Danıştay 10. Daire 2017/4116 Esas 2022/2558 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2017/4116
Karar No : 2022/2558

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Bakanlığı / ANKARA
(Mülga … Bakanlığı)
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR
YANINDA MÜDAHİL) : … Akrilik Kimya Sanayi Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Vakfı (…)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

DAVANIN_KONUSU : Yalova ili, Çiftlikköy ilçesi, … Beldesinde yer alan … ada, … parsel ile … ada, … parselden oluşan 12,7725 hektar alanın sanayi amaçlı imar planı yapılmak üzere tarım dışı amaçla kullanılmasının uygun görülmesine dair … tarih ve … sayılı Yalova İl Toprak Koruma Kurulu kararının ve bu kararın onayına ilişkin 05/08/2015 tarihli Tarım ve Orman Bakanlığı oluru ile Yalova Valiliği'nce alınan (Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın yetki devrine istinaden) 17/06/2015 tarihli kamu yararı kararının iptali istenilmiştir.

YARGILAMA SÜRECİ :
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davalı idareler ve davalı idareler yanında müdahilin istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI :
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından, arazinin başka bir amaçla kullanılmaması, çevredeki tarım arazilerinin ve tarımsal faaliyetlerin zarar görmemesi için gerekli önlemlerin alınması şartıyla ilgili mevzuata uygun olarak tarım dışı kullanım talebinin olumlu görüldüğü ileri sürülmektedir.
Yalova Valiliği tarafından, tarım dışı amaçla kullanımı istenen arazide gerçekleştirilmesi planlanan yatırım için ilgili bakanlıkça kamu yararı kararı alındığı, yerin alternatifinin olmadığının tespit edildiği, dava konusu edilen işlemlerinin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
Davalılar yanında müdahil tarafından, Mahkemece alınan bilirkişi raporunda alternatif alan değerlendirilmesine yer verilmediği, dava konusu arazinin tarım arazisi olup olmadığının uyuşmazlık konusu olmadığı, bu konuda rapor alınmasının yerinde olmadığı, tarım arazilerinin korunmasına ilişkin mevzuata uygun olarak tesis edilen işlemlerin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idareler ve davalı idareler yanında müdahilin temyiz istemlerinin REDDİNE,
2. Dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin … İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurularının reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ONANMASINA,
3. Temyiz yargılama giderlerinin istemde bulunanlar üzerinde bırakılmasına, artan posta ücretinin iadesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 16/05/2022 tarihinde oy çokluğuyla kesin olarak karar verildi.

(X)-KARŞI OY :
Dava, Yalova ili, Çiftlikköy ilçesi, … Beldesinde yer alan … ada, … parsel ile … ada, … parselden oluşan 12,7725 hektar alanın sanayi amaçlı imar planı yapılmak üzere tarım dışı amaçla kullanılmasının uygun görülmesine dair … tarih ve … sayılı Yalova İl Toprak Koruma Kurulu kararının ve bu kararın onayına ilişkin 05/08/2015 tarihli Tarım ve Orman Bakanlığı oluru ile Yalova Valiliği'nce alınan (Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın yetki devrine istinaden) 17/06/2015 tarihli kamu yararı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun "Tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı" başlıklı 13. maddesinde, ''Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri tarımsal üretim amacı dışında kullanılamaz. Ancak, alternatif alan bulunmaması ve Kurulun uygun görmesi şartıyla; a) Savunmaya yönelik stratejik ihtiyaçlar, b) Doğal afet sonrası ortaya çıkan geçici yerleşim yeri ihtiyacı, c) Petrol ve doğal gaz arama ve işletme faaliyetleri, ç) İlgili bakanlık tarafından kamu yararı kararı alınmış madencilik faaliyetleri, d) Bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plân ve yatırımlar,.. için bu arazilerin amaç dışı kullanım taleplerine, toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile Bakanlık tarafından izin verilebilir. Bakanlık bu yetkisini valiliklere devredebilir....)" kuralına yer verilmiştir.
24/07/2009 tarih ve 27298 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve 24/06/2018 tarihinde yürürlükten kaldırılan Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Arazi Toplulaştırmasına İlişkin Tüzüğün "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (l) bendinin, dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan halinde, "Kamu yararı kararı: Bakanlıklarca yatırım programına alınmış yatırımlar ile insan, toplum ve çevre ilişkilerinde dengeyi bozucu nitelikte olmayan, ekonomik, ekolojik ve toplumsal kayıplar bakımından toplum aleyhine sonuçlar doğurmayan, kişiler ve toplum yararı birlikte gözetilerek ilgili bakanlık veya açıkça yetki verilen birimler tarafından alınan kararı... ifade eder" düzenlemesine yer verilmiştir.
Uyuşmazlıkta, tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata uygun olarak verildiği görülen kamu yararı kararının; iyi niyetli üçüncü kişiler açısından öznel kazanımlara sebep olduğu ve iptal edilmesinin idari istikrar ve hukuk güvenliği ilkelerine aykırılık oluşturacağı anlaşılmaktadır.
Öte yandan, dava konusu parseller mevcut organize sanayi bölgesi ile sınır olduğu gibi kamu yararı kararlarından anlaşılacağı üzere uzun zamandır organize sanayi bölgesi olarak planlandığı, OSB'nin genişleme sahasında olduğu ve parsellerin malikinin müdahil şirket olduğu, parsellerde tarım yapılmadığı, tarım yapılmayan toprağın kalitesinin 1. sınıf olmasının bir anlam ifade etmeyeceği, ancak dünyanın tek çatı altında en büyük akrilik elyaf üreticisi konumunda bulunan … Akrilik Kimya Sanayii A.Ş.'nin karbon elyaf üretimi ile ülke ekonomisi açısından çok önemli bir sanayi kuruluşu olduğu görülmektedir. Dava konusu parsellerin niteliği ve konumu açısından OSB'nin büyüme alanında kalması, OSB'nin diğer çevresinin deniz ve yerleşim alanları ile çevrili olması nedeniyle yer tespiti açısından dava konusu parsellerin seçilmesinde isabetsizlik bulunmamıştır.
Bu itibarla, dava konusu arazilerin başka bir amaçla kullanılmaması, çevredeki tarım arazilerinin ve tarımsal faaliyetlerin zarar görmemesi için gerekli önlemlerin alınması şartıyla tarım dışı kullanımlarının uygun görülmesi ve arazilerin tarım dışı kullanımında kamu yararı bulunması nedenleriyle dava konusu işlemlerin hukuka aykırı olmadığı gerekçesiyle Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyuyla aksi yöndeki Daire kararına katılmıyoruz.