Danıştay 8. Daire 2017/7180 Esas 2022/3318 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/7180
Karar No : 2022/3318

DAVACI : … Sendikası
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU: 16/09/2017 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nde değişiklik yapılmasına dair Yönetmelik ile değiştirilen;
- “Ortaöğretime Geçiş” başlıklı 20. maddesinin 3. fıkrasında yer alan; “Yetenek sınav puanı ve yerleştirmeye esas puan kullanılarak öğrenci alan güzel sanatlar liseleri, spor liseleri ile klasik sanatlar ve musiki, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu imam hatip liselerine öğrenci alımı ve kayıt işlemleri Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre yapılır.” düzenlemesinin;
- “Öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esasları” başlıklı 91. maddesinin ( ğ ) bendinde yer alan; “Özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim öğretmenleri nöbet görevinden muaf tutulur.” düzenlemesinin;
- “Öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esasları” başlıklı 91. maddesinin ( h) bendinde yer alan; “Nöbetçi öğretmen çeşitli nedenlerden dolayı öğretmeni bulunmayan sınıfın düzenini ve öğrencilerinin etüt çalışması yapmalarını sağlar düzenlemesinin;
- “Belletici öğretmen görevlendirilmesi” başlıklı 92. maddesinin 2. fıkrasının 1. cümlesinde yer alan; “Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik görevi pansiyonun bağlı bulunduğu okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından yürütülür.” düzenlemesinin;
- Belletici öğretmen görevlendirilmesi” başlıklı 92. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde yer alan; “Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen ihtiyacının okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından karşılanamadığı durumlarda, aynı yerleşim birimindeki diğer eğitim kurumlarında görev yapan kadrolu öğretmenlerden istekli olanlar arasından, buna rağmen ihtiyacın karşılanamaması durumunda ise o yerleşim biriminde görev yapan diğer kadrolu öğretmenler arasından resen görevlendirme yapılmak suretiyle karşılanır.” düzenlemesinin;
- “Öğretmenler kurulu başlıklı" 109. maddenin 7. fıkrası ile “Eğitim kurumu sınıf/alan zümreleri” başlıklı 111. maddesinin 8. fıkrasınında eksik düzenleme nedeniyle;
- “Mevcut şefler” başlıklı geçici 8. maddesinin iptali istenilmektedir


DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu Yönetmeliğin 20. maddesinin 3. fıkrasında olmayan bir okul türüne yer verildiği gibi tür olarak ayrılan okulların bir başka okul türü programı uygulamasının mevzuata uygun olmadığı, mesleki eğitim veren imam hatip liselerine fen, sosyal bilimler, yabancı dil, sanat, spor programı uygulamasına izin verilirken mesleki ve teknik liselere verilmemesinin açıkça imkan ve fırsat eşitliğine aykırı olduğu, özel eğitim sınıflarının özel durumu göz önünde bulundurulduğunda, özel eğitim öğretmenlerinin teneffüs ve dinlenme saatlerinin diğer sınıf düzeylerinden farklılık arz ettiği, bu sınıflarda normalde iki öğretmen yapılmasının gerektiği, ancak; gerekçe gösterilerek bu uygulamanın çoğu okulda yapılmadığı, bu durumda öğretmenlerin teneffüse dahi çıkamadığı, özel ihtiyaçlarını gideremediği, yani fiilen nöbet tutan özel öğretim öğretmenlerinin anılan düzenlemeyle nöbet tutmasının önünün kapatıldığı, dolayısıyla da nöbet ücreti de alamadıkları, nöbetçi öğretmene yüklenen yükümlülüğün sınırlarının belirsiz olduğu, bu durumun öğretmenleri mağdur edeceği, nöbetçi öğretmenin öğrencilere etüt çalışması yaptırmasına ilişkin dava konusu düzenlemenin muğlak ve angarya niteliğinde olduğu, çalışmaları hangi disiplinde gerçekleştireceğinin belirsiz olduğu, nöbetçi öğretmenin o saatte dersi varsa öğretmeni olmadığı için etüt çalışması yaptıracağı sınıfla ilgili sorumluluğunu nasıl yerine getireceğine yönelik bir açıklığın bulunmadığı, Milli Eğitim Bakanlığı Okul Pansiyonları Kanunu’nun “Belleticilerin görevlendirilmesi” başlıklı 5. maddesinde; “Pansiyonlardan öğrencilerin ders saatleri dışında eğitim ve gözetim faaliyetleri ile pansiyonların idari işlerini yürütmek üzere belleticiler görevlendirilir. Görevlendirme, ilköğretim ve ortaöğretim öğretmenleri arasından Valilik Onayı ile yapılır. “ düzenlemesine yer verildiği, dayanak Kanun maddesinde idareye resen görevlendirme yetkisi verilmediği, Angaryanın yasak olduğu, dinlenme hakkının anayasal bir hak olduğu, aynı maddenin (a) bendinde istekliler arasından ifadesine yer verildiği, burada kadrolu öğretmenler arasından ihtiyacın karşılanamaması durumunda başka okul kadrosunda bulunanlardan istekliler arasından; bu durumun da ihtiyacı karşılayamaması halinde resen görevlendirmenin gündeme gelmesi gerektiği, öte yandan; “kadrolu sözleşmeli öğretmen arasından” şeklinde ki düzenlemeyle sözleşmeli olup istekli olanlara da imkan sağlanması gerektiği, Yönetmeliğin 109. maddesinin 7. fıkrası ile 11. maddesinin 8. fıkrasının dava konusu düzenleme öncesi hallerinde Atatürkçülük ile ilgili konuların derslerde işlenişine ilişkin hususlar” düzenlemesi yer almaktayken; dava konusu düzenleme ile Yönetmelikten çıkarıldığı, "Mevcut Şefler" başlıklı Geçici 8. maddenin açıkça yargı kararının uygulanmaması niteliğinde olduğu, Milli Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumları Alan Bölüm Atölye ve Laboratuvar Şefliklerine ilişkin Yönerge’nin Danıştay 2. Dairesince yürürlüğünün durdurulduğu, düzenlemelerin hukuka aykırı olduğu ve iptali gerektiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Temel eğitimden ortaöğretime geçişle ilgili değişikliğe gidilmesine bağlı olarak ortaöğretim kurumlarına yerleştirme, nakil ve geçişe ilişkin hükümlerin yeniden düzenlendiği, Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nde özel eğitim sınıflarında görev yapan öğretmenlerin nöbet tutmalarına ilişkin hükmün bulunmadığı, 19/09/2017 tarih ve 2017/28 sayılı Bakanlık Genelgesi’nin 15. maddesinde bu hususların ayrıntılı bir şekilde düzenlendiği, pansiyonda kalan öğrencilerin durumlarının da dikkate alınarak görevin kadrolu öğretmenlerle karşılanamadığı durumlarda idareye resen görevlendirme yetkisinin verildiği, Ancak; kadrolu öğretmen başvurularının yeterli olmaması ihtimaline karşılık sözleşmeli öğretmenler ile il içerisinde istekli öğretmenlerin bu görevi yerine getirmeleri yönünde ilgili mevzuat çalışmalarına devam edildiği, Yönetmeliğin gerek 109. gerekse 111. maddelerde, “öğretim programlarının uygulanmasına yönelik hususlar” şeklinde düzenlenen fıkralar kapsamında gerekirse ihtiyaç halinde Atatürkçülük ile ilgili konuların değerlendirilebileceği, Geçici 8. maddede iddianın aksine, yargı kararının uygulanmasına yönelik olduğu, nitekim; Danıştay İkinci Dairesi’nin vermiş olduğu kararda Yönetmelik ile düzenlenmesi gereken bir konunun yönergeyle düzenlendiği, bu durumun normlar hiyerarşisine aykırı olduğu gerekçesine yer verildiği, anılan Yönerge’nin yürütmesinin durdurulması üzerine dava konusu düzenlemenin yürürlüğe konulduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu düzenlemeler yönünden, kısmen ret; kısmen iptal; kısmen karar verilmesine yer olmadığı düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : 16/09/2017 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nde değişiklik yapılmasına dair Yönetmelik ile değiştirilen “Ortaöğretime Geçiş” başlıklı 20. maddesinin 3. fıkrasında yer alan; “Yetenek sınav puanı ve yerleştirmeye esas puan kullanılarak öğrenci alan güzel sanatlar liseleri, spor liseleri ile klasik sanatlar ve musiki, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu imam hatip liselerine öğrenci alımı ve kayıt işlemleri Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre yapılır.” düzenlemesinin; “Öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esasları” başlıklı 91. maddesinin ( ğ ) bendinde yer alan; “Özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim öğretmenleri nöbet görevinden muaf tutulur.” düzenlemesinin; “Öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esasları” başlıklı 91. maddesinin ( h) bendinde yer alan; “Nöbetçi öğretmen çeşitli nedenlerden dolayı öğretmeni bulunmayan sınıfın düzenini ve öğrencilerinin etüt çalışması yapmalarını sağlar düzenlemesinin; “Belletici öğretmen görevlendirilmesi” başlıklı 92. maddesinin 2. fıkrasının 1. cümlesinde yer alan; “Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik görevi pansiyonun bağlı bulunduğu okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından yürütülür.” düzenlemesinin; Belletici öğretmen görevlendirilmesi” başlıklı 92. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde yer alan; “Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen ihtiyacının okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından karşılanamadığı durumlarda, aynı yerleşim birimindeki diğer eğitim kurumlarında görev yapan kadrolu öğretmenlerden istekli olanlar arasından, buna rağmen ihtiyacın karşılanamaması durumunda ise o yerleşim biriminde görev yapan diğer kadrolu öğretmenler arasından resen görevlendirme yapılmak suretiyle karşılanır.” düzenlemesinin; “Öğretmenler kurulu başlıklı" 109. maddenin 7. fıkrası ile “Eğitim kurumu sınıf/alan zümreleri” başlıklı 111. maddesinin 8. fıkrasınında eksik düzenleme nedeniyle; “Mevcut şefler” başlıklı geçici 8. maddesinin iptali istenilmektedir
Kamu hizmetinin etkin ve verimli şekilde yürütülmesi için gerekli önlemleri almakla ve bu kapsamda öğretmen atamalarını kurala bağlama, kadro açıklarını kapatma, öğrencilerin eğitim hakkını korurken liyakatli yöneticileri göreve getirme, buna göre planlar yaparak kanunlara uygun genel düzenleyici işlemler ihdas etme ile yükümlü olan idarenin; eğitim yönetimini etkin kılmak amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinde yapmış olduğu düzenleme ile yetenek sınav puanı ve yerleştirmeye esas puan kullanılarak öğrenci alan liselere öğrenci alımını Bakanlıkça belirlemesinde, öğretmeni bulunmayan sınıfların düzenini sağlama işini nöbetçi öğretmene bırakmasında, bazı öğretmenleri nöbet görevinden muaf tutmasında, belletici ve nöbetçi belletici öğretmen ihtiyacının nasıl giderileceğini ve mevcut şeflerin görev sürelerini belirlemesinde hukuka, hizmet gereklerine, üst normlara aykırılık ve iptali gerektirecek bir husus bulunmadığı gibi öğretmenler kurulu ve sınıf alan zümreleri hususunda da herhangi bir eksik düzenlemenin söz konusu olmadığı sonucuna ulaşıldığından davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci ve İkinci Dairelerince 2575 sayılı Yasaya 3619 sayılı Yasayla eklenen Ek 1 maddesi hükmü uyarınca birlikte yapılan toplantıda işin gereği görüşüldü.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili mevzuat:
Anayasa'nın 124. maddesinde; Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecekleri kuralı yer almıştır. Anayasanın aktarılan hükmü ve normlar hiyerarşisi bağlamında, bir yasa hükmüne dayalı olarak hazırlanan yönetmelikler ile yasa hükümlerine açıklık getirilmesi ve yasa hükümlerinin uygulamaya geçirilmesi amaçlanmaktadır.
10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin "Milli Eğitim Bakanlığı" başlıklı onuncu bölümünde düzenlenen "Görevler" başlıklı 301. maddesinde; "Milli Eğitim Bakanlığının görev ve yetkileri şunlardır.
a) Okul öncesi, ilk ve orta öğretim çağındaki öğrencileri bedenî, zihnî, ahlakî, manevî, sosyal ve kültürel nitelikler yönünden geliştiren ve insan haklarına dayalı toplum yapısının ve küresel düzeyde rekabet gücüne sahip ekonomik sistemin gerektirdiği bilgi ve becerilerle donatarak geleceğe hazırlayan eğitim ve öğretim programlarını tasarlamak, uygulamak, güncellemek; öğretmen ve öğrencilerin eğitim ve öğretim hizmetlerini bu çerçevede yürütmek ve denetlemek,
b) Eğitim ve öğretimin her kademesi için ulusal politika ve stratejilerin belirlenmesi amacıyla gerekli çalışmaları yapmak, uygulamak, uygulanmasını izlemek ve denetlemek, ortaya çıkan yeni hizmet modellerine göre güncelleyerek geliştirmek,
c) Eğitim sistemini yeniliklere açık, dinamik, ekonomik ve toplumsal gelişimin gerekleriyle uyumlu biçimde güncel teknik ve modeller ışığında tasarlamak ve geliştirmek,
ç) Eğitime erişimi kolaylaştıran, her vatandaşın eğitim fırsat ve imkânlarından eşit derecede yararlanabilmesini teminat altına alan politika ve stratejilerin geliştirilmesi amacıyla çalışmalar yapmak, belirlenen politikaları uygulamak, uygulanmasını izlemek ve koordine etmek,
d) Kız öğrencilerin, engellilerin ve toplumun özel ilgi bekleyen diğer kesimlerinin eğitime katılımını yaygınlaştıracak politika ve stratejilerin geliştirilmesi amacıyla gerekli çalışmaları yapmak, belirlenen politikaları uygulamak ve uygulanmasını koordine etmek,
e) Özel yetenek sahibi kişilerin bu niteliklerini koruyucu ve geliştirici özel eğitim ve öğretim programlarını tasarlamak, uygulamak ve uygulanmasını koordine etmek,
f) Yükseköğretim kurumları dışındaki eğitim ve öğretim kurumlarını açmak, açılmasına izin vermek ve denetlemek,
g) Yurtdışında çalışan veya ikamet eden Türk vatandaşlarının eğitim ve öğretim alanındaki ihtiyaç ve sorunlarına yönelik çalışmaları ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde yürütmek,
ğ) Yükseköğretim dışında kalan ve diğer kurum ve kuruluşlarca açılan örgün ve yaygın eğitim ve öğretim kurumlarının denklik derecelerini belirlemek, program ve düzenlemelerini hazırlamak,
h) Yükseköğretimin millî eğitim politikası bütünlüğü içinde yürütülmesini sağlamak için, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile Bakanlığa verilmiş olan görev ve sorumlulukları yerine getirmek,
ı) Kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yapmak." düzenlemesi yer almaktadır.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun "Genel amaçlar" başlıklı 2. maddesinin 3. fıkrasında; "İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak" genel amaçlar arasında sayılmış olup; "Eğitim hakkı" başlıklı 7. maddesinde; "İlköğretim görmek her Türk vatandaşının hakkıdır. İlköğretim kurumlarından sonraki eğitim kurumlarından vatandaşlar ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde yararlanırlar." hükmüne yer verilmiştir.
Yine, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun "Orta öğretim" başlıklı bölümün altında yer alan "kapsam" başlıklı 26. maddesinde; " Ortaöğretim; ilköğretime dayalı dört yıllık zorunlu örgün veya yaygın öğrenim veren genel, mesleki ve teknik öğretim kurumları ile mesleki eğitim merkezlerinin tümünü kapsar. Bu okul ve kurumları bitirenlere, bitirdikleri programın özelliğine göre diploma verilir. Ancak mesleki eğitim merkezi öğrencilerinin diploma alabilmeleri için Millî Eğitim Bakanlığınca belirlenen fark derslerini tamamlaması zorunludur." hükmü, "Ortaöğretimden yararlanma hakkı" başlıklı 27. maddesinde; "İlköğretimini tamamlayan ve ortaöğretime girmeye hak kazanmış olan her öğrenci, ortaöğretime devam etmek ve ortaöğretim imkanlarından ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde yararlanmak hakkına sahiptir." "Amaç ve görevler" başlıklı 28. maddesinde ise; "Ortaöğretimin amaç ve görevleri, Milli Eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak;
1. Bütün öğrencilere ortaöğretim seviyesinde asgari ortak bir genel kültür vermek suretiyle onlara kişi ve toplum sorunlarını tanımak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadi sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak,
2. Öğrencileri, çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yüksek öğretime veya hem mesleğe hem de yüksek öğretime veya hayata ve iş alanlarına hazırlamaktır.
Bu görevler yerine getirilirken öğrencilerin istekleri ve kabiliyetleri ile toplum ihtiyaçları arasında denge sağlanır." düzenlemeleri yer almaktadır.
07/09/2013 tarih ve 28758 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Ortaöğretime geçiş esasları" başlıklı 20. maddesinde; "(1) (Değişik fıkra: 01.07.2015 - 29403 s. R.G. Yön./3. md.) Ortaokulu veya imam hatip ortaokulunu bitiren öğrenciler, beceri ve yetenekleri doğrultusunda ortaöğretime yerleştirmeye esas puanla ve/veya beceri/yetenek sınav puanıyla tercihleri doğrultusunda ortaöğretim kurumlarına geçiş yaparlar.
(2) (Değişik fıkra: 01.07.2015 - 29403 s. R.G. Yön./3. md.) Ortaöğretime geçiş sistemine bağlı olarak yapılan yerleştirmeye esas nakil işlemleri puan üstünlüğü ve okulların açık kontenjanlarına göre kılavuz hükümleri doğrultusunda Bakanlıkça yürütülür.
(3) (Değişik fıkra: 16.09.2017 - 30182 s. R.G. Yön./12. md.) Yetenek sınav puanı ve yerleştirmeye esas puan kullanılarak öğrenci alan güzel sanatlar liseleri, spor liseleri ile klasik sanatlar ve musiki, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu imam hatip liselerine öğrenci alımı ve kayıt işlemleri Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre yapılır.
(4) Ortaöğretime yerleştirmeye esas puanının belirlenmesi ve yerleştirmeyle ilgili usul ve esaslar yönergeyle belirlenir.
(5) Ortaöğretim kurumlarına geçişle ilgili başvuru, tercih, yerleştirme ve kayıtlara ilişkin açıklamalar Bakanlıkça her yıl yayımlanacak kılavuz/kılavuzlarda belirtilir, elektronik ortamda yayımlanarak kamuoyuna duyurulur." hükmü yer almaktayken; 14/02/2018 tarih ve 30332 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik ile anılan maddede değişiklik yapılarak; "(Değişik:RG-14/2/2018-30332) (1) Ortaokulu veya imam hatip ortaokulunu bitiren öğrenciler bilgi, beceri ve yetenekleri doğrultusunda;
a) Merkezi sınav puanıyla,
b) Ortaöğretim kayıt alanı içindeki okullara tercihe bağlı olarak,
c) Ortaöğretim kayıt alanı dışındaki pansiyonlu okullara tercihe bağlı olarak,
ç) Merkezi sınav ile birlikte yetenek sınavı puanıyla,
d) Yetenek sınav puanıyla,
ortaöğretim kurumlarına geçiş yaparlar.
(2) Birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen yerleştirme ve kayıtlara ilişkin usul ve esaslar, Bakanlıkça hazırlanan yönerge ve/veya kılavuz, (d) bendi ise genelge ile belirlenir.
(3) Ortaöğretime geçiş sistemine bağlı olarak yapılan yerleştirme ve kayıt işlemleri;
a) Merkezi sınav puanı ile öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre,
b) Ortaöğretim kayıt alanı içindeki okulların açık kontenjanlarına, tercihe bağlı olarak,
c) Pansiyonlu okullarda belirlenen pansiyon kontenjanı kadar (Mülga ibare:RG-1/9/2018-30522) (...) uzaktan yakına ilkesi gözetilerek tercihe göre,
ç) Merkezi sınav ile birlikte yetenek sınavı ile öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre,
d) Güzel sanatlar liseleri, spor liseleri ile klasik sanatlar ve musiki, (Ek ibare:RG-1/9/2018-30522) hafızlık, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu İmam Hatip Liselerine yetenek sınav puanı ve OBP kullanılarak puan üstünlüğüne göre, yapılır.
(4) Özel ortaöğretim okullarına geçişler, 20/3/2012 tarihli ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinin ilgili hükümleri doğrultusunda yapılır." kuralına yer verilmiştir.
Yine; Yönetmeliğin, "Öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esasları" başlıklı 91. maddesinin 2. fıkrasının (ğ) bendinin dava konusu halinde; (Değişik bend: 16.09.2017 - 30182 s. R.G. Yön./49. md.) Özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim öğretmenleri nöbet görevinden muaf tutulur." hükmü; aynı maddenin (h) bendinin dava konusu halinde; "Ek bend: 16.09.2017 - 30182 s. R.G. Yön./49. md.) Nöbetçi öğretmen çeşitli nedenlerden dolayı öğretmeni bulunmayan sınıfın düzenini ve öğrencilerinin etüt çalışması yapmalarını sağlar." hükmü; "Belletici öğretmen görevlendirilmesi" başlıklı 92. maddesinin 2. fıkrasının dava konusu halinde; "(2) (Değişik fıkra: 16.09.2017 - 30182 s. R.G. Yön./50. md.) Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik görevi pansiyonun bağlı bulunduğu okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından yürütülür. Buna göre;
a) Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen ihtiyacının okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından karşılanamadığı durumlarda, aynı yerleşim birimindeki diğer eğitim kurumlarında görev yapan kadrolu öğretmenlerden istekli olanlar arasından, buna rağmen ihtiyacın karşılanamaması durumunda ise o yerleşim biriminde görev yapan diğer kadrolu öğretmenler arasından resen görevlendirme yapılmak suretiyle karşılanır." hükmü; "Mevcut şefler" başlıklı Geçici 8. maddesinin dava konusu halinde; " (Ek madde: 16.09.2017 - 30182 s. R.G. Yön./72. md.)
(1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumları Alan/Bölüm, Atölye ve Laboratuvar Şefliklerine İlişkin Yönerge hükümlerine göre görev yapmakta olan şeflerin görevi, görevlendirme süresi sona erinceye kadar devam eder
(2) Çocuk gelişimi ve eğitimi alanına ait uygulama sınıflarında görevli atölye şeflerinin görevleri bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla sona erer." hükmü yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLNEDİRME:
Dava konusu Yönetmeliğin “Ortaöğretime Geçiş” başlıklı 20. maddesinin 3. fıkrasında yer alan;“Yetenek sınav puanı ve yerleştirmeye esas puan kullanılarak öğrenci alan güzel sanatlar liseleri, spor liseleri ile klasik sanatlar ve musiki, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu imam hatip liselerine öğrenci alımı ve kayıt işlemleri Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre yapılır.” düzenlemesi yönünden yapılan inceleme:
07/09/2013 tarih ve 28758 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nde 16/09/2017 tarih ve 30182 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile değişikliğe gidilerek yetenek sınav puanı ve yerleştirmeye esas puan kullanılarak öğrenci alan güzel sanatlar liseleri, spor liseleri ile klasik sanatlar ve musiki, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu imam hatip liselerine öğrenci alımı ve kayıt işlemlerinin Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre yapılacağı düzenlenmiştir.
14/02/2018 tarih ve 30332 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesi ile ortaöğretime geçiş sistemine bağlı olarak yapılan yerleştirme ve kayıt işlemlerinin; a) Merkezi sınav puanı ile öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre, b) Ortaöğretim kayıt alanı içindeki okulların açık kontenjanlarına, tercihe bağlı olarak, c) Pansiyonlu okullarda belirlenen pansiyon kontenjanı kadar, il içinde uzaktan yakına ilkesi gözetilerek tercihe göre, ç) Merkezi sınav ile birlikte yetenek sınavı ile öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre, d) Güzel sanatlar liseleri, spor liseleri ile klasik sanatlar ve musiki, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu imam hatip liselerine yetenek sınav puanı ve OBP kullanılarak puan üstünlüğüne göre yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu değişiklik ile yetenek sınav puanı ve yerleştirmeye esas puan kullanılarak öğrenci alan güzel sanatlar liseleri, spor liseleri ile klasik sanatlar ve musiki, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu imam hatip liselerine öğrenci alımı ve kayıt işlemleri yeniden düzenlenmiş olup; bu okullara öğrenci alımı yetenek sınav puanı ve OBP kullanılarak puan üstünlüğüne göre yapılacaktır.
Bu durumda, dava tarihinde yürürlükte olan halinden farklı bir düzenleme getiren iş bu dava konusu Yönetmelik maddesinin ilgili fıkrası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.
Dava Konusu Yönetmeliğin “Öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esasları” başlıklı 91. maddesinin ( ğ ) bendinde yer alan; “Özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim öğretmenleri nöbet görevinden muaf tutulur.” düzenlemesi yönünden yapılan inceleme:
Anılan Yönetmeliğin"Öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esasları" başlıklı 91. maddesinin 2. fıkrasının (ğ) bendinin dava konusu düzenleme halinde; "Özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim öğretmenleri ile çocuk gelişimi alanına ait uygulama ana sınıflarında görev yapan okul öncesi öğretmenleri nöbet görevinden muaf tutulur.” düzenlemesi yer almaktadır.
Dava devam ederken 05/09/2019 tarih ve 30879 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Yönetmelik ile dava konusu düzenlemede değişiklik yapılmış olup; anılan değişiklikle, özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim öğretmenlerinin nöbet görevini Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine göre yerine getireceği hüküm altına alınmıştır.
Yani; dava konusu düzenleme ile özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim öğretmenleri ile çocuk gelişimi alanına ait uygulama ana sınıflarında görev yapan okul öncesi öğretmenleri nöbet görevinden muaf tutulurken, yapılan değişiklik ile, Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine atıf yapılmak suretiyle söz konusu muafiyet uygulamasına son verilerek özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim öğretmenlerine nöbet görevi verilmiştir.
Bu durumda; davalı idarece yapılan değişiklikle dava konusu düzenlemenin tümüyle değiştirildiği, bu haliyle davanın bu kısmı hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığı görüldüğünden, bu kısım açısından konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.
Nitekim; benzer bir dosyada, düzenleme hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda verilen Dairemizin 11/03/2020 tarih ve E:2016/15234;K:2020/1778 sayılı kararı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 02/06/2021 tarih ve E:2020/2727; K:2021/1128 sayılı kararıyla onanmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin “Öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esasları” başlıklı 91. maddesinin ( h ) bendinde yer alan; “Nöbetçi öğretmen çeşitli nedenlerden dolayı öğretmeni bulunmayan sınıfın düzenini ve öğrencilerinin etüt çalışması yapmalarını sağlar; düzenlemesi yönünden yapılan inceleme:
1739 sayılı Kanun'un "Yürütme, gözetim ve denetim" başlıklı 56. maddesinde eğitim ve öğretim hizmetinin, bu kanun hükümlerine göre Devlet adına yürütülmesinden, gözetim ve denetiminden Milli Eğitim Bakanlığı'nın sorumlu olduğu belirtilmiştir.
16/09/2017 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile değiştirilen asıl Yönetmeliğin “Öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esasları” başlıklı 91. maddesinin ( h ) bendinde;" Nöbetçi öğretmen çeşitli nedenlerden dolayı öğretmeni bulunmayan sınıfın düzenini ve öğrencilerinin etüt çalışması yapmalarını sağlar." kuralı yer almaktayken, 05/09/2019 tarih ve 30879 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 38. maddesiyle düzenlemede değişikliğe gidilerek; çeşitli nedenlerden dolayı öğretmeni bulunmayan sınıfın düzeni ve öğrencilerin etüt çalışması, o saatte dersi bulunmayan nöbetçi öğretmen tarafından sağlanacağı, nöbetçi öğretmenlerin hepsinin dersinin bulunması durumunda ise nöbetçi müdür yardımcısının gerekli tedbirleri alacağı kurala bağlanmıştır.
Anılan düzenlemeyle; dava konusu edilen "Nöbetçi öğretmen çeşitli nedenlerden dolayı öğretmeni bulunmayan sınıfın düzenini ve öğrencilerinin etüt çalışması yapmalarını sağlar." ibaresinde değişikliğe gidilmemiş olup; değişikliğin, dava konusu edilen kısmın esasını etkilemediği görüldüğünden, iptali istenilen kısım yönünden hukuki denetim yapılması gerekmektedir.
Davacı Sendika tarafından düzenlemenin, “Angarya yasaktır” ilkesinin ihlali niteliğinde olduğu, ayrıca bu çalışmalar için bir ücret öngörülmediği iddia edilmekte olup; davalı idarece, öğretmenlerin nöbet görevini mesai saatleri içerisinde ifa ettikleri, dolayısıyla nöbet görevinin eğitim öğretim faaliyetinin ayrılmaz bir parçası olduğu savunulmaktadır.
Hukukumuzda, idarenin düzenleme yetkisi konu bakımından sınırlandırılmamıştır. İdareler bir kanuna dayanmak ve varsa düzenleyici işlemin bir üst normuna uygun olmak şartıyla düzenleme yapabilmektedir. Anayasanın 124 üncü maddesine göre ise; yönetmelikler, kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak ve bunlara aykırı olmamak şartıyla çıkarılabilmektedir.
Ancak; idarelere takdir yetkisi tanınmakla birlikte, bu yetkinin sınırsız kullanımı da söz konusu değildir. İdareler; eşitlik, kamu yararı, hizmet gerekleri, hak ve nesafet ilkelerine göre takdir yetkisini kullanmakla yükümlüdürler.
Dava konusu edilen Yönetmeliğin, öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esaslarını düzenleyen 91. maddesiyle; 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 56. maddesinde belirtilen eğitim öğretim hizmetinin yürütülmesi, gözetim ve denetim görevi çerçevesinde, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı tüm ortaöğretim kurumlarındaki eğitim ve öğretimin kalitesinin arttırılması, öğrencilerin ders saatleri dışında denetim ve gözetiminin sağlanması ve bu suretle öğrencilerin güvenliğinin sağlanmasının amaçlandığı anlaşılmakta olup; nöbet görevinin, öğretmenliğin asli görevi ve eğitimin bir parçası olması, mesai ve ders saatleri içinde yapılan bir görev olması nedeniyle fazla çalışma kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı da dikkate alındığında, bu hali ile söz konusu düzenlemenin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu, düzenlemede hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda; kamu yararı ile hizmet gereklerine ve üst norm hükümlerine uygun olan dava konusu düzenleme yönünden davanın reddi gerekmektedir.
Nitekim; dava konusu düzenlemenin iptali istemiyle açılan benzer bir davada; Dairemizin 22/10/2020 tarih E:2017/7189; K:2020/4586 sayılı kararı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 02/02/2022 tarih ve E:2021/1336;K:2022/265 sayılı kararıyla onanmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin “Belletici öğretmen görevlendirilmesi” başlıklı 92. maddesinin 2. fıkrasının 1. cümlesinde yer alan; “Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik görevi pansiyonun bağlı bulunduğu okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından yürütülür.” düzenlemesi; "Belletici öğretmen görevlendirilmesi” başlıklı 92. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde yer alan; “Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen ihtiyacının okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından karşılanamadığı durumlarda, aynı yerleşim birimindeki diğer eğitim kurumlarında görev yapan kadrolu öğretmenlerden istekli olanlar arasından, buna rağmen ihtiyacın karşılanamaması durumunda ise o yerleşim biriminde görev yapan diğer kadrolu öğretmenler arasından resen görevlendirme yapılmak suretiyle karşılanır.” düzenlemesi yönünden yapılan inceleme:
2698 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Okul Pansiyonları Kanunu'nun "Belleticilerin görevlendirilmesi" başlıklı 5. maddesinde, pansiyonlardan öğrencilerin ders saatleri dışında eğitim ve gözetim faaliyetleri ile pansiyonların idari işlerini yürütmek üzere belleticilerin görevlendirileceği, görevlendirmenin, ilköğretim ve ortaöğretim kurumları öğretmenleri arasından valilik onayı ile yapılacağı belirtilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin "Belletici öğretmen görevlendirilmesi" başlıklı 92. maddesinin 2. fıkrasında; "(2) (Değişik fıkra: 16.09.2017 - 30182 s. R.G. Yön./50. md.) Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik görevi pansiyonun bağlı bulunduğu okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından yürütülür. Buna göre;
a) Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen ihtiyacının okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından karşılanamadığı durumlarda, aynı yerleşim birimindeki diğer eğitim kurumlarında görev yapan kadrolu öğretmenlerden istekli olanlar arasından, buna rağmen ihtiyacın karşılanamaması durumunda ise o yerleşim biriminde görev yapan diğer kadrolu öğretmenler arasından resen görevlendirme yapılmak suretiyle karşılanır." düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava devam ederken, dava konusu edilen düzenleme, 01/09/2018 tarih ve 30522 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 41. maddesiyle değiştirilmiş olup; belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik görevlendirilmesine ilişkin iş ve işlemlerin Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği hükümlerine göre yürütülüceği hüküm altına alınmıştır.
25/11/2016 tarih ve 29899 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar Ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin " Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Yönetmeliğin amacı, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve resmi ortaokullar, imam-hatip ortaokulları, ortaöğretim kurumları ile özel eğitim okullarındaki yatılılık, bursluluk, sosyal yardımlar ve okul pansiyonlarıyla ilgili usul ve esasları düzenlemektir."; "Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen görevlendirilmesi" başlıklı 39. maddesinde de; "(1) Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik görevi pansiyonun bağlı bulunduğu okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından yürütülür. (2) Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen ihtiyacının okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından karşılanamadığı durumlarda, aynı yerleşim birimindeki diğer eğitim kurumlarında görev yapan kadrolu öğretmenlerden istekli olanlar arasından, buna rağmen ihtiyacın karşılanamaması durumunda ise o yerleşim biriminde görev yapan diğer kadrolu öğretmenler arasından resen görevlendirme yapılmak suretiyle karşılanır. (3) Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenler, pansiyonun bağlı bulunduğu okul müdürünün teklifi ve il veya ilçe millî eğitim müdürünün onayı ile görevlendirilir.(4) Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen görevlendirilmesinde aynı pansiyondaki kız ve erkek öğrencilere ait bölümlerin her biri ayrı bir pansiyon gibi değerlendirilir.(…)" düzenlemesi yer almaktadır.
Her ne kadar dava devam ederken, dava konusu edilen düzenlemede 01/09/2018 tarih ve 30522 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 41. maddesiyle değişiklik yapılmak suretiyle Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar Ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'ne yollama yapılmakta ise de; dava konusu düzenlemenin dava tarihi itibariyle yürürlükte olan haliyle, yollama yapılan Yönetmeliğin "Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen görevlendirilmesi" başlıklı 39. maddesinin aynı nitelikte olması sebebiyle 92. maddesinin 2. fıkrasında yer alan düzenlemenin hukuki denetiminin yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Davacı Sendika tarafından, dava konusu düzenleme ile belletici öğretmenlik görevinin zorunlu hale getirildiği, bu görevin gönüllülük esasına göre yürütülmesinin eğitim öğretim hayatının işleyişi için daha uygun olacağı, zorunlu olarak verilen belletici öğretmenlik görevinin öğretmenlerin sıkıntıya düşmesine neden olduğu, pansiyonun bağlı bulunduğu okulun kadrolu öğretmenlerinin görevlendirilmesinde de istekliler arasından görevlendirme yapılması gerektiği iddia edilmekte ise de; okullara bağlı bulunan pansiyonlarda öncelikle ve çoğunlukla pansiyonun bağlı bulunduğu okulun kayıtlı öğrencilerinin kalmakta olduğu gözönünde bulundurulduğunda; okulun ve pansiyonun fiziki koşulları, pansiyon ile ilgili yaşanabilecek olası sorunlarda okul ve pansiyon yönetimi ile iletişim, öğrenci talepleri ve öğrenci öğretmen iletişimi gibi hususlar dikkate alınarak, öncelikli olarak o okulun kadrolu öğretmenlerinin belletici öğretmen olarak görevlendirilmesinin ve bu görevlendirmenin de resen yapılmasının kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu sonucuna ulaşıldığından, dava konusu bu düzenleme yönünden davanın reddi gerekmektedir.
Dava konusu Yönetmeliğin “Öğretmenler kurulu başlıklı" 109. maddenin 7. fıkrası ile “Eğitim kurumu sınıf/alan zümreleri” başlıklı 111. maddesinin 8. fıkrası yönünden yapılan inceleme:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının ''Başlangıç'' kısmında; Türk Vatanı ve Milletinin ebedi varlığını ve Yüce Türk Devletinin bölünmez bütünlüğünü belirleyen bu Anayasanın, Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu, ölümsüz önder ve eşsiz kahraman Atatürk’ün inkılâp ve ilkeleri doğrultusunda; Türk Milleti tarafından demokrasiye âşık Türk evlatlarının vatan ve millet sevgisine emanet ve tevdi olunacağı; "Eğitim ve öğretim hakkı ve ödevi" başlığını taşıyan 42. maddesinin 3. fıkrasında; eğitim ve öğretimin, Atatürk ilkeleri ve inkılâpları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılacağı; bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerlerinin açılamayacağı, aynı maddenin 6. fıkrasında; özel ilk ve orta dereceli okulların bağlı olduğu esasların, Devlet okulları ile erişilmek istenen seviyeye uygun olarak, kanunla düzenleneceği kurala bağlanmıştır.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun "Genel Amaçlar" başlığını taşıyan 2. maddesinin 1. fıkrasında; Türk Milletinin bütün fertlerini, Atatürk inkılap ve ilkelerine bağlı; Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; insan haklarına ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek Türk Milli Eğitiminin genel amaçları arasında sayılmıştır.
07/09/2013 tarih ve 28758 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Öğretmenler Kurulu" başlıklı 109. maddesin 6. fıkrasının (ç) bendinde Atatürkçülükle ilgili konuların derslerde işlenişine ilişkin hususların öğretmenler kurulunda gündeme alınıp görüşülecek konular arasında olduğu; yine aynı Yönetmeliğin Zümre öğretmenler kurulu" başlıklı 111. maddesinin 2. fıkrasının ( c ) bendinde, öğretim programlarında yer alması gereken Atatürkçülükle ilgili konuların üzerinde durularak çalışmaların buna göre planlanmasının zümre öğretmenler kurulunda görüşüleceği hüküm altına alınmıştır.
Dava konusu 16/09/2017 tarih ve 30182 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 53. maddesi ile Atatürkçülükle ilgili konuların derslerde işlenişine ilişkin hususların öğretmenler kurulunda gündeme alınıp görüşülecek konular arasından; benzer şekilde 55. maddesi ile de öğretim programlarında yer alması gereken Atatürkçülükle ilgili konuların üzerinde durularak çalışmaların buna göre planlanmasının zümre öğretmenler kurulunda görüşülecek konular arasından çıkarıldığı görülmektedir.
Anayasamızın başlangıç kısmında ve 1739 sayılı Kanunda belirtilen amaçlar doğrultusunda, Türk Devletini ve Milletini ebediyete kadar yaşatacak, çağdaş uygarlığın ve medeniyetin ortağı ve öncüsü yapacak Türk Milletinin bütün fertlerinin, Atatürk inkılap ve ilkelerine bağlı olarak yetiştirilmesi milli eğitim sistemimizin temel amacıdır.
Bu amacın gerçekleştirilmesi bağlamında; Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı eğitim kurumlarında mevzuatta yer alan düzenlemelere uygun olarak; verilecek eğitim öğretimin içeriğinin, eğitimde izlenecek yolun, kullanılacak metodun, eğitim öğretime yardımcı araç ve gereçlerin neler olduğu ve nasıl bir uygulama izleneceğinin tartışılarak karara bağlanması ve Anayasa ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu çerçevesinde Milli eğitim politikasına uygun eğitimin verilmesi bağlamında öneme sahip olan öğretmenler kurulu ve zümre öğretmenler kurulunda, görüşülecek konular arasında Atatürk ilke ve inkılâpları doğrultusunda evrensel hukuka, demokrasi ve insan haklarına uygun ve bir bütünlük içinde "Atatürkçülüğün" yer alması gerektiği kabul edilmelidir.
Bu durumda; davaya konu Yönetmelik maddeleri ile Atatürkçülükle ilgili konuların derslerde işlenişine ilişkin hususların öğretmenler kurulunda gündeme alınıp görüşülecek konular arasından; öğretim programlarında yer alması gereken Atatürkçülükle ilgili konuların üzerinde durularak çalışmaların buna göre planlanmasının zümre öğretmenler kurulunda görüşülecek konular arasından çıkarılmasının Anayasaya ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununa dayanan Türk Milli Eğitiminin temel ilke ve kurallarına aykırı olduğu sonucuna ulaşılmış olup; anılan düzenlemelerin iptali gerekmektedir.
Dava konusu Yönetmeliğin "Mevcut Şefler" başlıklı Geçici 8. Maddesi yönünden yapılan inceleme:
Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Mevcut şefler" başlıklı Geçici 8. maddesinin dava konusu halinde; " (Ek madde: 16.09.2017 - 30182 s. R.G. Yön./72. md.)
(1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumları Alan/Bölüm, Atölye ve Laboratuvar Şefliklerine İlişkin Yönerge hükümlerine göre görev yapmakta olan şeflerin görevi, görevlendirme süresi sona erinceye kadar devam eder
(2) Çocuk gelişimi ve eğitimi alanına ait uygulama sınıflarında görevli atölye şeflerinin görevleri bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla sona erer." hükmü yer almaktadır.
Yine, dava konusu Yönetmeliğin "Şefliklerin oluşturulması" başlıklı 84. maddesinde; "(Değişik madde: 16.09.2017 - 30182 s. R.G. Yön./41. md.) (1) (Değişik fıkra: 01.09.2018 - 30522 s. R.G. Yön./35. md.) Mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında açılan her alan/bölüm için bir alan/bölüm şefliği, donanımı bulunan her atölye veya laboratuvar için bir atölye veya laboratuvar şefliği oluşturulur. (Değişik 2. cümle: 05.09.2019 - 30879 s. R.G. Yön./33. md. Çocuk gelişimi ve eğitimi alanında, okul öncesi eğitim çağındaki çocuklar için gelişim özellikleri ve okulun imkânları doğrultusunda ayrı sınıflarda eğitim yapılır. Ancak, bu alanın atölyesi konumundaki uygulama sınıflarının tümü için sadece bir atölye şefliği oluşturulur. Bu fıkra kapsamında kalfalık ve ustalık programlarının uygulandığı mesleki eğitim merkezlerinde alan/bölüm şefliği oluşturulmaz, ancak fiilen eğitim öğretim yapılan donatımı yapılmış atölye ve laboratuvarlar için atölye ve laboratuvar şefliği oluşturulabilir.
(2) Aynı yönetim altında birden fazla program uygulanan kurumlarda aynı adı taşıyan alan/bölümler için ikinci bir şef görevlendirilmez.
(3) Bir alan/bölüme ait sadece bir atölye veya laboratuvarın bulunması halinde atölye veya laboratuvar şefliği oluşturulmaz ve şef görevlendirilmez. Alan/bölüm şefi bu atölye veya laboratuvar ile ilgili iş ve işlemleri de yürütür. Ancak, çocuk gelişimi ve eğitimi alanına ait uygulama sınıfları için oluşturulan atölye şefliği bu fıkra kapsamında değerlendirilmez.
(4) Fiziki mekan ve/veya donanım yetersizliği nedeniyle birden çok alan/dalın, aynı atölye/laboratuvarda eğitim-öğretim ve üretim yapması durumunda, yalnızca donanımı sağlanan alan için atölye veya laboratuvar şefliği oluşturulur.
(5) (Değişik fıkra: 02.09.2020 - 31232 s. R.G. Yön./30. md.) Birinci fıkra kapsamında şef görevlendirilecek atölye ve laboratuvarların belirlenmesi için okul/kurum müdürlüğünce, müdürün başkanlığında bir müdür yardımcısı, alan şefleri ile değerlendirmenin yapılacağı alandan bir alan öğretmeninin katılımı ile bir komisyon oluşturulur. Mesleki ve teknik eğitim programlarının uygulandığı eğitim kampüslerinde komisyona, kurum müdürü yerine bu programların yürütülmesinden sorumlu müdür yardımcısı başkanlık eder. Komisyonca;
a) Atölye/laboratuvar olarak belirlenen mekânın en az 10 öğrencinin aynı anda uygulamalı eğitim alabileceği yeterli büyüklüğe sahip olup olmadığı,
b) Atölyede/laboratuvarda ilgili alanda/dalda eğitim ve öğretimi aksatmayacak nitelik ve sayıda makine-teçhizat, eğitim/deney seti ve diğer donanımların bulunup bulunmadığı,
c) Atölye/laboratuvar olarak belirlenen mekânlarda yürütülen eğitim ve öğretim faaliyetlerinin özelliği,
ç) Ayrı atölye/laboratuvar olarak belirlenmekle birlikte sahip olduğu donanım, fiziki büyüklüğü, yürütülen eğitim ve öğretim faaliyetlerinin özelliği ve yoğunluğu gibi hususlar dikkate alınarak bu atölye ve laboratuvarın sorumluluğunun diğer atölye ve laboratuvar şeflerinden birinin uhdesine verilip verilemeyeceği, hususları birlikte değerlendirilerek, şef görevlendirilmesi gereken atölye ve laboratuvarlar tespit edilir ve hazırlanan tutanak üyelerce imzalanır. Bu tespitler, atölye ve laboratuvar şefi görevlendirilmesinde esas alınır. Herhangi bir atölye ve laboratuvar şefinin görevinden ayrılması halinde, söz konusu atölye ve laboratuvarlar için şef görevlendirilip görevlendirilmeyeceği bu fıkra hükmüne göre yeniden değerlendirilebilir." hükmü yer almaktadır.
(6) (Mülga fıkra: 02.09.2020 - 31232 s. R.G. Yön./30. md.)
Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmeliğin "Alan/bölüm, atölye ve laboratuvar şefi norm kadrosu" başlıklı 20. maddesinin, "Alan/bölüm, atölye ve laboratuvar şefi norm kadrosu, meslekî ve teknik örgün ve yaygın eğitim kurumlarında alanlarıyla ilgili öğretmen norm kadrosu içinde değerlendirilir." düzenlemesi yer almaktadır.
Davacı Sendika tarafından, düzenlemenin açıkça yargı kararının uygulanmaması niteliğinde olduğu, Milli Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumları Alan Bölüm Atölye ve Laboratuvar Şefliklerine ilişkin Yönerge’nin Danıştay İkinci Dairesince yürürlüğünün durdurulduğu ileri sürülmektedir.
2015 Temmuz Tebliğler Dergisinde yayınlanan Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumları Alan/Bölüm, Atölye ve Laboratuvar Şefliklerine İlişkin Yönergenin ''Alan/Bölüm, Atölye ve Laboratuvar Şefliklerinin Görevlendirilmesi'' başlıklı 9. maddesinin 1. fıkrasında yer alan ''Alan/bölüm, atölye ve labaratuvar şefliklerine 8. maddedeki şartları taşıyan öğretmenler arasından'' ibaresinden sonra gelmek üzere, ''Değerlendirme Formu kullanılarak yapılan değerlendirme sonucu puan üstünlüğü esas alınarak'' ibaresinin eksik düzenlenmesi nedeniyle 1. fıkrasının; anılan Yönergenin 9. maddesinin 2. fıkrasının, 9. maddenin 3. fıkrasından önce gelmek üzere ''(2) Değerlendirme sonucunda puan eşitliği halinde sırasıyla; başöğretmen olması, lisans üstü düzeyde öğrenim görmüş olması, alan/bölüm, atölye ve laboratuvar şefi olarak görev yapmış olması tercih nedeni olarak dikkate alınır. Eşitliğin bozulmaması durumunda öğretmenlikteki hizmet süresi fazla olanlara öncelik verilir. Eşitlik yine bozulmazsa okul müdürünün önerisi üzerine valilikçe görevlendirme yapılır.'' şeklindeki eksik düzenlemenin iptali istemiyle açılan davada; Danıştay İkinci Dairesi'nin 14/12/2016 tarih ve E:2016/12478 sayılı kararıyla, dava konusu Yönergenin düzenlediği alanın da bir yönetmeliğe konu edilmesi ve bu yönetmeliğin, 3011 sayılı Kanunun 1. maddesi uyarınca Resmi Gazete'de yayımlanması gerekmekte olup, Resmi Gazete'de yayımlanacak bir "yönetmelik" ile düzenlenmesi gereken konuların, yönerge ile düzenlenmesi mümkün olmadığı gerekçesiyle yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.
16/09/2017 tarih 30182 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişlik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin Dava . maddesiyle konusu düzenlemenin yürürlüğe girdiği, anılan değişikliğin yukarıda ifade edilen yargı kararının uygulanması niteliği haiz olduğu görülmekte olup; anılan düzenlemede hukuka aykırılık görülmemektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
16/09/2017 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nde değişiklik yapılmasına dair Yönetmelik ile değiştirilen asıl Yönetmeliğin;
1.“Ortaöğretime Geçiş” başlıklı 20. maddesinin 3. fıkrasında yer alan; “Yetenek sınav puanı ve yerleştirmeye esas puan kullanılarak öğrenci alan güzel sanatlar liseleri, spor liseleri ile klasik sanatlar ve musiki, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu imam hatip liselerine öğrenci alımı ve kayıt işlemleri Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre yapılır.” düzenlemesi ile "Öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esasları” başlıklı 91. maddesinin (ğ) bendinde yer alan; “Özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim öğretmenleri nöbet görevinden muaf tutulur.” düzenlemesi yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. “Öğretmenlere nöbet görevi verilmesinin esasları” başlıklı 91. maddesinin (h) bendinde yer alan; “Nöbetçi öğretmen çeşitli nedenlerden dolayı öğretmeni bulunmayan sınıfın düzenini ve öğrencilerinin etüt çalışması yapmalarını sağlar." düzenlemesi; “Belletici öğretmen görevlendirilmesi” başlıklı 92. maddesinin 2. fıkrasının 1. cümlesinde yer alan; “Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik görevi pansiyonun bağlı bulunduğu okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından yürütülür.” düzenlemesi;• Belletici öğretmen görevlendirilmesi” başlıklı 92. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde yer alan; “Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen ihtiyacının okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından karşılanamadığı durumlarda, aynı yerleşim birimindeki diğer eğitim kurumlarında görev yapan kadrolu öğretmenlerden istekli olanlar arasından, buna rağmen ihtiyacın karşılanamaması durumunda ise o yerleşim biriminde görev yapan diğer kadrolu öğretmenler arasından resen görevlendirme yapılmak suretiyle karşılanır.” düzenlemesi ve “Mevcut şefler” başlıklı geçici 8. Maddesi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Öğretmenler kurulu kaşlıklı" 109. maddenin 7. fıkrası ile “Eğitim kurumu sınıf/alan zümreleri” başlıklı 111. maddesinin 8. fıkrasındaki eksik düzenleme yönünden İPTALİNE,
4. Dava kısmen iptal, kısmen ret, kısmen karar verilmesine yer olmadığına şeklinde sonuçlandığından ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin haklılık oranına göre 1/3'ü tutarı olan … TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına; 2/3'ü tutarı olan … TL'nin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
6. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
7. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
8. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
17/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.