim faaliyetinin (9) ay süre ile geçici olarak durdurulmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle tesis edildiği, işlemin sonuçlanarak hukuk aleminde yer alması nedeniyle lehe olan hükmün uygulanmasının mümkün olmadığı, kanuna aykırı fiilin işlendiği tarih itibarıyla yürürlükte olan mevzuata uygun olarak tesis edilen işlemin hukuk ve usule uygun olduğu, temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 29/10/2021 günlü, 31643 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi uyarınca, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığı "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği" şeklinde değiştirildiğinden, husumetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına yöneltilmesine karar verilerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … sayılı parsel sayılı taşınmaz üzerindeki … YİBF nolu yapının denetim görevini üstlenen … Denetim Ltd Şti.'nde inşaat mühendisi, proje ve uygulama denetçisi olan davacının denetim faaliyetini 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (c) ve (g) bentlerinde öngörülen esaslara uygun olarak yerine getirmediğinden bahisle aynı Kanunun 8. maddesi uyarınca denetim faaliyetinin (9) ay süre ile durdurulmasına ilişkin 25.05.2013 tarihli, 28657 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan … tarihli ve … sayılı davalı idare işlemi tesis edilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun "Denetim faaliyetinin durdurulması ve izin belgesinin iptali" başlıklı 8. maddesinde; "Yapı denetim kuruluşlarından, bu Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri anlaşılanların veya son üç yıl içerisinde üç defa olumsuz sicil alanların veyahut 3 üncü maddenin son fıkrası ile 6 ncı maddenin birinci fıkrası hükümlerine aykırı hareket ettiği belirlenenlerin denetim faaliyeti, yapı denetim komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıla kadar durdurulur ve belgesi geçici olarak geri alınır. Durdurma kararı, Resmî Gazetede ilan edilir ve sicillerine işlenir. Denetim faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına neden olan yapı denetim kuruluşunun mimar ve mühendisleri, bu süre içerisinde başka ad altında dahi olsa hiçbir denetim faaliyetinde bulunamaz. Geçici durdurmaya neden olan mimar ve mühendisler Bakanlıkça ilgili meslek odasına bildirilir. Meslek odaları, bu kişiler hakkında kendi mevzuatına göre işlem yapar.
Faaliyeti üç defa durdurulan yapı denetim kuruluşunun denetim faaliyetine son verilir ve izin belgesi Bakanlıkça iptal edilir.
İzin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşunun, kusurları mahkeme kararı ile kesinleşen mimar ve mühendisleri başka bir yapı denetim kuruluşunda görev almaları halinde, görev aldıkları bu kuruluşa izin belgesi verilmez, verilmişse iptal edilir.

Denetim faaliyeti geçici olarak durdurulan veya izin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşu hakkındaki bu karar ilgili idareye bildirilir ve denetimini üstlendiği yapıların devamına izin verilmez. Bu durumda, yapım faaliyetine devam edilebilmesi için yapı sahibince başka bir yapı denetim kuruluşunun görevlendirilmesi zorunludur." hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kural olarak idari işlemlerin yargısal denetimi, tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata göre yapılmaktadır. Bu anlamda idari işlem niteliğindeki idari yaptırımların da tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata göre yargısal denetiminin yapılması gerekmektedir.
Dosyasının incelenmesinden; Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … sayılı parsel sayılı taşınmaz üzerindeki … YİBF numaralı yapıya ilişkin olarak davalı idare teknik elemanlarınca yapılan denetim sonucunda yapıda ruhsat ve eki projesine aykırı imalatların yapıldığının tespit edildiği, yapının denetimini üstlenen … Denetim Ltd Şti.'nin ortağı olan aynı zamanda yapıya ilişkin proje ve uygulama denetçisi (inşaat mühendisi) olarak denetim görevi yapan davacının denetim faaliyetini 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (c) ve (g) bentlerinde öngörülen esaslara uygun olarak yerine getirmediğinden bahisle aynı Kanunun 8. maddesi uyarınca denetim faaliyetinin (9) ay süre ile durdurulmasına karar verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
4708 sayılı Kanunun söz konusu 8. maddesinin 23/04/2015 tarihli değişiklikten önceki halinde 4708 sayılı Kanuna aykırılık tespit edilmesi halinde denetçiler için idarece uygulanabilecek yaptırım, yapı denetim kuruluşlarının bir yıla kadar denetim faaliyetinin durdurulması ve belgelerinin geçici olarak alınması biçiminde idi. İdarece takdir yetkisi kullanılarak en çok bir yıl faaliyetin durdurulması yönünde idari yaptırım uygulanabilmekte ve yapı denetim kuruluşunun faaliyetinin durdurulduğu süre zarfında başkaca bir denetim faaliyetinde bulunmasına izin verilmemekte idi.
23/04/2015 tarihinde yapılan değişikliğe baktığımızda, idari yaptırım türlerinin tümüyle değiştiği görülmektedir. Denetçiler için yalnızca 4708 sayılı Kanunun 3. maddesinin beşinci fıkrasının 2. cümlesi hükmüne aykırı hareket eden mimar ve mühendislere idari para cezası verileceği, yapı denetim kuruluşunun üç defa idari para cezası almasına sebep olan mimar ve mühendislerin belgelerinin iptal edileceği düzenlemelerine yer verildiği, bunun dışında denetim sorumluluğu altında bulunan bir yapıda tespit edilen ruhsata aykırılıklar ve benzeri hususlarda denetçi mimar ve mühendislere denetim faaliyetinin belli bir süre ile yasaklanması cezası verilebileceğine yönelik bir ifadeye yer verilmediği anlaşılmıştır.
20/02/2020 tarihinde yapılan değişikliğe baktığımızda, idari yaptırımların yine değiştiği görülmektedir. Denetçiler için, yapı denetim kuruluşunun üç defa idari müeyyide almasına sebep olan mimar ve mühendislerin üç yıl süreyle herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda teknik görev alamayacağı, başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı olamayacağı düzenlemelerine yer verildiği, bunun dışında denetim sorumluluğu altında bulunan bir yapıda tespit edilen ruhsata aykırılıklar ve benzeri hususlarda denetçi mimar ve mühendislere denetim faaliyetinin belli bir süre ile

yasaklanması cezası verilebileceğine yönelik bir ifadeye yer verilmediği anlaşılmıştır.
Kararın düzeltilmesi isteminin reddine dair Dairemizin 27/05/2021 tarih ve E:2019/18945, K:2021/7252 sayılı kararındaki gerekçenin İdare Mahkemesince dikkate alınmadan temyize konu kararın verildiği görülmüştür.
Bu durumda, söz konusu Kanun değişikliklerinden sonra, 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 2. maddesinin dördüncü fıkrasına aykırılık hallerinde denetçiye uygulanacak yaptırımlar bakımından lehe sonuçların meydana geldiği görülmekle birlikte, uyuşmazlıkta lehe hükümlerin uygulanabilmesi için mevzuatta yapılan değişiklikten önceki kanun hükmü uyarınca tesis edilen faaliyetin durdurulması yaptırımının idarece uygulanmamış olması gerekmektedir.
Bu bakımdan, idari yaptırımın uygulanıp uygulanmadığının tespiti üzerine şayet davaya konu yaptırım hiç uygulanmamışsa ya da uygulanması tamamlanmamışsa davacı hakkında lehe hükümler içeren yürürlükteki Kanuna göre işlem tesis edilmesi gerektiğinden, dava konusu işlemin iptaline karar verilmelidir. (AYM, 15/10/2014, B. No:2012/731)
Uyuşmazlıkta, davacının denetim faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına ilişkin yaptırımın uygulandığına ilişkin davalı idare iddiaları dikkate alındığında, bu hususun Mahkemece araştırılarak, idari yaptırımın tamamen uygulandığının tespit edilmesi durumunda; Yapı Denetim Kanunundaki yeni düzenlemeler lehe hükümler içerse bile buna göre yeniden bir idari yaptırım tesis edilemeyeceğinden, diğer bir ifade ile lehe hükümlerin infazı tamamlanmış yaptırımlara uygulanma imkanı bulunmadığından, işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan Kanun hükümlerine göre uyuşmazlığın çözümlenmesi, bu durumda da eyleme karşılık tesis edilen işlem hukuka uygun bulunduğundan davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 24/05/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.



KARŞI OY (X):

Dairemizin 27/05/2021 tarih ve E:2019/18945, K:2021/7252 sayılı kararın düzeltilmesi isteminin reddi kararındaki karşı oyumuzda belirttiğimiz gerekçeyle; temyize konu Mahkeme kararının bozulması gerektiği oyumuzla Dairemiz çoğunluk kararına katılmıyoruz.