MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki tazminat davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, duruşmalı olarak incelenmesi davalı tarafından istenilmekle daha önceden belirlenen 03.12.2019 duruşma günü için tebligat üzerine temyiz eden davalı vekili Av. ... geldi. Karşı taraf davacı vekili Av. ... geldi. Açık duruşmaya başlandı ve hazır bulunanların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için saat 14.00"e bırakılması uygun görüldüğünden, belli gün ve saatte dosyadaki bütün kağıtlar okunarak, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlenip, gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı; 01.05.2000 başlangıç tarihli 10 yıl süreli kira sözleşmesi ile kendisine ait boş arsayı oto-gaz ve akaryakıt istasyonu ve bakım servisi amacıyla kullanılmak üzere davalıya kiraya verdiğini, sözleşmenin hususi şartlar bölümünde yer alan 2. maddesi uyarınca süre sonunda kiracının kiralanan taşınmazı kendisinin oto-gaz ve yakıt satışı için sonradan kurduğu tesislerle birlikte her türlü muhdesat dahil olmak üzere mal sahibinden hiçbir bedel talep etmeksizin tahliye ve teslim edeceğinin kararlaştırıldığını ancak davalının tesis ve makineleri söküp götürdüğü gibi binaları metruk halde bıraktığını belirterek 12.04.2011 tarih ve 2011/43D. İş sayılı dosyada hor kullanım nedeniyle tespit edilen tazminat ile tamir süresi nedeniyle uğranılan gelir kaybı zararının tahsilini istemiştir.
Davalı; dava dışı ... AŞ ile oto-gaz bayii sözleşmesi yapıldığını, buna göre şirkete ait demirbaş eşya ve tesislerin ariyet sözleşmesi uyarınca kullanıldığını ve süre sonunda iade edildiğini, hor kullanım söz konusu olmayıp normal kullanım sonucu yıpranmalar olduğunu belirterek davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile hor kullanım nedeniyle inşaat yönünden yapılması gereken imalatlar için 21.007 TL, Makine ve tesisler yönünden yapılacak imalatlar için 46.475 TL, Elektrik tesisatı için 27.896 TL ve gelir kaybı için 28.110 TL olmak üzere toplam 123.489 TL’nin tahsiline karar verilmiş, hüküm davalılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 2014/13854 Esas – 2015/10432 Karar sayılı ve 26.11.2015 tarihli kararı ile; "...Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda yıpranma durumu gözetilerek hor kullanımın olup olmadığı belirlenmiş, oto-gaz ve akaryakıt istasyonuna saha beton atılması, kırık olduğu tespit edilen kısımlar için seramik kaplama, elektrik odası yapımı ve elektrik tesisatı işi için yapılması gereken imalatlar serbest piyasa rayici gözetilerek tespit edilmiş tespit edilen zarardan yıpranma nedeniyle herhangi bir indirim yapılmamıştır. 6098 sayılı T.B.K.nun 316.(B.K.nun 256) maddesi hükmü uyarınca kiracı kiralananı tam bir özenle kullanmak ve aynı kanunun 334.(B.K.nun 266) maddesi gereğince sözleşme sonunda aldığı hali ile kiralayana teslim etmekle yükümlüdür. Ancak kiracı sözleşmeye uygun olağan kullanma dolayısıyla oluşan eskime ve bozulmalardan sorumlu olmayıp münhasıran kötü kullanım nedeniyle oluşan zarar ve hasardan sorumludur. Davalının kiralananı kullandığı süre ve kullanma amacı gözetildiğinde olağan kullanımdan kaynaklanan yıpranma ve eskimelerin olacağı kuşkusuzdur. O halde mahkemece alınacak bilirkişi raporu ile açıklanan kalemler yönünden hor kullanım nedeniyle oluşan zarar ve hasar belirlendikten sonra kullanım süresi ile orantılı olarak yıpranma payının hesap edilip belirlenen zarar tutarından düşülmesi gerekir. Mahkemece gerçek zararın belirtilen şekilde tespit edilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yetersiz bilirkişi raporuna dayalı olarak karar verilmesi hatalı olmuştur..." gerekçesi ile bozulmuş, Mahkemece bozma kararına uyulmuş ve bozma sonrası alınan bilirkişi raporuna göre; İnşaat işleri eksik bedeli 13.882,50TL, makine işleri eksik bedeli 49.600 TL, elektrik tesisat bedeli 29.312,77 TL, kira gelir kaybı bedeli 25.627,50 TL olmak üzere toplam 118.442,77 TL"nin davalılardan tahsiline karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-)Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesinin artık mümkün olmamasına göre davalının sair temyiz itirazları yerinde değildir.
2-) Mahkemece her ne kadar bozmaya uyma kararı verilmiş ise de bozma gerekleri tam olarak yerine getirilememiştir. Şöyle ki, kural olarak bozma kararına uyan mahkeme, artık bozma kararı gereğince işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır. Çünkü, mahkemenin bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli müktesep (kazanılmış) hak doğmuştur. Bu kazanılmış hak yeni bir hükümle ortadan kaldırılamaz. Bozulan bir hükmün, bozma sebepleri dışında kalan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uyan mahkeme, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olması nedeniyle; kesinleşen kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Zira, kesinleşmiş olan kısımlar, lehine olan taraf yararına bir usulü müktesep hak teşkil eder.
Somut olayda; taraflar arasında 01.05.2000 başlangıç tarihli 10 yıl süreli kira sözleşmesi ve kiralananın 06.04.2011 tarihinde tahliye edildiği hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Dosya kapsamından, davacının kendisine ait boş arsayı oto-gaz ve akaryakıt istasyonu ve bakım servisi amacıyla kullanılmak üzere davalıya kiraya verdiği, sözleşmenin hususi şartlar bölümünde yer alan 2. maddesi uyarınca süre sonunda kiracının kiralanan taşınmazı kendisinin oto-gaz ve yakıt satışı için sonradan kurduğu tesislerle birlikte her türlü muhdesat dahil olmak üzere mal sahibinden hiçbir bedel talep etmeksizin tahliye ve teslim edeceğinin kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır. Bozmadan önce alınan ve hükme dayanak teşkil edilen bilirkişi raporunda; İnşaat Eksiklikleri toplamı 21.007,76 TL, makine ve tesisat eksiklikleri toplamı 46.475,20 TL, elektrik tesisat toplamı 27.896,36 TL olduğu belirtilerek hesaplamalar yapılmış, davacı ve davalının ilk hükmü temyiz etmesi üzerine; davacının temyiz itirazları red edilerek yukarıda belirtilen bozma ilamındaki gerekçelerle hüküm bozulmuştur. İlk karar davalı lehine bozulduğuna göre, bu durumda ilk verilen karardaki tazminat kalemleri yönünden davalı taraf için usuli müktesep hak oluşmuştur. Bu nedenle, Mahkemece önceki karara dayanak teşkil eden bilirkişi raporundaki belirlenen ve bozma kapsamı dışında kalan yönteme göre hesaplama yapılarak sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken eksik incelemeyle, yazılı olduğu biçimde hüküm tesisi doğru değildir.
3-)Davalının davalı taraf lehine hükmedilen vekalet ücretine ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;
Konusu para olan veya para ile değerlendirilebilen bir şey olan davalarda vekâlet ücreti, nispi tarifeye göre hesaplanır. Davanın tamamen veya kısmen kazanılması ya da reddedilmesi halinde ise, nispi vekâlet ücreti kabul ya da reddedilen müddeabihin değeri üzerinden hesaplanır.
Davacı, dava açılırken makine bedeli olarak 80.000 TL talep etmiş ve bu miktar üzerinden harç yatırılmıştır. Bu durumda red edilen miktar üzerinden davalı lehine nispi vekalet ücreti verilmesi gerekirken maktu vekalet ücretine hükmedilmesi bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte belirtilen nedenlerle davalının sair temyiz itirazlarının reddine, ikinci ve üçüncü bentte açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı ...ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3. madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428. maddesi uyarınca hükmün davalı lehine BOZULMASINA, 2.037 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı tarafa verilmesine, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edenlere iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 03.12.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.