Danıştay 6. Daire 2021/974 Esas 2022/5702 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/974
Karar No : 2022/5702

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacıya, 2872 sayılı Çevre Kanunu ile Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik hükümlerinin ihlal edildiğinden; tehlikeli atıkların lisanssız olarak geçici ve ara depolandığından bahisle aynı Kanunun 20. maddesinin (v) bendi uyarınca 193.772,00-TL para cezası verilmesine ilişkin İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu işlemin; usulüne uygun düzenlenmeyen çevre denetim tutanağına istinaden tesis edildiği gerekçesiyle iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 04/02/2020 tarih ve E:2019/7731, K:2020/975 sayılı kararıyla; çevre denetim tutanağının usulüne uygun düzenlenmediği gerekçesiyle verilen kararda hukuki isabet olmadığı, işlemin esası hakkında bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulması üzerine, bozma kararına uyularak; dava konusu işleme esas alınan … tarih ve … sayılı denetim tutanağında; işletmenin faaliyette olmadığı, işletmenin kapalı olduğu, bir adet güvenlik görevlisinin bulunduğu, tesis içerisinde atık yağların ve tehlikeli nitelikteki atıkların açıkta depolandığı, tesisin belirli bölgesinde atık yağ varillerinin delindiği, atık yağların suya karıştığı, atıkların depolanması aşamasında çevre kirliliğine yol açmayacak önlemlerin bulunmadığı, atık yağların dökülü olduğu kanalın işletmenin dışına doğru aktığı tespitlerine yer verildiği, anılan tespitten sonra Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısı ile atık yağ geri kazanımı yapılan işletmede atık yağ varilleri ve IBC tanklarının delik/kesik ve parçalanması sonucu toprak zemine ve işletmede mevcut duvar dibinde yer alan yağmur suyu hattına aktığının belirtildiği, söz konusu atık yağların yağmur suyu hattı ile İzsu kanalına taşınıp taşınmadığının tespitinin yapılmasının istenilmesi üzerine İzsu Genel Müdürlüğü Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Ruhsat Denetim Koruma Şube Müdürlüğünce 21.04.2015 tarihinde yerinde denetim yapılarak tutanak düzenlendiği, aynı tarihli tutanakta işletme bünyesinde yağmur suyu hattı sonunda da yer alan yağ kapanlarının mevcut olduğu ve kanala bağlantısının bulunmadığı, tespit amaçlı rodamın atılarak hat boyu takip edildiği, kanal hattına ulaşan her hangi bir renkli su gözlenmediğinin tespitine yer verildiği, bu itibarla davacıya ait işletmeden atık yağların suya karıştığına ve atık yağların dökülü olduğu kanalın işletmenin dışına doğru aktığına ilişkin olarak davalı idarece yapılan tespitin İzsu Genel Müdürlüğü'nce düzenlenen tutanak gereğince yerinde olmadığı, diğer yandan atıkların depolanması aşamasında çevre kirliliğine yol açmayacak önlemlerin bulunmadığı yönünde bir tespite yer verilmesine rağmen alınmayan önlemlerin, tesisteki eksikliklerin neler olduğu, tesisin hangi bölgesinde eksiklik bulunduğu yada önlem alınmadığı hususlarının somut olarak belirtilmediği, bu durumda, dava konusu işlemin dayanağı olan … tarih ve … sayılı denetim tutanağının somut veriye ve tespite dayanmadan soyut ve eksik kaldığı, anılan tutanak uyarınca düzenlenen idari para cezasında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Dava konusu işlemin dayanağı olan denetim tutanağında yapılan tespitler ile çevre kirliliği yaratıldığının açıkça ifade edildiği, fotoğraf çekmek sureti ile elde edilen destekleyici deliller ile de somut verilere dayanıldığı, Mahkeme kararında belirtilen “denetim tutanağında çevre kirliliği yaratılmamasına ilişkin alınması gereken önlemlerin neler olduğu hususuna yer verilmemesi”nin denetimi gerçekleştiren denetim görevlisinin sorumluluğunda olmadığı, bahse konu önlemlerin ilgili Yönetmelik ve Kanun hükümlerinde yer aldığı, tesisin çevre izin ve lisansını alması aşamasında ayrıntılı olarak açıklanmakta ve Çevre Lisans Belgesi ekinde çalışma koşulları olarak firmaya iletildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
31/01/2015 tarihinde İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü denetim ekiplerince "İzmir İli, Konak İlçesi, …, ... Sokak No:.."de yapılan denetimde tehlikeli atıkların lisanssız olarak geçici ve ara depolamasının yapıldığından bahisle davacı şirkete İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemiyle 2872 sayılı Çevre Kanununun 20. maddesinin (v) bendi uyarınca para cezası verilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanununun ''Tanımlar'' başlıklı 2. maddesinde; ''Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi'' ifade edeceği belirtilmiş, ''Kirletme yasağı'' başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ''Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.'' hükmü, aynı Kanunun 20. maddesinin (v) bendinde; "Bu Kanunda ve ilgili yönetmeliklerde öngörülen yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak tehlikeli atıkları toplayan, ayıran, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, yeniden kullanan, taşıyan, ambalajlayan, etiketleyen, bertaraf eden ve ömrü dolan tehlikeli atık bertaraf tesislerini kurallara uygun olarak kapatmayanlara 100.000 Türk Lirasından 1.000.000 Türk Lirasına kadar idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır.
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan, 3/4/2007 tarihli ve 26482 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununa Göre Verilecek İdarî Para Cezalarında İhlalin Tespiti ve Ceza Verilmesi ile Tahsili Hakkında Yönetmeliğin "Çevre denetim ekibinin görevleri" başlıklı 8. maddesinde; "Planlı ya da plansız/ani denetimlerde veya ihbar, şikâyet üzerine ya da herhangi bir nedenle çevre kirliliğinin ve/veya bozulmanın ortaya çıkması durumunda görevlendirilen çevre denetim ekibi; a) Denetim mahalline, özellikle ihbar, şikâyet ya da kirliliğin ve/veya bozulmanın görüldüğü durumlarda en seri şekilde olay yerine ulaşmak, b) Çevre mevzuatı çerçevesinde; denetimi gerçekleştirmek ve çevre kirliliğinin ve/veya ihlalin nedenini belirlemek,... d) Eğer mümkün ise, ihlali fotoğraf, film ya da video çekimi, hava fotoğrafı, uydu görüntüsü ile belirlemek, e) Durum tespitine ve/veya ihlaline ilişkin, yapılan işlemleri denetim/Tespit Tutanağı ile belirlemek,... ile görevlidir." hükmüne, "Denetim ve tespit tutanağının düzenlenmesi" başlıklı 13. maddesinde; "(1) Kanunun ilgili hükümleri çerçevesinde Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı veya Bakanlıkça yetki verilmiş kurum veya kuruluşların yetkili makam tarafından çevre denetimi ile görevlendirilen personelce yapılan denetimler sonucunda tespit edilen ihlallerle ilgili olarak, fiilleri işleyenler hakkında Ek-3'te yer alan Çevre Denetim Tutanağı; gemilerle ilgili olarak ise Ek-2'de yer alan tespit tutanağı düzenlenir." hükmüne, "İdari Yaptırım Kararı" başlıklı 14. maddesinde ise "(1) İdari yaptırım kararı vermeye yetkili merci, intikal ettirilen Çevre Denetim Tutanağını ve ilgili belgeleri değerlendirerek gerekli yaptırım kararını verir..." hükmüne yer verilmiştir.
10/09/2014 günlü, 29115 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01/11/2014 tarihinde yürürlüğe giren Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğinin 5. maddesinde; "(1) Bu Yönetmelik kapsamında çevre iznine veya çevre izin ve lisansına tabi işletmeler, çevresel etkilerine göre Ek-1 ve Ek-2 listelerinde sınıflandırılmıştır.(2) Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmeler, faaliyette bulunabilmeleri için, öncelikle geçici faaliyet belgesi almak zorundadır. (3) Geçici faaliyet belgesi alan işletmeler belge tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde çevre izin veya çevre izin ve lisans belgesi almak zorundadır." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanun uyarınca çıkarılmış ikincil mevzuat hükümlerinin ihlali nedeniyle verilecek idari para cezasının tayininde; idari para cezasına konu kabahatin, çevre denetim tutanağı ile tespit edilmesi, tutanakta yer verilen tespitlerin, uygulanması öngörülen idari yaptırım ile ilişkili olması, Kanunda belirtilen ihlalin çevre denetim tutanağında yer alması gerektiği anlaşılmaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacı şirkete ait, atık yağ ve atık solvent geri kazanımı faaliyeti yapılan tesiste, 30.01.2015 tarihinde saat:14.30'te yapılan denetimde; işletmenin faaliyette olmadığı, işletmenin kapalı olduğu, bir adet güvenlik görevlisinin bulunduğu, tesis içerisinde atık yağların ve tehlikeli nitelikteki atıkların açıkta depolandığı, tesisin belirli bölgesinde atık yağ varillerinin delindiği, atık yağların suya karıştığı, atıkların depolanması aşamasında çevre kirliliğine yol açmayacak önlemlerin bulunmadığı, atık yağların dökülü olduğu kanalın işletmenin dışına doğru aktığı tespitlerine yer verilmiş olmakla birlikte dava konusu işlemde, idari para cezasına konu kabahat fiilinin "Tehlikeli atıkları lisanssız olarak geçici ve ara depolamak" olarak nitelendirilmiş olduğu, bu durumda; çevre denetim tutanağında yer verilen eylemin, idari para cezasına konu ihlal ile doğrudan ilgili olmadığı, tehlikeli atıkları lisanssız olarak geçici ve ara depolamaya ilişkin ihlal fiiline ait tespitin çevre denetim tutanağında yer almadığı görülmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin tesisine neden olan eylemin, kanun ve yönetmeliklerde belirlenen aykırılığı oluşturup oluşturmadığına ilişkin tespitlere çevre denetim tutanağında yer verilmek suretiyle dava konusu işlemin tesis edilmesi gerekirken, tutanakta; davacı şirketin çevre izin ve lisansı olmaksızın tehlikeli atıkları geçici ve ara depoladığına ilişkin bir tespite yer verilmediği görüldüğünden, söz konusu tutanağa istinaden tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık; işlemin iptaline ilişkin Mahkeme kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 16/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.